Bệnh Alzheimer ở người trẻ tuổi: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sớm

Alzheimer ở người trẻ không còn là tình trạng hiếm gặp như nhiều người vẫn nghĩ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và nguyên nhân gây ra bệnh alzheimer ở người trẻ tuổi sẽ giúp quá trình điều trị và quản lý bệnh hiệu quả hơn. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin cần thiết để bạn chủ động bảo vệ sức khỏe trí não của mình.

Nguyên nhân gây bệnh Alzheimer ở người trẻ tuổi

Tại sao người trẻ mắc Alzheimer?

Bệnh Alzheimer xảy ra khi các tế bào thần kinh trong não dần bị thoái hóa và chết đi. Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác, nhưng họ cho rằng sự tích tụ của các protein bất thường trong não dẫn đến việc hình thành các “mảng amyloid” và “đám rối sợi thần kinh”. Những cấu trúc này cản trở hoạt động bình thường của tế bào thần kinh, gây tổn thương và làm mất dần chức năng não.

Người trẻ tuổi vẫn có thể mắc Alzheimer, mặc dù tỷ lệ khá thấp. Ở một số trường hợp đặc biệt, nguyên nhân xuất phát từ đột biến gen liên quan đến ba gen chính: 

• PSEN1 (presenilin 1).

• PSEN2 (presenilin 2).

• APP (amyloid precursor protein). 

Những đột biến này có thể khiến bệnh xuất hiện sớm, trước 65 tuổi, thậm chí bắt đầu ở độ tuổi 30 – 50. Càng khởi phát sớm, khả năng nguyên nhân mang tính di truyền càng cao.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh ở người trẻ tuổi

Tiền sử gia đình là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của bệnh Alzheimer khởi phát sớm. Nếu cha hoặc mẹ mang gen đột biến gây bệnh, nguy cơ di truyền cho con cái có thể lên đến 50%. Thường những người mắc bệnh do di truyền sẽ có nhiều người thân (cha mẹ, anh/chị/em) cũng bị bệnh ở độ tuổi tương tự. Tuy nhiên, Alzheimer di truyền là trường hợp rất hiếm, chỉ chiếm khoảng 1% tổng số ca bệnh.

Việc trong gia đình có người mắc Alzheimer sẽ làm tăng khả năng mắc bệnh, nhưng không phải là yếu tố quyết định tuyệt đối. Ngược lại, nhiều người không có tiền sử gia đình vẫn có thể phát triển bệnh do các yếu tố khác chưa được xác định rõ.

Triệu chứng của bệnh Alzheimer ở người trẻ

Alzheimer là một dạng thoái hóa thần kinh đặc trưng bởi tình trạng suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tư duy và sinh hoạt thường ngày. Dù bệnh thường gặp ở người cao tuổi (trên 65 tuổi), nhưng số ca mắc Alzheimer ở người trẻ tuổi, thậm chí dưới 40 tuổi, đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt ở những người có tiền sử gia đình hoặc các bệnh lý về não.

Ở người trẻ, việc phát hiện bệnh thường chậm trễ do quan niệm sai lầm rằng đây chỉ là bệnh của người già. Do không được tầm soát sớm, bệnh dễ được chẩn đoán ở giai đoạn muộn. Các biểu hiện của bệnh tương tự người lớn tuổi nhưng thường tiến triển nhanh hơn, bao gồm:

Suy giảm trí nhớ rõ rệt

Người bệnh khó ghi nhớ thông tin mới, thường xuyên lặp lại câu hỏi hoặc câu chuyện đã nói trước đó, quên cách thực hiện các công việc quen thuộc như nấu ăn, thanh toán, hoặc dọn dẹp.

Khó khăn khi tư duy và giải quyết vấn đề

Các hoạt động đòi hỏi lên kế hoạch hoặc xử lý tình huống như lập danh sách mua sắm, tính toán chi phí, tổ chức công việc trở nên khó khăn, mất nhiều thời gian.

Giảm khả năng tập trung

Hiệu suất học tập, làm việc giảm sút do người bệnh khó tập trung lâu. Ở giai đoạn nặng hơn, việc hoàn thành các nhiệm vụ cần sự chú ý trở thành thử thách.

