Nước điện giải là gì? Khi nào cần uống nước điện giải?

Trong những năm gần đây, nước điện giải còn được biết đến với các tên gọi như nước ion kiềm hoặc electrolyzed reduced water (ERW) đã trở nên phổ biến trong cộng đồng nhờ những lời quảng bá về lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, không ít người vẫn còn nhầm lẫn về bản chất và tác dụng thực sự của loại nước này. Việc hiểu rõ nước điện giải là gì, cơ chế tạo ra nó, những lợi ích đã được nghiên cứu và cách sử dụng phù hợp là điều cần thiết để có thể ứng dụng đúng cách, tránh các hiểu lầm dẫn đến hậu quả không mong muốn.

Nước điện giải là gì? 

Nước điện giải là sản phẩm được tạo ra từ quá trình điện phân nước máy có chứa khoáng chất tự nhiên. Quá trình điện phân diễn ra khi dòng điện một chiều được dẫn qua các điện cực trong buồng điện phân, giúp phân tách các phân tử nước thành hai dòng nước riêng biệt:

Nước kiềm điện giải (Electrolyzed Reduced Water – ERW)

Đây là dòng nước có tính kiềm nhẹ (pH thường từ 8.0 đến 9.5), chứa ion hydroxide (OH⁻) và hydro phân tử (H₂) hòa tan. Loại nước này được cho là có tính chống oxy hóa nhờ sự hiện diện của hydro phân tử, và thường được sử dụng trong sinh hoạt hằng ngày như uống, nấu ăn (với điều kiện người dùng không có chống chỉ định y tế).

Nước axit điện giải (Electrolyzed Oxidizing Water)

Dòng nước còn lại có tính axit (pH thường dưới 6.0), thường chứa các thành phần oxy hóa như axit hypochlorous (HOCl). Nhờ đặc tính sát khuẩn, loại nước này được sử dụng phổ biến cho mục đích làm sạch bề mặt, khử trùng tay, vệ sinh dụng cụ.

Nước điện giải có tác dụng gì?

Một số nghiên cứu sơ khởi đã chỉ ra một số tiềm năng sinh lý của nước kiềm điện giải, đặc biệt là khi có chứa hydro hoạt tính (hydrogen phân tử hòa tan):

Chống oxy hóa

Hydrogen là một chất chống oxy hóa mạnh. Một số thí nghiệm trong ống nghiệm và trên động vật cho thấy hydro có khả năng trung hòa các gốc tự do - nguyên nhân chính gây stress oxy hóa và tổn thương tế bào. Stress oxy hóa được xem là yếu tố góp phần vào quá trình lão hóa và nhiều bệnh lý mạn tính như tim mạch, tiểu đường, thoái hóa thần kinh.

Hỗ trợ chức năng sinh lý

Một số thử nghiệm lâm sàng nhỏ ghi nhận sự cải thiện một số chỉ số sinh học như đường huyết, men gan hoặc chỉ số chống viêm khi sử dụng nước điện giải trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, các bằng chứng này còn hạn chế về quy mô và chất lượng phương pháp, nên chưa đủ cơ sở để khuyến nghị sử dụng nước điện giải trong điều trị bệnh lý.

Điều quan trọng là đến nay, chưa có tổ chức y tế uy tín nào khuyến cáo sử dụng nước điện giải thay thế các biện pháp điều trị chính thống. Do đó, cần thận trọng khi tiếp cận với những tuyên bố như “phòng ngừa ung thư”, “giải độc cơ thể” hoặc “giảm cân cấp tốc” khi nói đến nước điện giải.

Khi nào cần uống nước điện giải?

Việc bổ sung nước điện giải đúng thời điểm có thể giúp ngăn ngừa mất nước và duy trì hiệu suất cơ thể. Dưới đây là những thời điểm nên uống nước điện giải:

Sau khi tập luyện cường độ cao hoặc kéo dài

Khi tập luyện mạnh mẽ hoặc kéo dài, cơ thể mất nhiều nước và điện giải qua mồ hôi. Trong trường hợp này, nước điện giải giúp bù đắp lượng khoáng chất bị mất và duy trì hiệu suất cơ thể. 

Khi bị tiêu chảy hoặc nôn mửa

Tiêu chảy và nôn mửa có thể dẫn đến mất nước và điện giải nghiêm trọng. Trong những trường hợp này, việc sử dụng dung dịch bù nước và điện giải (ORS) được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị để ngăn ngừa và điều trị mất nước.

Trong điều kiện thời tiết nóng bức

Khi làm việc hoặc hoạt động trong môi trường nóng bức, cơ thể dễ mất nước và điện giải qua mồ hôi. CDC khuyến cáo, trong trường hợp đổ mồ hôi kéo dài nhiều giờ, nên uống nước điện giải để bù đắp lượng muối và khoáng chất bị mất. 

Khi có dấu hiệu mất nước

Các dấu hiệu như khát nước, mệt mỏi, chóng mặt, nước tiểu sẫm màu có thể cho thấy cơ thể đang bị mất nước. Trong những trường hợp này, việc bổ sung nước điện giải có thể giúp khôi phục cân bằng điện giải và cải thiện tình trạng cơ thể.

Tuy nhiên, đối với những người có chế độ ăn uống cân bằng và không hoạt động thể chất cường độ cao, việc uống nước lọc thông thường là đủ để duy trì cân bằng điện giải. Hầu hết mọi người có thể phục hồi điện giải thông qua các bữa ăn và đồ ăn nhẹ thông thường. 

Hướng dẫn uống nước điện giải an toàn và đúng cách

Một số người lựa chọn sử dụng nước điện giải với mục đích hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, cần tuân thủ những hướng dẫn sau:

Sử dụng đúng mục đích và đối tượng

• Người khỏe mạnh có thể sử dụng nước điện giải như một phần trong chế độ sinh hoạt hàng ngày nếu cơ thể dung nạp tốt.
• Không nên dùng nước điện giải để uống thuốc hoặc pha sữa cho trẻ nhỏ. Trong những trường hợp này, nên dùng nước lọc tinh khiết đạt chuẩn, trung tính (pH ~7.0) để đảm bảo tính ổn định của thuốc và sữa công thức.
• Người có bệnh nền (thận, tim mạch, rối loạn điện giải) nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nước điện giải thường xuyên.

Không thay thế hoàn toàn nước lọc tiêu chuẩn

• Nước điện giải không thay thế được nước uống tinh khiết trong tất cả các tình huống.
• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và uống đủ nước lọc là nền tảng quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
• Việc uống nước có pH cao liên tục mà không theo dõi có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa hoặc gây mất cân bằng axit – bazơ ở một số người.

Bảo quản và lựa chọn sản phẩm uy tín

• Nếu sử dụng nước điện giải đóng chai, hãy chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn vệ sinh và tuân thủ hướng dẫn bảo quản.
• Tránh sử dụng nước đã mở nắp quá lâu vì có thể làm giảm chất lượng và mất khí hydro (nếu có).

Để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình, bạn hãy cân nhắc việc tiêm chủng đầy đủ tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Trung tâm cung cấp đa dạng các loại vắc xin dành cho trẻ em và người lớn với đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm. Với hệ thống cơ sở hiện đại và quy trình tiêm chủng chuyên nghiệp, Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.