Bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì? Chế độ dinh dưỡng giúp bạn nhanh hồi phục

Kiết lỵ là một trong những bệnh tiêu hóa khá phổ biến, đặc biệt vào mùa hè và vùng khí hậu nhiệt đới ẩm như Việt Nam. Khi mắc bệnh kiết lỵ, chế độ ăn uống đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giúp cơ thể nhanh hồi phục, giảm triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. Vậy bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì để tốt nhất cho sức khỏe? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các thực phẩm cần tránh khi bị kiết lỵ cũng như những lời khuyên hữu ích trong ăn uống.

Bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì để không làm nặng thêm tình trạng?

Chế độ ăn uống không phù hợp trong giai đoạn mắc kiết lỵ có thể làm kéo dài thời gian bệnh, gia tăng triệu chứng và nguy cơ biến chứng. Do đó, người bệnh cần đặc biệt lưu ý loại bỏ một số nhóm thực phẩm khỏi khẩu phần ăn hằng ngày nhằm giảm áp lực lên đường ruột và hỗ trợ quá trình phục hồi. Vậy người bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì? Dưới đây là những loại thực phẩm nên tránh tuyệt đối trong thời gian mắc bệnh.

Thực phẩm giàu chất xơ thô, khó tiêu

Chất xơ là thành phần rất tốt cho hệ tiêu hóa khi khỏe mạnh. Nhưng khi bị kiết lỵ, ruột đang viêm nhiễm, ăn nhiều chất xơ thô như rau sống, rau củ cứng, ngũ cốc nguyên hạt sẽ khiến ruột bị kích thích, làm tăng nhu động ruột, gây đau bụng và đi ngoài nhiều hơn.

Do đó, trong giai đoạn cấp tính, người bệnh kiết lỵ nên hạn chế ăn rau sống, rau củ chưa được nấu chín kỹ, các loại hạt khô và ngũ cốc nguyên hạt.

Thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ

Các món ăn chứa nhiều gia vị cay nóng (ớt, tiêu, mù tạt) hay nhiều dầu mỡ (chiên rán, xào nhiều dầu) sẽ gây kích thích lớp niêm mạc ruột bị tổn thương, khiến triệu chứng tiêu chảy, đau bụng thêm trầm trọng. Vì vậy, bạn cần tuyệt đối tránh xa các món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ khi đang bị kiết lỵ.

Đồ ăn chế biến sẵn, đồ đóng hộp, thực phẩm lên men

Những thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp hoặc chứa nhiều muối, chất bảo quản có thể làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa, đồng thời kích thích ruột gây đi ngoài nhiều hơn. Đồ lên men như dưa muối, cà muối cũng không phù hợp vì có thể làm tăng viêm ruột.

Đồ uống có cồn, cà phê, nước ngọt có gas

Rượu bia, cà phê và các loại nước ngọt có gas chứa chất kích thích mạnh làm tăng tiết acid dạ dày và kích thích nhu động ruột, gây mất nước và kéo dài tình trạng tiêu chảy. Người bệnh kiết lỵ cần tuyệt đối tránh các loại đồ uống này trong suốt quá trình điều trị.

Người bệnh kiết lỵ nên ăn gì để mau hồi phục?

Ngoài việc trả lời câu hỏi bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì, bạn cũng cần biết nên ăn gì để giúp đường ruột hồi phục nhanh và giảm triệu chứng khó chịu.

• Ăn thức ăn dễ tiêu, mềm, nguội: Chọn các món ăn dễ tiêu hóa, mềm như cháo, súp, cơm nhão, khoai tây nghiền giúp ruột giảm bớt áp lực khi tiêu hóa. Thức ăn không nên quá nóng hoặc quá lạnh để tránh kích thích niêm mạc ruột.
• Uống đủ nước và bù điện giải: Đi ngoài nhiều gây mất nước và điện giải, nên người bệnh cần uống nhiều nước lọc, nước điện giải, nước hoa quả pha loãng hoặc dung dịch oresol để bù nước, tránh nguy cơ mất nước cấp.
• Ăn các loại thịt nạc, cá, trứng: Thịt nạc, cá và trứng cung cấp protein cần thiết cho cơ thể mà không làm tăng áp lực lên đường tiêu hóa. Hãy chế biến các món hấp, luộc hoặc nấu canh để dễ ăn hơn.
• Trái cây chín mềm: Các loại trái cây chín mềm như chuối, táo nấu chín, lê có thể giúp cung cấp vitamin và làm dịu hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, bạn nên tránh ăn trái cây sống, cứng hoặc có nhiều hạt.

Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh kiết lỵ

Trước khi đi vào chi tiết về việc bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì, chúng ta cần hiểu sơ lược về căn bệnh này. Kiết lỵ là tình trạng viêm nhiễm ở ruột già, chủ yếu do vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra, dẫn đến triệu chứng đi ngoài phân lỏng, có thể kèm theo máu, nhầy, đau bụng và sốt.

Nguyên nhân phổ biến gây kiết lỵ gồm:

• Nhiễm vi khuẩn như Shigella, Salmonella, E.coli.
• Ký sinh trùng như amip.
• Vệ sinh kém, ăn uống không đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài gây mất cân bằng vi khuẩn đường ruột.

Triệu chứng điển hình của kiết lỵ là đi ngoài nhiều lần, phân có nhầy máu, đau quặn bụng dưới, mệt mỏi, mất nước. Nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách, kiết lỵ có thể gây biến chứng nghiêm trọng.

Lưu ý quan trọng khác khi bị kiết lỵ

Ngoài câu hỏi bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì, người bệnh cũng nên lưu ý thêm một số điều sau để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi:

• Ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn: Người bị kiết lỵ nên duy trì thói quen ăn uống điều độ, không bỏ bữa và nên chia khẩu phần thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Điều này giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa, tránh tình trạng quá tải cho ruột vốn đang bị tổn thương. Đồng thời, nên ăn chậm, nhai kỹ để hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

• Vệ sinh cá nhân và vệ sinh thực phẩm sạch sẽ: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh là biện pháp cơ bản nhưng rất hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm và tái nhiễm vi khuẩn gây bệnh. Ngoài ra, nguồn nước uống và thực phẩm cũng cần đảm bảo vệ sinh, nấu chín kỹ và bảo quản đúng cách.

• Tránh dùng thuốc tuỳ tiện: Nhiều người khi bị tiêu chảy thường tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy để giảm nhanh triệu chứng. Tuy nhiên, trong trường hợp bị kiết lỵ, đặc biệt là do vi khuẩn thì việc dùng thuốc cầm tiêu chảy mà không có chỉ định từ bác sĩ có thể khiến vi khuẩn bị giữ lại trong cơ thể lâu hơn, làm bệnh nặng thêm. Tốt nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

• Theo dõi sát triệu chứng bệnh: Thông thường, nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách, bệnh kiết lỵ có thể thuyên giảm sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng tiêu chảy kéo dài hơn 3 - 5 ngày, có biểu hiện sốt cao, mất nước nghiêm trọng (môi khô, mắt trũng, đi tiểu ít…), hoặc đi ngoài ra nhiều máu thì cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Những dấu hiệu này có thể cho thấy bệnh đang tiến triển nặng hoặc có biến chứng.

• Nghỉ ngơi và giữ tinh thần thoải mái: Kiết lỵ khiến cơ thể mất nước và mệt mỏi, vì vậy người bệnh nên nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc nặng hoặc thức khuya. Một tinh thần thoải mái cũng góp phần hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, từ đó giúp đẩy lùi bệnh nhanh hơn.

• Uống đủ nước và bù điện giải: Tiêu chảy kéo dài khiến cơ thể mất một lượng lớn nước và chất điện giải. Ngoài việc uống nước lọc, người bệnh nên bổ sung thêm nước oresol hoặc nước dừa, nước cháo loãng pha muối để bù lại lượng điện giải bị mất, tránh tình trạng suy kiệt.

Qua bài viết, bạn đã biết rõ hơn về vấn đề bệnh kiết lỵ kiêng ăn gì để tránh làm tình trạng bệnh nặng hơn và gây tổn thương thêm cho đường ruột. Khi bị kiết lỵ, bạn nên kiêng các thực phẩm khó tiêu, cay nóng, dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, và đồ uống có cồn để giúp ruột mau lành. Đồng thời, ăn các món mềm, dễ tiêu và uống đủ nước sẽ giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn. Hãy chú ý chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học để kiểm soát bệnh hiệu quả, tránh biến chứng không mong muốn. Nếu cần tư vấn hoặc có biểu hiện nặng, bạn đừng ngần ngại tìm gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được hỗ trợ tốt nhất nhé!