Thay đổi cảm xúc và hành vi

Người bệnh có thể trở nên dễ cáu gắt, lo lắng, thậm chí rơi vào trạng thái trầm cảm. Những phản ứng này thường bắt nguồn từ cảm giác mất kiểm soát khi trí nhớ suy giảm.

Chẩn đoán và điều trị bệnh Alzheimer

Các phương pháp y tế dùng để chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán Alzheimer khởi phát sớm thường bắt đầu bằng việc nhận diện các dấu hiệu suy giảm trí nhớ và nhận thức đã nêu trước đó. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành một số bước kiểm tra và xét nghiệm nhằm xác định tình trạng bệnh, bao gồm:

• Khai thác thông tin về tiền sử bệnh của người bệnh và người thân trong gia đình.
• Thực hiện các bài test đánh giá trí nhớ, tư duy logic, khả năng xử lý tình huống và những chức năng nhận thức khác.
• Tiến hành kiểm tra thần kinh chuyên sâu để đánh giá hoạt động của hệ thần kinh.
• Làm xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc dịch não tủy để loại trừ các nguyên nhân khác.
• Sử dụng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp CT hoặc MRI sọ não để quan sát những bất thường trong cấu trúc não.

Các phương pháp điều trị bệnh Alzheimer ở người trẻ 

Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra cách chữa dứt điểm bệnh Alzheimer khởi phát sớm. Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhằm hỗ trợ duy trì chức năng nhận thức, kiểm soát các rối loạn hành vi và làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Điều trị bằng thuốc

Một số loại thuốc thường được sử dụng để cải thiện triệu chứng và hỗ trợ hoạt động của não bao gồm:

• Donepezil.
• Rivastigmine.
• Galantamine.
• Memantine.

Điều trị hỗ trợ khác

Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh được khuyến khích áp dụng các biện pháp hỗ trợ giúp bảo vệ sức khỏe toàn diện và giảm tốc độ tiến triển bệnh, chẳng hạn như:

• Duy trì chế độ ăn uống khoa học và cân bằng.
• Tăng cường vận động, tập thể dục thường xuyên.
• Quản lý tốt các bệnh lý kèm theo như tim mạch, tiểu đường.
• Hạn chế rượu bia, chất kích thích.
• Thực hành các kỹ thuật thư giãn, giảm căng thẳng.
• Tham gia các bài tập kích thích trí nhớ và rèn luyện nhận thức.

Ảnh hưởng của bệnh Alzheimer đối với cuộc sống người trẻ

Trong công việc

Khi mắc bệnh Alzheimer, khả năng tập trung, ghi nhớ và xử lý thông tin có thể suy giảm, dẫn đến hiệu suất công việc bị ảnh hưởng. Để thích ứng với tình trạng này, bạn có thể:

• Chuyển sang một công việc hoặc vị trí phù hợp hơn với sức khỏe hiện tại.
• Giảm khối lượng công việc hoặc xin sắp xếp thời gian linh hoạt để có thêm thời gian nghỉ ngơi.

Trong đời sống cá nhân

Bệnh Alzheimer khởi phát sớm có thể tạo ra áp lực lớn đối với mối quan hệ vợ chồng. Sự lãng mạn trong tình cảm có thể giảm bớt, trong khi người bạn đời phải gánh vác thêm trách nhiệm chăm sóc. Để duy trì sự gắn kết, bạn nên:

• Thẳng thắn chia sẻ với bạn đời về cảm xúc và khó khăn của mình, đồng thời lắng nghe cảm nhận của họ để hiểu nhau hơn.
• Chủ động sắp xếp thời gian để cùng nhau tham gia những hoạt động yêu thích như đi dạo, tập thể dục, xem phim hoặc du lịch.

Hi vọng qua bài viết, bạn đã hiểu rõ nguyên nhân và dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer ở người trẻ. Hãy đến Trung Tâm Tiêm Chủng Long Châu để được tư vấn tiêm ngừa và chăm sóc sức khỏe toàn diện.