Bệnh Chlamydia: Triệu chứng thường gặp và cách chữa trị

Bệnh Chlamydia là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra, lây lan qua tiếp xúc tình dục, bao gồm giao hợp, quan hệ hậu môn, hoặc oral sex. Bệnh cũng có thể lây qua việc dùng chung đồ chơi tình dục nhiễm khuẩn. Bệnh chlamydia được gọi là “bệnh lặng lẽ” vì 50-70% người mắc không có triệu chứng, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Bệnh ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục, nhưng cũng có thể lan đến hậu môn, cổ họng, hoặc mắt, gây viêm.

Nếu không điều trị, bệnh Chlamydia có thể gây tổn thương vĩnh viễn, như viêm vùng chậu ở nữ hoặc viêm mào tinh hoàn ở nam, dẫn đến vô sinh. May mắn là bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng kháng sinh nếu phát hiện sớm. Phụ nữ mang thai mắc Chlamydia có thể truyền bệnh cho con, gây viêm phổi hoặc viêm mắt ở trẻ sơ sinh. Hiểu rõ bệnh và khám định kỳ giúp ngăn biến chứng và bảo vệ sức khỏe bạn cùng người thân.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Chlamydia

Triệu chứng Chlamydia thường không rõ ràng, nhưng khi xuất hiện (thường 1-3 tuần sau khi nhiễm), chúng khác nhau giữa nam và nữ:

Ở nữ giới:

• Tiết dịch âm đạo bất thường (trắng, vàng, hoặc xám, có mùi hôi).
• Đau hoặc rát khi tiểu, cảm giác muốn tiểu nhiều lần.
• Chảy máu giữa kỳ kinh, đau bụng dưới, hoặc đau khi quan hệ.
• Ngứa hoặc rát quanh âm đạo.

Ở nam giới:

• Tiết dịch từ dương vật (nhầy hoặc mủ, màu trắng hoặc trong).
• Đau, rát khi tiểu, hoặc cảm giác khó chịu ở niệu đạo.
• Sưng, đau ở tinh hoàn (hiếm gặp).

Cả hai giới:

• Đau, chảy dịch hoặc máu ở hậu môn nếu nhiễm qua quan hệ hậu môn.
• Đau họng nhẹ nếu nhiễm qua quan hệ tình dục bằng miệng (oral sex).
• Viêm mắt (đỏ, đau, chảy dịch) nếu vi khuẩn tiếp xúc với mắt, ví dụ khi chạm tay bẩn vào mắt sau khi tiếp xúc vùng nhiễm.

Vì triệu chứng thường nhẹ hoặc không có, nhiều người chỉ phát hiện khi khám định kỳ hoặc khi biến chứng xảy ra. Nếu bạn thấy tiết dịch lạ hoặc đau khi tiểu, hãy đi khám ngay.

Biến chứng có thể gặp của bệnh chlamydia

Nếu không điều trị, chlamydia gây biến chứng nghiêm trọng:

Ở nữ giới:

• Viêm vùng chậu (PID): Vi khuẩn lan đến tử cung, ống dẫn trứng, gây đau bụng mãn tính, vô sinh, hoặc thai ngoài tử cung (nguy hiểm tính mạng). Ví dụ, một phụ nữ có thể không mang thai được do ống dẫn trứng bị sẹo.
• Biến chứng thai kỳ: Gây sinh non hoặc truyền bệnh cho trẻ, dẫn đến viêm phổi hoặc viêm mắt ở trẻ sơ sinh, có thể gây mù nếu không trị.

Ở nam giới:

Viêm mào tinh hoàn: Vi khuẩn làm sưng, đau tinh hoàn, ảnh hưởng chất lượng tinh trùng, giảm khả năng sinh sản. Ví dụ, nam giới có thể thấy đau tinh hoàn kéo dài.

Cả hai giới:

• Viêm khớp phản ứng: Gây sưng, đau khớp, thường ở đầu gối hoặc mắt cá. Ví dụ, bạn có thể thấy khớp sưng sau vài tuần nhiễm bệnh.
• Tăng nguy cơ HIV: Chlamydia làm tổn thương niêm mạc, khiến dễ nhiễm HIV hơn nếu tiếp xúc.
• Viêm lan rộng: Vi khuẩn vào máu, gây nhiễm trùng toàn thân, dù hiếm.

Điều trị kháng sinh sớm ngăn được hầu hết biến chứng. Khám định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện bệnh trước khi quá muộn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy đi khám ngay nếu bạn có:

• Tiết dịch bất thường từ âm đạo, dương vật, hoặc hậu môn.
• Đau, rát khi tiểu, hoặc đau bụng dưới kéo dài.
• Chảy máu giữa kỳ kinh (nữ) hoặc đau tinh hoàn (nam).
• Đau họng, viêm mắt sau quan hệ oral hoặc tiếp xúc tay bẩn.
• Bạn tình được chẩn đoán chlamydia hoặc bạn có quan hệ không an toàn.

