Viêm túi mật hoại tử: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị kịp thời

Bệnh thường xuất hiện sau viêm túi mật cấp không được điều trị kịp thời. Nếu chậm trễ, người bệnh có nguy cơ gặp biến chứng thủng túi mật, viêm phúc mạc hoặc sốc nhiễm khuẩn nguy hiểm.

Viêm túi mật hoại tử là gì?

Viêm túi mật hoại tử là một biến chứng nặng của viêm túi mật cấp, thường xảy ra khi dòng máu nuôi dưỡng thành túi mật bị tắc nghẽn, khiến mô túi mật hoại tử dần. Đây là tình trạng cấp cứu ngoại khoa khẩn cấp, nguy cơ tử vong rất cao nếu chậm trễ xử trí.

Túi mật vốn có vai trò dự trữ dịch mật do gan tiết ra, hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Khi có sỏi mật hoặc tình trạng tắc nghẽn, dòng chảy mật bị ứ đọng, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và gây viêm. Nếu viêm cấp tính không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm lan rộng dẫn đến hoại tử, thủng túi mật và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

• Tính chất nguy hiểm: Đây là bệnh lý có thể gây tử vong nhanh chóng, chỉ sau vài giờ đến vài ngày nếu không được cấp cứu.

• Tỷ lệ gặp: Thường cao ở người lớn tuổi, bệnh nhân có nhiều bệnh nền hoặc đã bị viêm túi mật cấp trước đó.

Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách là yếu tố quyết định sống còn cho bệnh nhân.

Nguyên nhân gây viêm túi mật hoại tử

Nguyên nhân chính dẫn đến viêm túi mật hoại tử thường xuất phát từ sự tắc nghẽn ống túi mật, trong đó sỏi mật chiếm phần lớn. Khi mật không lưu thông được, áp lực trong túi mật tăng lên, gây thiếu máu cục bộ và hoại tử. Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác cũng góp phần làm bệnh nặng hơn:

• Sỏi mật: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm túi mật hoại tử. Khi sỏi làm tắc nghẽn đường ra của mật, dịch mật bị ứ đọng, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi và gây nhiễm trùng nặng. Nếu tình trạng kéo dài, thành túi mật sẽ thiếu máu nuôi và dễ dẫn đến hoại tử.

• Nhiễm trùng nặng: Vi khuẩn có thể lan rộng vào thành túi mật, gây phù nề, viêm mủ và làm tổn thương các mạch máu nhỏ. Điều này khiến mô túi mật thiếu oxy, hoại tử từng phần hoặc toàn bộ. Trường hợp nặng, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ thủng túi mật và viêm phúc mạc.

• Tuổi cao: Người trên 60 tuổi có nguy cơ mắc viêm túi mật hoại tử cao hơn do hệ mạch máu suy yếu, khả năng hồi phục kém và sức đề kháng suy giảm. Ngoài ra, ở lứa tuổi này thường có kèm theo nhiều bệnh lý nền, làm tăng mức độ nghiêm trọng của biến chứng.

• Bệnh nền: Các tình trạng như tiểu đường, xơ vữa động mạch hoặc béo phì khiến cơ thể giảm khả năng chống lại nhiễm trùng, đồng thời làm suy giảm tuần hoàn máu nuôi đến túi mật. Điều này làm bệnh tiến triển nhanh hơn và tăng nguy cơ hoại tử nếu không điều trị kịp thời.

• Viêm túi mật cấp không được điều trị: Khi cơn viêm túi mật cấp ban đầu không được xử lý đúng cách, tình trạng nhiễm trùng và ứ mật sẽ ngày càng nặng hơn. Qua thời gian, túi mật có thể bị hoại tử, thủng hoặc gây áp xe, đe dọa tính mạng người bệnh.

Như vậy, không chỉ sỏi mật, mà nhiều yếu tố nguy cơ khác như bệnh mạn tính và tuổi tác cũng có thể làm tăng khả năng xuất hiện viêm túi mật hoại tử.

