Virus SARS-CoV-2 gây bệnh gì? Nguồn gốc và cách phòng ngừa

Sự xuất hiện của SARS-CoV-2 – loại virus gây ra bệnh Covid-19 đã làm thay đổi hoàn toàn cách con người sống, làm việc và giao tiếp trong suốt những năm gần đây. Với tốc độ lây nhiễm nhanh chóng, virus này đã khiến hệ thống y tế toàn cầu phải đối mặt với những thách thức lớn. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu chi tiết hơn về loại virus này để chủ động hơn trong việc phòng ngừa nhé!

Virus SARS-CoV-2 là gì?

SARS-CoV-2, hay còn gọi là chủng virus Corona mới 2019 (Novel Coronavirus 2019), là một loại virus đường hô hấp thuộc họ Coronavirus. Đây là tác nhân gây ra bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19, với khả năng lây truyền từ người sang người. Chủng virus này lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 12 năm 2019 tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.

Coronavirus (CoV) là một họ virus RNA lớn, có thể gây bệnh cho cả người và động vật. Ở người, chúng có thể gây ra nhiều bệnh lý khác nhau, từ các triệu chứng cảm cúm nhẹ cho tới những bệnh nghiêm trọng như Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) do virus SARS-CoV-2 gây ra.

Covid-19 có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, từ trường hợp không có triệu chứng, triệu chứng nhẹ cho đến các tình trạng nghiêm trọng như viêm phổi nặng, hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS), nhiễm trùng huyết, suy đa cơ quan và thậm chí tử vong. Những đối tượng có nguy cơ diễn biến nặng bao gồm người lớn tuổi, người có bệnh nền mạn tính, suy giảm miễn dịch hoặc mắc kèm các bệnh do vi khuẩn, nấm gây ra.

Nguồn gốc của virus SARS-CoV-2

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cùng các nhà khoa học trên toàn cầu vẫn đang tiếp tục điều tra để xác định chính xác nguồn gốc của virus SARS-CoV-2. Nhiều nghiên cứu cho rằng virus này thuộc nhóm Betacoronavirus – cùng họ với virus gây hội chứng SARS và MERS và có khả năng bắt nguồn từ loài dơi. Việc phân tích phả hệ di truyền của virus vẫn đang được tiến hành để hiểu rõ hơn về nguồn gốc của nó.

Virus SARS-CoV-2 có khả năng bị suy yếu trong điều kiện môi trường khô ráo, thoáng khí, có ánh nắng mặt trời và nhiệt độ cao (trên 20°C, đặc biệt là từ 25°C trở lên). Ngược lại, khi ở trong môi trường lạnh, ẩm ướt, thiếu thông khí, virus sẽ dễ dàng phát tán và lây lan do đây là những điều kiện lý tưởng để chúng phát triển.

Cơ chế gây bệnh và lây lan của virus SARS-CoV-2?

Cơ chế lây bệnh của virus SARS-CoV-2 cũng giống như những virus cảm lạnh thông thường. Việc lây lan chủ yếu xảy ra thông qua các giọt bắn từ đường hô hấp khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi mà không che chắn, khiến virus phát tán vào không khí và truyền sang người khác. Bên cạnh đó, nếu người khỏe mạnh tiếp xúc trực tiếp như bắt tay với người nhiễm hoặc chạm vào các bề mặt, đồ vật nhiễm virus rồi vô tình đưa tay lên mắt, mũi, miệng thì cũng có nguy cơ lây nhiễm. Trong một số trường hợp hiếm, virus còn có thể lây qua tiếp xúc với phân người bệnh.

Ban đầu, virus có thể bắt nguồn từ động vật, nhưng đến nay đã được xác nhận là lây lan mạnh trong cộng đồng qua tiếp xúc người với người. Theo dữ liệu từ các nhà khoa học Trung Quốc, trung bình một người mắc Covid-19 có thể truyền bệnh cho khoảng 5 đến 6 người khác. Do khả năng lây lan nhanh chóng như vậy, nếu người dân không hiểu rõ cách phòng ngừa, nguy cơ bùng phát dịch diện rộng là rất cao.

Dấu hiệu sớm khi nhiễm SARS-CoV-2

Theo thông tin từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các triệu chứng của Covid-19 có thể xuất hiện trong khoảng từ 2 - 14 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Một số biểu hiện ban đầu có thể giúp nhận biết sớm bệnh bao gồm:

• Sốt: Đây là triệu chứng phổ biến đầu tiên, đặc biệt ở trẻ em và người lớn thường bị sốt trên 38°C.
• Ho khan: Là một trong những triệu chứng điển hình nhất của Covid-19. Cơn ho này thường không đáp ứng với các loại thuốc ho thông thường, nên dễ nhận biết nếu tình trạng kéo dài và không thuyên giảm.
• Mệt mỏi: Cảm giác kiệt sức, đau nhức cơ thể hoặc suy giảm năng lượng cũng là dấu hiệu sớm của bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 40% trong số gần 6.000 người mắc Covid-19 từng trải qua triệu chứng mệt mỏi và tình trạng này thậm chí có thể tiếp tục kéo dài ngay cả khi bệnh đã thuyên giảm.

Biện pháp phòng ngừa lây nhiễm virus SARS-CoV-2

Nhằm hạn chế nguy cơ lây lan virus SARS-CoV-2 – tác nhân gây bệnh viêm đường hô hấp cấp, Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng ho, sốt, khó thở; tốt nhất nên giữ khoảng cách trên 2 mét.
• Đeo khẩu trang đúng cách khi ra ngoài hoặc ở nơi công cộng.
• Người có triệu chứng bệnh nên ở nhà, tránh tụ tập đông người và thông báo cho cơ sở y tế.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng ít nhất 30 giây hoặc dùng dung dịch sát khuẩn chứa ≥ 60% cồn.
• Không đưa tay lên mắt, mũi, miệng khi chưa rửa sạch.
• Che miệng và mũi khi ho, hắt hơi bằng khăn giấy, khăn vải hoặc khuỷu tay áo.
• Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.
• Ăn chín, uống sôi; chỉ dùng thực phẩm đã nấu kỹ.
• Tránh tiếp xúc, mua bán động vật hoang dã hoặc vật nuôi nghi nhiễm bệnh.
• Hạn chế đến nơi đông người; nếu cần thiết phải đi, hãy thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng hộ.
• Giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi và tập luyện điều độ.
• Tăng cường thông thoáng không khí trong nhà, vệ sinh thường xuyên các bề mặt hay chạm vào.
• Khi có triệu chứng nghi ngờ, đeo khẩu trang và liên hệ cơ sở y tế sớm để được hướng dẫn.

SARS-CoV-2 không chỉ là nguyên nhân gây ra một đại dịch nghiêm trọng mà còn là lời cảnh báo về sự cần thiết trong việc nâng cao ý thức phòng bệnh, chủ động bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Mặc dù hiện tại bệnh đã dần được kiểm soát nhưng vẫn cần tiếp tục duy trì các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo an toàn trước sự tồn tại dai dẳng của loại virus này.