Xơ gan giai đoạn 3: Dấu hiệu nhận biết, mức độ nguy hiểm và cách điều trị

Xơ gan giai đoạn 3 hay xơ gan độ 3 là một trong những giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh lý gan mạn tính, khi chức năng gan đã suy giảm nghiêm trọng và xuất hiện nhiều biến chứng đe dọa tính mạng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với suy gan, hôn mê gan, thậm chí tử vong. Vậy làm sao để nhận biết xơ gan giai đoạn 3? Có thể điều trị hay làm chậm tiến triển của bệnh không?

Xơ gan giai đoạn 3 là gì?

Xơ gan giai đoạn 3 là giai đoạn tiến triển nặng của bệnh xơ gan, còn được gọi là xơ gan mất bù. Ở giai đoạn này, mô gan lành đã bị thay thế phần lớn bởi mô xơ và sẹo, khiến chức năng gan suy giảm nghiêm trọng. Cấu trúc gan bị biến dạng, dòng máu lưu thông qua gan bị cản trở, dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm như: cổ trướng (dịch ổ bụng), phù chân tay, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng, rối loạn ý thức...

Khác với giai đoạn đầu – xơ gan còn bù, xơ gan giai đoạn 3 đã có biểu hiện rõ ràng và cần can thiệp y tế khẩn cấp để ngăn chặn bệnh chuyển sang giai đoạn cuối.

Dấu hiệu nhận biết xơ gan giai đoạn 3

Khi bước vào xơ gan giai đoạn 3, các triệu chứng đã trở nên rõ ràng do gan mất dần khả năng hoạt động. Người bệnh không chỉ gặp khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày mà còn đối diện với nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo phổ biến nhất bạn cần đặc biệt lưu ý:

Bụng phình to, căng tức – dấu hiệu của cổ trướng

Một trong những biểu hiện dễ nhận thấy nhất ở xơ gan giai đoạn 3 là bụng phình to do hiện tượng dịch cổ trướng tích tụ trong khoang bụng. Người bệnh có thể cảm thấy nặng bụng, chướng hơi, khó thở và ăn uống kém. Khi ấn nhẹ vào bụng thấy có cảm giác “lỏng bỏng” hoặc dấu hiệu sóng vỗ.

Phù chân tay – biểu hiện của suy giảm protein máu

Phù nề thường xuất hiện ở chân, mắt cá chân hoặc bàn tay, đặc biệt vào cuối ngày hoặc sau khi đứng lâu. Nguyên nhân là do gan tổn thương làm giảm sản xuất albumin – protein quan trọng giữ nước trong mạch máu. Khi thiếu hụt, nước sẽ thoát ra ngoài mô gây sưng phù.

Vàng da, vàng mắt – do rối loạn chuyển hóa bilirubin

Vàng da, vàng mắt là dấu hiệu kinh điển của các bệnh lý gan, đặc biệt là xơ gan giai đoạn nặng. Màu vàng xuất hiện ở da, tròng trắng mắt, móng tay hoặc niêm mạc miệng. Nguyên nhân là do gan không còn khả năng phân giải và bài tiết bilirubin – một chất được tạo ra từ quá trình phân hủy hồng cầu.

Ngứa da kéo dài – do ứ đọng muối mật

Người bệnh thường cảm thấy ngứa ngáy toàn thân, đặc biệt về đêm hoặc sau khi tắm nước ấm. Đây là hậu quả của việc muối mật và các chất độc không được gan xử lý, tích tụ dưới da, kích thích các dây thần kinh cảm giác.

Chảy máu cam, chảy máu chân răng, bầm tím – do rối loạn đông máu

Xơ gan ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất các yếu tố đông máu. Điều này khiến người bệnh dễ chảy máu dù chỉ va chạm nhẹ, xuất huyết dưới da, chảy máu cam, tiểu ra máu hoặc nguy hiểm hơn là xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản.

Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân – biểu hiện suy giảm chuyển hóa

Gan đóng vai trò chính trong chuyển hóa chất dinh dưỡng và tạo năng lượng. Khi gan bị tổn thương nặng, người bệnh dễ cảm thấy mệt mỏi kéo dài, ăn không ngon miệng, mất cảm giác thèm ăn từ đó dẫn đến cân nặng giảm đáng kể cùng với hiện tượng cơ thể suy kiệt, thiếu sức sống.

Dễ nhiễm trùng – do hệ miễn dịch suy yếu

Ở giai đoạn này, chức năng miễn dịch của gan gần như không còn hiệu quả. Người bệnh có thể thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp, tiểu tiện, viêm da hoặc nghiêm trọng hơn là viêm phúc mạc tự phát do dịch ổ bụng bị nhiễm khuẩn.

Rối loạn tâm thần, thay đổi hành vi – dấu hiệu bệnh não gan

Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của xơ gan giai đoạn 3 là bệnh não gan. Khi độc tố như amoniac tích tụ trong máu không được lọc bỏ, chúng sẽ tác động đến não bộ. Người bệnh có biểu hiện mất ngủ, lú lẫn, nói nhảm, run tay thay đổi tính cách và nặng hơn có thể rơi vào hôn mê gan.

Mức độ nguy hiểm của xơ gan giai đoạn 3

Xơ gan giai đoạn 3 là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm, báo hiệu gan đã mất bù – tức là mất gần như hoàn toàn khả năng phục hồi và hoạt động bình thường. Tế bào gan bị mô sẹo thay thế, chức năng giải độc, chuyển hóa, tổng hợp protein... đều suy giảm nghiêm trọng.

Ở giai đoạn này, người bệnh có nguy cơ cao gặp các biến chứng đe dọa tính mạng như:

• Chảy máu đường tiêu hóa xuất phát từ tĩnh mạch thực quản bị giãn và vỡ;
• Viêm phúc mạc tự phát (nhiễm trùng dịch ổ bụng);
• Bệnh não gan (rối loạn ý thức, hôn mê);
• Suy thận, suy đa cơ quan;
• Ung thư gan.

Nếu không điều trị, tỷ lệ tử vong sau 1–3 năm có thể lên đến 70%. Ngoài ra, người bệnh còn bị mệt mỏi, chán ăn, phù nề, vàng da... ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.

Cách điều trị xơ gan giai đoạn 3

Để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm ở xơ gan giai đoạn 3, người bệnh cần thực hiện đầy đủ các phương pháp điều trị theo phác đồ của bác sĩ. Cụ thể như sau:

• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Việc dùng thuốc đúng cách giúp giảm bớt triệu chứng như cổ trướng, phù nề, đồng thời ngăn ngừa nhiễm trùng và bảo vệ tế bào gan còn lại. Một số loại thuốc phổ biến bao gồm thuốc lợi tiểu, kháng sinh khi có nhiễm trùng, thuốc kiểm soát bệnh não gan và thuốc bảo vệ gan.
• Thực hiện chế độ kiêng cữ nghiêm ngặt: Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt ảnh hưởng rất lớn đến tiến triển bệnh. Người bệnh cần tuyệt đối tránh rượu bia, hạn chế muối trong khẩu phần ăn để giảm phù nề đồng thời không sử dụng các loại thuốc gây hại cho gan để tránh làm tổn thương thêm.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Khám và xét nghiệm định kỳ là việc rất quan trọng để phát hiện kịp thời các biến chứng như giãn tĩnh mạch thực quản, ung thư gan, hoặc suy giảm chức năng gan. Các phương pháp theo dõi gồm xét nghiệm chức năng gan, siêu âm bụng, nội soi thực quản và kiểm tra AFP.
• Ghép gan trong trường hợp nặng: Nếu gan đã tổn thương nghiêm trọng, mất gần như hoàn toàn chức năng và các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả, ghép gan được xem là phương án cuối cùng để cứu sống người bệnh.

Cách phòng ngừa xơ gan và ngăn bệnh tiến triển

Để giảm thiểu nguy cơ mắc xơ gan hoặc ngăn chặn bệnh tiến triển nhanh, mỗi người cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả sau:

• Tiêm phòng đầy đủ vắc xin viêm gan B, viêm gan C để ngăn ngừa virus gây tổn thương gan.
• Tuyệt đối không sử dụng rượu bia vì rượu là nguyên nhân chính làm tăng tổn thương gan.
• Ăn uống lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng, hạn chế muối và chất béo không tốt cho gan.
• Tập luyện thể dục đều đặn để tăng cường sức khỏe và hệ miễn dịch.
• Khám sức khỏe gan định kỳ, đặc biệt với những người có nguy cơ cao như viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, tiền sử nghiện rượu.

Xơ gan giai đoạn 3 là dấu hiệu cảnh báo gan đã tổn thương nghiêm trọng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng cách cùng thay đổi lối sống tích cực chính là chìa khóa giúp kiểm soát bệnh kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn ngay hôm nay để phòng tránh những hậu quả nghiêm trọng do xơ gan gây ra.