Dấu hiệu cảnh báo viêm túi mật hoại tử

Triệu chứng của viêm túi mật hoại tử thường dữ dội, nặng nề hơn nhiều so với viêm túi mật cấp thông thường. Bệnh nhân cần được đưa đi cấp cứu ngay khi có những biểu hiện dưới đây:

• Đau dữ dội vùng hạ sườn phải: Cơn đau thường kéo dài, không giảm khi nghỉ ngơi, có thể lan ra lưng hoặc vai phải.

• Sốt cao, ớn lạnh: Dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân, dễ tiến triển thành sốc nhiễm khuẩn.

• Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu: Biểu hiện tắc mật nặng hoặc viêm lan rộng.

• Buồn nôn, nôn liên tục: Thường đi kèm với chán ăn, mệt mỏi nhiều.

• Bụng cứng, đau lan tỏa: Gợi ý tình trạng viêm phúc mạc, biến chứng nguy hiểm nhất của thủng túi mật.

• Dấu hiệu sốc: Huyết áp tụt, mạch nhanh, bệnh nhân vã mồ hôi lạnh.

Việc phân biệt viêm túi mật cấp thông thường với viêm túi mật hoại tử không dễ, nhưng mức độ đau dữ dội kèm nhiễm trùng toàn thân là điểm cảnh báo quan trọng.

Biến chứng nguy hiểm của viêm túi mật hoại tử

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm túi mật hoại tử có thể gây ra hàng loạt biến chứng đe dọa tính mạng. Những biến chứng này thường diễn tiến nhanh và nặng nề:

• Thủng túi mật: Thành túi mật bị hoại tử, vỡ ra gây viêm phúc mạc toàn thể. Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao.

• Áp xe quanh túi mật: Nhiễm trùng khu trú tạo ổ mủ lớn, có thể lan ra các cơ quan lân cận.

• Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn từ túi mật xâm nhập máu, gây sốc nhiễm khuẩn, suy đa cơ quan, tiên lượng rất xấu.

• Viêm tụy cấp do sỏi: Sỏi mật kẹt ở ngã ba mật - tụy gây viêm tụy, biến chứng phối hợp nặng nề.

• Suy đa tạng: Xảy ra khi cơ thể mất khả năng chống đỡ nhiễm trùng, dẫn đến suy gan, suy thận, suy tim.

Chính vì mức độ nghiêm trọng này, bất kỳ trường hợp nào nghi ngờ viêm túi mật hoại tử cũng cần được nhập viện và xử trí ngay lập tức.

Điều trị viêm túi mật hoại tử

Điều trị viêm túi mật hoại tử luôn được coi là tình trạng cấp cứu ngoại khoa, trong đó phẫu thuật là phương pháp chính.

• Phẫu thuật cắt túi mật khẩn cấp: Nếu tổn thương chưa lan rộng, bác sĩ ưu tiên mổ nội soi để giảm đau và rút ngắn thời gian hồi phục. Trong trường hợp viêm dính nhiều hoặc hoại tử lan tỏa, mổ hở được chỉ định để đảm bảo loại bỏ hết ổ bệnh.

• Kháng sinh phổ rộng: Được sử dụng ngay từ đầu nhằm kiểm soát tình trạng nhiễm trùng. Thuốc thường được tiêm truyền trước mổ và tiếp tục duy trì sau mổ để ngăn vi khuẩn lan rộng, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng huyết.

• Truyền dịch và hỗ trợ tuần hoàn: Giúp bổ sung lượng dịch bị mất, duy trì huyết áp ổn định và cải thiện tuần hoàn đến các cơ quan. Đây là bước quan trọng nhằm chống sốc, đặc biệt với bệnh nhân nặng hoặc có dấu hiệu tụt huyết áp.

• Theo dõi sát sau mổ: Kiểm tra tình trạng dịch ổ bụng, chức năng gan mật và dấu hiệu nhiễm trùng để xử lý kịp thời biến chứng.

Điều trị kịp thời là yếu tố then chốt. Nếu can thiệp sớm, khả năng hồi phục của bệnh nhân cao hơn rất nhiều so với trường hợp chậm trễ.

Viêm túi mật hoại tử là một tình trạng cấp cứu ngoại khoa cần xử trí khẩn. Nhận biết sớm dấu hiệu và phẫu thuật cấp cứu giúp cứu sống người bệnh. Phòng ngừa tái phát bằng lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ là biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe.