Bạch cầu cao khi mang thai: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý an toàn

Trong thai kỳ, cơ thể người mẹ có rất nhiều thay đổi sinh lý nhằm thích ứng với sự hình thành của thai nhi. Một trong những thay đổi đáng chú ý là sự gia tăng của bạch cầu - hàng rào bảo vệ tự nhiên chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây hại. Tuy nhiên, nếu chỉ số này tăng quá mức, đặc biệt kèm theo triệu chứng như sốt, mệt mỏi, sưng viêm, thì có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe cần được thăm khám sớm.

Bạch cầu cao khi mang thai là gì?

Trong thai kỳ, số lượng bạch cầu trong máu thường tăng nhẹ như một phản ứng sinh lý tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, việc hiểu rõ mức độ nào là bình thường và khi nào là bất thường sẽ giúp mẹ bầu tránh được lo lắng không cần thiết.

Bạch cầu là một loại tế bào máu thuộc hệ miễn dịch, có nhiệm vụ phát hiện và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Trong máu người lớn khỏe mạnh, số lượng bạch cầu thường dao động từ 4.000 - 10.000/mm³. Riêng ở phụ nữ mang thai, mức này có thể tăng lên 6.000 - 16.000/mm³, đặc biệt trong giai đoạn cuối thai kỳ.

Sự tăng này là hoàn toàn bình thường, phản ánh hoạt động miễn dịch mạnh mẽ hơn để bảo vệ cả mẹ và thai nhi khỏi nguy cơ nhiễm khuẩn. Sau khi sinh, chỉ số bạch cầu thường giảm dần trở lại mức bình thường trong vài tuần.

Bạch cầu được coi là cao bất thường khi vượt quá 16.000 - 18.000/mm³, đặc biệt nếu giá trị tăng đột ngột trong các lần xét nghiệm liên tiếp. Khi đó, cơ thể có thể đang phản ứng với nhiễm trùng, viêm hoặc rối loạn hệ miễn dịch.

Mẹ bầu nên thực hiện xét nghiệm công thức máu định kỳ trong thai kỳ để theo dõi sự thay đổi của bạch cầu, giúp phát hiện sớm các bất thường và có hướng xử lý kịp thời.

Nguyên nhân bạch cầu tăng cao khi mang thai

Có hai nhóm nguyên nhân chính gây tăng bạch cầu ở phụ nữ mang thai: Nguyên nhân sinh lý (bình thường) và nguyên nhân bệnh lý (cần theo dõi, điều trị). Dưới đây là chi tiết từng nhóm:

Nguyên nhân sinh lý

Ở nhiều mẹ bầu, bạch cầu tăng là phản ứng tự nhiên trước sự thay đổi nội tiết tố. Một số yếu tố góp phần gồm:

• Thay đổi hormone: Khi mang thai, nồng độ estrogen và progesterone tăng mạnh, kích thích tủy xương sản xuất nhiều bạch cầu hơn.
• Căng thẳng (stress): Lo lắng, mất ngủ hoặc áp lực tâm lý có thể khiến cơ thể tăng tiết cortisol - hormone gây tăng bạch cầu tạm thời.
• Giai đoạn chuyển dạ: Khi sắp sinh, cơ thể phản ứng như đang “chiến đấu” nên số lượng bạch cầu có thể tăng cao để sẵn sàng chống nhiễm khuẩn sau sinh.
• Phản ứng miễn dịch với thai nhi: Dù thai nhi được cơ thể mẹ chấp nhận, hệ miễn dịch vẫn hoạt động mạnh để đảm bảo cân bằng giữa bảo vệ mẹ và duy trì thai kỳ.

Nguyên nhân bệnh lý

Khi bạch cầu tăng quá mức và kéo dài, mẹ bầu có thể đang gặp một số vấn đề sức khỏe như:

• Nhiễm khuẩn: Viêm phổi, viêm đường tiểu, viêm âm đạo hay nhiễm trùng da đều khiến bạch cầu tăng cao để tiêu diệt vi khuẩn.
• Rối loạn miễn dịch hoặc bệnh huyết học: Một số bệnh như lupus, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh bạch cầu (leukemia) có thể khiến bạch cầu tăng bất thường.
• Tác dụng phụ của thuốc: Dùng corticosteroid, thuốc chống dị ứng hoặc kháng viêm dài ngày có thể làm tăng chỉ số này.
• Mất nước hoặc thiếu máu nặng: Hai tình trạng này làm cô đặc máu, khiến kết quả xét nghiệm cho thấy bạch cầu “giả tăng”.

Dấu hiệu nhận biết mẹ bầu bị bạch cầu cao bất thường

Tăng bạch cầu không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, nếu đi kèm một số triệu chứng dưới đây, mẹ bầu nên lưu ý:

• Cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, đau họng, sưng hạch hoặc tiểu buốt, khí hư bất thường.
• Cảm giác chán ăn, sụt cân nhẹ, đau nhức cơ thể cũng có thể xuất hiện nếu cơ thể đang chống lại nhiễm trùng.

Những triệu chứng này là tín hiệu để bác sĩ chỉ định xét nghiệm máu, giúp xác định nguyên nhân tăng bạch cầu và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Tuy nhiên, nếu mẹ bầu có một trong những biểu hiện sau, cần đến cơ sở y tế sớm:

• Sốt cao liên tục, trên 38,5°C, không hạ dù đã nghỉ ngơi.
• Đau bụng, co thắt tử cung hoặc dịch âm đạo có mùi lạ.
• Kết quả xét nghiệm cho thấy bạch cầu tăng nhanh chỉ trong thời gian ngắn.

Khi đó, bác sĩ chuyên khoa sản hoặc huyết học sẽ kiểm tra nguyên nhân, có thể yêu cầu làm thêm xét nghiệm CRP (chỉ số viêm), nước tiểu hoặc siêu âm để xác định tình trạng nhiễm trùng.

Bạch cầu tăng cao khi mang thai có nguy hiểm không?

Không phải trường hợp nào bạch cầu cao cũng đáng lo. Tùy theo nguyên nhân, tình trạng này có thể hoàn toàn bình thường hoặc tiềm ẩn nguy cơ cho thai kỳ.

• Trường hợp sinh lý: Khi bạch cầu tăng nhẹ do thay đổi nội tiết hoặc stress, mẹ bầu không cần lo lắng. Đây là phản ứng tự nhiên giúp cơ thể sẵn sàng bảo vệ mẹ và bé.
• Trường hợp bệnh lý: Nếu bạch cầu tăng vì nhiễm trùng hoặc rối loạn miễn dịch, nguy cơ có thể nghiêm trọng hơn như sinh non, nhiễm trùng ối hoặc suy thai.

Chẳng hạn, nếu mẹ bị viêm đường tiểu thì bạch cầu sẽ tăng cao để tiêu diệt vi khuẩn. Nhưng nếu không điều trị kịp thời, vi khuẩn có thể lan đến bàng quang, thận, thậm chí ảnh hưởng đến thai nhi. Vì vậy, việc theo dõi sức khỏe định kỳ là điều cần thiết.

Cách xử lý và phòng ngừa bạch cầu tăng cao khi mang thai

Để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, việc xử lý phải tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Hướng xử lý theo nguyên nhân

Hướng xử lý sẽ khác nhau, tùy theo nguyên nhân cụ thể: 

• Do nhiễm khuẩn: Mẹ cần đến bác sĩ để được chỉ định kháng sinh phù hợp. Không nên tự ý dùng thuốc, vì nhiều loại kháng sinh có thể ảnh hưởng đến thai nhi.
• Do stress hoặc thiếu ngủ: Hãy nghỉ ngơi, thiền, nghe nhạc nhẹ hoặc đi dạo để thư giãn tinh thần. Căng thẳng kéo dài là “kẻ thù” khiến bạch cầu tăng và ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ.
• Do mất nước hoặc thiếu dinh dưỡng: Bổ sung đủ nước (1,5 - 2 lít mỗi ngày), ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, trứng, đậu.

Cách phòng ngừa hiệu quả

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Để giảm nguy cơ bạch cầu cao khi mang thai, mẹ bầu nên:

• Khám thai định kỳ: Giúp bác sĩ theo dõi công thức máu và phát hiện sớm bất thường.
• Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ: Giúp ngăn ngừa viêm nhiễm - nguyên nhân phổ biến khiến bạch cầu tăng.
• Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C và rau xanh: Hỗ trợ hệ miễn dịch khỏe mạnh.
• Tránh tự ý dùng thuốc: Dù là thuốc bổ hay kháng sinh, mẹ bầu chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

Bạch cầu cao khi mang thai có thể là phản ứng bình thường của cơ thể, nhưng đôi khi lại là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Mẹ bầu không nên chủ quan, mà cần theo dõi sức khỏe định kỳ, thực hiện xét nghiệm máu thường xuyên và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Giữ tâm lý thoải mái, ăn uống khoa học và nghỉ ngơi hợp lý chính là “liều thuốc tự nhiên” giúp mẹ và bé khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.