Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Trẻ sơ sinh với hệ miễn dịch còn non yếu, dễ bị nhiễm trùng và các bệnh lý về tai, trong đó viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là một vấn đề rất dễ gặp. Bệnh không chỉ gây khó chịu, đau đớn cho trẻ mà nếu không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như giảm thính lực. Vậy nên hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh để giúp cha mẹ chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho con em mình.

Nguyên nhân gây viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến cấu trúc giải phẫu và môi trường sống của trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến viêm tai giữa.

Nhiễm trùng đường hô hấp trên

Trẻ sơ sinh rất dễ mắc các bệnh cảm cúm, viêm họng hoặc viêm mũi do hệ miễn dịch còn yếu. Những bệnh lý này có thể dẫn đến viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh khi vi khuẩn hoặc virus từ vùng mũi họng xâm nhập vào tai giữa qua ống Eustachian. Ống Eustachian ở trẻ sơ sinh ngắn và nằm ngang hơn so với người lớn, khiến chất lỏng và vi khuẩn dễ dàng di chuyển vào tai giữa, gây nhiễm trùng.

Sử dụng núm vú giả và bú sữa không đúng cách

Việc cho trẻ bú sữa ở tư thế nằm hoặc sử dụng núm vú giả không đúng cách có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh. Khi trẻ bú nằm, sữa hoặc chất lỏng có thể tràn vào ống Eustachian, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Ngoài ra, việc sử dụng núm vú giả không vệ sinh hoặc kéo dài cũng có thể gây kích ứng và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tai.

Tiếp xúc với khói thuốc lá

Môi trường sống có khói thuốc lá là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh. Khói thuốc lá có thể làm tổn thương niêm mạc mũi và tai, làm suy yếu khả năng tự bảo vệ của cơ thể trước vi khuẩn và virus. Theo nghiên cứu từ Mayo Clinic, trẻ tiếp xúc với khói thuốc có nguy cơ mắc các bệnh về tai mũi họng cao hơn so với trẻ sống trong môi trường sạch.

Triệu chứng của viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Việc nhận biết các triệu chứng của viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng để phát hiện và điều trị sớm. Do trẻ sơ sinh chưa thể diễn đạt cảm giác đau, cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu sau.

Khóc nhiều và quấy khóc

Trẻ bị viêm tai giữa thường cảm thấy đau và khó chịu, mệt mỏi dẫn đến quấy khóc nhiều hơn bình thường. Cơn đau tai có thể khiến trẻ khó ngủ, hay thức giấc vào ban đêm. Nếu trẻ khóc bất thường hoặc tỏ ra bứt rứt khi chạm vào tai, cha mẹ nên nghi ngờ khả năng trẻ bị viêm tai giữa.

Sốt

Sốt là một trong những dấu hiệu phổ biến của viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh. Nhiệt độ cơ thể trẻ có thể tăng nhẹ hoặc sốt cao, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng. Sốt thường đi kèm với các triệu chứng khác như khó chịu hoặc biếng ăn.

Kéo tai hoặc chạm vào tai

Trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa thường có xu hướng kéo hoặc chạm vào tai do cảm giác đau và ngứa. Đây là một dấu hiệu trực quan mà cha mẹ có thể nhận thấy khi quan sát hành vi của trẻ.

Giảm thính lực

Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh có thể gây tích tụ dịch trong tai giữa, ảnh hưởng đến khả năng nghe của trẻ. Trẻ có thể không phản ứng với âm thanh như bình thường, ví dụ như không quay đầu khi nghe tiếng gọi hoặc tiếng động lớn. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến giảm thính lực lâu dài.

Phương pháp điều trị và phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Việc điều trị và phòng ngừa viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh cần được thực hiện cẩn thận, kết hợp giữa chăm sóc tại nhà và can thiệp y tế khi cần thiết. Dưới đây là các phương pháp hiệu quả.

Sử dụng thuốc giảm đau

Để giảm đau và hạ sốt cho trẻ, cha mẹ có thể sử dụng các loại thuốc như paracetamol theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà không có hướng dẫn từ chuyên gia y tế, vì liều lượng không phù hợp có thể gây hại cho trẻ.

Kháng sinh và điều trị y tế

Nếu viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh để điều trị. Cha mẹ cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc để đảm bảo hiệu quả và tránh tình trạng kháng thuốc. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp khác như hút dịch tai nếu tình trạng nhiễm trùng kéo dài.

Phòng ngừa qua việc vệ sinh

Giữ vệ sinh tai và mũi cho trẻ là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa viêm tai giữa. Cha mẹ nên thường xuyên lau sạch mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý để loại bỏ chất nhầy, giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập vào tai. Ngoài ra, việc tiêm phòng vắc xin đầy đủ, đặc biệt là vắc xin phòng cúm và vắc xin phòng bệnh do phế cầu, cũng giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp dẫn đến viêm tai giữa.

Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc

Đảm bảo môi trường sống của trẻ sạch sẽ, không có khói thuốc lá là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe tai mũi họng. Cha mẹ nên tránh hút thuốc gần trẻ và giữ không gian sống thông thoáng, sạch sẽ.

Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là một bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu cha mẹ chú ý đến các dấu hiệu và chăm sóc đúng cách. Việc phát hiện sớm các triệu chứng như quấy khóc, sốt, kéo tai, cùng với việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa như giữ vệ sinh, tránh khói thuốc và tiêm phòng đầy đủ, sẽ giúp bảo vệ sức khỏe tai mũi họng của trẻ. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghiêm trọng nào, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay để được điều trị kịp thời, đảm bảo sự phát triển bình thường của bé trong những năm tháng đầu đời.