Phụ nữ dưới 25 tuổi, người có nhiều bạn tình, hoặc phụ nữ mang thai nên khám định kỳ để sàng lọc chlamydia, ngay cả khi không có triệu chứng.

Bệnh Chlamydia do vi khuẩn Chlamydia trachomatis gây ra. Đây là một loại vi khuẩn nội bào, chỉ sinh sôi trong tế bào sống của người, đặc biệt ở niêm mạc cơ quan sinh dục, hậu môn, cổ họng hoặc mắt. Vi khuẩn lây lan qua các con đường tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể nhiễm bệnh, và thường cần môi trường ẩm ướt để tồn tại. Dưới đây là các nguyên nhân gây bệnh:

• Quan hệ tình dục không an toàn: Vi khuẩn Chlamydia trachomatis lây lan chủ yếu qua dịch âm đạo, tinh dịch hoặc dịch tiết từ hậu môn khi quan hệ tình dục (giao hợp âm đạo, hậu môn, hoặc oral sex) với người nhiễm bệnh. Vi khuẩn cư trú trong niêm mạc cơ quan sinh dục hoặc cổ họng, dễ dàng truyền từ người này sang người khác nếu không sử dụng bao cao su hoặc màng chắn miệng (dental dam). Ngay cả khi không có xuất tinh, vi khuẩn vẫn có thể lây qua dịch tiết trong quá trình tiếp xúc thân mật. Quan hệ không an toàn là con đường lây nhiễm phổ biến nhất, đặc biệt ở những người có nhiều bạn tình.
• Dùng chung đồ chơi tình dục không vệ sinh: Đồ chơi tình dục tiếp xúc với dịch cơ thể của người nhiễm bệnh có thể trở thành nguồn lây nếu không được rửa sạch hoặc khử trùng kỹ lưỡng. Vi khuẩn Chlamydia trachomatis có thể bám trên bề mặt đồ chơi và truyền sang người khác khi sử dụng. Ngay cả khi đồ chơi được lau sơ, vi khuẩn vẫn có thể tồn tại nếu không dùng xà phòng và nước nóng hoặc dung dịch khử trùng chuyên dụng. Việc không bọc đồ chơi bằng bao cao su khi sử dụng chung cũng làm tăng nguy cơ.
• Tiếp xúc gián tiếp với dịch cơ thể nhiễm bệnh: Vi khuẩn có thể lây qua mắt nếu tay bẩn dính dịch âm đạo hoặc tinh dịch nhiễm bệnh chạm vào mắt, gây viêm kết mạc (đau mắt đỏ). Điều này xảy ra khi người nhiễm chạm vào vùng sinh dục của mình, sau đó dụi mắt mà không rửa tay. Mặc dù hiếm, con đường này vẫn có thể xảy ra, đặc biệt ở những người không có thói quen rửa tay sau khi tiếp xúc thân mật.
• Từ mẹ sang con khi sinh: Phụ nữ mang thai nhiễm Chlamydia có thể truyền vi khuẩn cho trẻ sơ sinh trong quá trình sinh thường, khi trẻ đi qua ống sinh dính dịch nhiễm bệnh. Vi khuẩn có thể tấn công mắt trẻ (gây viêm kết mạc sơ sinh) hoặc phổi (gây viêm phổi). Đây là lý do phụ nữ mang thai cần xét nghiệm chlamydia sớm để điều trị trước khi sinh, bảo vệ sức khỏe cả mẹ và bé.

Chlamydia không lây qua các con đường thông thường như hôn môi, chia sẻ đồ ăn, uống chung ly, ôm, bắt tay, hoặc sử dụng chung nhà vệ sinh. Vi khuẩn không sống lâu ngoài cơ thể người và cần môi trường ẩm, như dịch tiết, để lây lan. Ngoài ra, chlamydia không lây qua không khí hoặc qua giọt bắn khi ho, hắt hơi (khác với bệnh dịch hạch thể phổi). 

Hiểu rõ các cơ chế lây nhiễm này giúp bạn phòng tránh hiệu quả bằng cách sử dụng bao cao su, vệ sinh đồ chơi tình dục kỹ lưỡng, rửa tay thường xuyên, và xét nghiệm định kỳ nếu có quan hệ không an toàn. Những biện pháp này đặc biệt quan trọng với người trẻ hoặc người có nhiều bạn tình để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh Chlamydia?

Một số nhóm người dễ bị bệnh Chlamydia hơn:

• Người quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt với nhiều bạn tình.
• Phụ nữ mang thai, vì có thể truyền bệnh cho trẻ.
• Người trẻ tuổi (15-24 tuổi), do thường có quan hệ không bảo vệ.
• Người có bạn tình nhiễm Chlamydia hoặc các bệnh lây truyền khác.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh Chlamydia

Ngoài các nhóm nguy cơ, một số yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh:

• Có nhiều bạn tình hoặc bạn tình mới không rõ tình trạng sức khỏe.
• Không vệ sinh đồ chơi tình dục trước và sau khi dùng.
• Không khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh Chlamydia

Chẩn đoán bệnh Chlamydia cần xét nghiệm để xác định vi khuẩn Chlamydia trachomatis. Các bước bao gồm:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ hỏi về triệu chứng (như tiết dịch, đau khi tiểu) và tiền sử quan hệ tình dục.
• Xét nghiệm NAAT (xét nghiệm khuếch đại axit nucleic): Đây là xét nghiệm chính xác nhất, lấy mẫu dịch âm đạo (nữ), nước tiểu (nam/nữ), hoặc dịch từ hậu môn, cổ họng.
• Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra vùng sinh dục, hậu môn, hoặc mắt để tìm dấu hiệu viêm, tiết dịch.
• Xét nghiệm PCR: Tìm DNA vi khuẩn trong mẫu dịch, thường dùng khi triệu chứng không rõ. Quy trình này nhanh, chỉ cần tăm bông lấy mẫu từ vùng nghi nhiễm.

Xét nghiệm thường mất 1-3 ngày để có kết quả. Nếu bạn có quan hệ không an toàn hoặc bạn tình nhiễm bệnh, hãy xét nghiệm ngay, dù không có triệu chứng, để tránh biến chứng.

Phương pháp điều trị bệnh Chlamydia hiệu quả

Bệnh chlamydia có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng kháng sinh nếu điều trị đúng cách. Các phương pháp bao gồm:

• Kháng sinh: Doxycycline: Uống 2 lần/ngày trong 7 ngày, là lựa chọn hàng đầu do hiệu quả cao; Azithromycin: Uống liều duy nhất (thường 1g), phù hợp cho phụ nữ mang thai hoặc người không tuân thủ uống thuốc lâu.
• Kiêng quan hệ tình dục: Không quan hệ (giao hợp, hậu môn, hoặc oral) trong ít nhất 7 ngày sau khi bắt đầu điều trị để tránh lây bệnh.
• Thông báo bạn tình: Liên hệ với bạn tình trong 3 tháng gần nhất để họ xét nghiệm và điều trị, dù không có triệu chứng.
• Tái khám: Sau 3-4 tuần, xét nghiệm lại để đảm bảo vi khuẩn đã hết.
• Điều trị đồng thời các bệnh khác: Nếu mắc thêm HIV, lậu, hoặc herpes, bác sĩ sẽ điều trị cùng lúc.

Tuân thủ uống hết thuốc và kiêng quan hệ là rất quan trọng. Nếu triệu chứng còn sau 1 tuần, đi khám lại ngay để kiểm tra tái nhiễm hoặc kháng thuốc.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh Chlamydia

Chế độ sinh hoạt:

• Tránh quan hệ trong khi điều trị: Kiêng quan hệ ít nhất 7 ngày sau khi bắt đầu dùng kháng sinh.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa sạch vùng sinh dục bằng nước ấm, xà phòng nhẹ mỗi ngày.
• Không dùng chung đồ cá nhân: Tránh chia sẻ quần lót, khăn tắm, hoặc đồ chơi tình dục.
• Khám định kỳ: Đi xét nghiệm STI mỗi 6-12 tháng nếu có nhiều bạn.
• Trao đổi với bạn tình: Thảo luận về xét nghiệm STI trước khi quan hệ để bảo vệ cả hai.

Chế độ dinh dưỡng:

• Thực phẩm giàu vitamin C: Cam, chanh, ớt chuông giúp tăng sức đề kháng, giảm viêm.
• Protein nạc: Cá, gà, đậu hũ hỗ trợ tái tạo mô và lành viêm.
• Thực phẩm giàu kẽm: Hạt bí, hải sản, đậu phộng giúp chống nhiễm trùng.
• Hạn chế đồ ngọt, chiên: Tránh bánh kẹo, khoai tây chiên để không làm tăng viêm. Thay bằng trái cây như táo, chuối.
• Uống đủ nước: 1.5-2 lít nước/ngày để hỗ trợ cơ thể thải độc.

Phương pháp phòng ngừa bệnh Chlamydia hiệu quả

Để tránh nhiễm Chlamydia hoặc tái nhiễm, bạn có thể làm theo các cách sau:

• Dùng bao cao su: Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ (giao hợp, hậu môn, oral).
• Dùng màng chắn miệng (dental dam): Bảo vệ khi quan hệ oral hoặc tiếp xúc âm đạo-âm đạo.
• Vệ sinh đồ chơi tình dục: Rửa sạch bằng xà phòng và nước nóng sau mỗi lần dùng, hoặc dùng bao cao su bọc đồ chơi.
• Quan hệ với một bạn tình: Giới hạn số bạn tình và đảm bảo cả hai xét nghiệm STI trước khi quan hệ không bảo vệ.
• Khám định kỳ: Xét nghiệm STI mỗi 6-12 tháng, đặc biệt nếu có bạn tình mới hoặc quan hệ không an toàn.