Viêm mũi dị ứng mãn tính là gì và những điều cần biết

Viêm mũi dị ứng mãn tính là tình trạng lớp niêm mạc mũi bị viêm kéo dài do phản ứng miễn dịch quá mức với các yếu tố dị nguyên như phấn hoa, bụi nhà, lông thú, nấm mốc... Khác với viêm mũi dị ứng cấp tính chỉ kéo dài vài ngày, dạng mãn tính có thể kéo dài hàng tuần, thậm chí hàng tháng, tái phát liên tục nếu không được điều trị triệt để. Bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người có cơ địa dị ứng, tiền sử gia đình mắc các bệnh dị ứng như hen suyễn, chàm da hoặc mề đay.

Viêm mũi dị ứng mãn tính là gì?

Viêm mũi dị ứng là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng quá mức khi tiếp xúc với các tác nhân như khói bụi, hóa chất, lông thú, phấn hoa… tại vùng mũi – họng. Sự phản ứng này khiến cơ thể giải phóng histamin, dẫn đến các triệu chứng như hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi. Viêm mũi dị ứng mãn tính là giai đoạn kéo dài của viêm mũi dị ứng cấp tính, thường trên 4 tuần do không được điều trị đúng cách hoặc điều trị không dứt điểm.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết viêm mũi dị ứng mãn tính

Tác nhân gây viêm mũi dị ứng mãn tính

Viêm mũi dị ứng mãn tính là tình trạng viêm kéo dài ở niêm mạc mũi, do phản ứng của cơ thể với các yếu tố dị ứng từ môi trường sống và sinh hoạt hằng ngày. Các tác nhân thường gặp có thể kể đến như:

• Khói bụi trong không khí: Đặc biệt ở các khu vực đô thị, nơi có mật độ phương tiện giao thông cao, khói bụi là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây kích ứng niêm mạc mũi.
• Hóa chất công nghiệp: Những người làm việc trong môi trường nhà máy, xí nghiệp, nơi sử dụng nhiều hóa chất dễ bay hơi như dung môi, chất tẩy rửa, sơn... có nguy cơ cao bị viêm mũi dị ứng.
• Mùi sơn và mùi nồng từ vật liệu xây dựng: Mùi sơn mới, keo dán, nhựa tổng hợp… cũng có thể kích thích mũi và dẫn đến viêm.
• Lông và da của động vật: Lông chó mèo, thậm chí là da chết của động vật cũng có thể trở thành yếu tố gây dị ứng cho người có cơ địa nhạy cảm.
• Khói thuốc lá: Bao gồm cả hút thuốc chủ động và hít phải khói thuốc thụ động – đây là tác nhân gây kích ứng đường hô hấp rất mạnh.
• Phấn hoa: Thường gặp vào mùa xuân hoặc khi thời tiết chuyển mùa, phấn hoa từ cây cỏ bay trong không khí dễ gây phản ứng dị ứng.
• Mạt nhà (bụi mịn chứa ký sinh): Có nhiều trong chăn, gối, nệm, thảm... Mạt nhà là nguyên nhân thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua.
• Bụi phấn trong lớp học: Học sinh, giáo viên tiếp xúc nhiều với bụi phấn cũng dễ bị kích ứng mũi, đặc biệt là nếu có sẵn cơ địa dị ứng.

Ngoài các yếu tố trên, sự thay đổi đột ngột của thời tiết cũng là nguyên nhân khiến viêm mũi dị ứng mãn tính tái phát thường xuyên. Khi nhiệt độ chuyển từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại, niêm mạc mũi dễ bị kích ứng và sinh ra các phản ứng viêm. Đây là lý do nhiều người bị viêm mũi dị ứng theo mùa, nhất là vào thời điểm giao mùa hoặc khi trời lạnh đột ngột.

Dấu hiệu nhận biết viêm mũi dị ứng mãn tính

Viêm mũi dị ứng mãn tính có biểu hiện gần giống với dạng cấp tính, nhưng khác biệt rõ nhất là các triệu chứng thường kéo dài liên tục hoặc tái đi tái lại, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Ngứa mũi, hắt hơi, chảy nước mũi liên tục: Đây là biểu hiện điển hình, thường xuất hiện nhiều nhất vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc khi tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng.
• Nghẹt mũi, ngứa mắt, tai và họng: Người bệnh thường xuyên cảm thấy khó chịu vì cảm giác ngứa râm ran ở vùng mũi - mắt - tai - họng. Một số trường hợp còn bị ù tai hoặc nghe kém tạm thời do viêm kéo dài ảnh hưởng đến ống tai.
• Cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ, khó tập trung: Khi triệu chứng kéo dài, người bệnh thường mất ngủ vào ban đêm do nghẹt mũi, dẫn đến mệt mỏi và thiếu tỉnh táo vào ban ngày. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến công việc, học tập và tinh thần chung.

Biện pháp giúp phòng ngừa viêm mũi dị ứng mãn tính

• Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Bao gồm khói bụi, hóa chất, lông thú nuôi, mạt nhà…
• Vệ sinh mũi đúng cách: Thường xuyên rửa mũi bằng nước muối sinh lý để làm sạch bụi bẩn và dị nguyên.
• Tránh làm tổn thương niêm mạc mũi: Không nên dùng vật sắc nhọn đưa vào mũi.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn để nâng cao sức đề kháng.
• Không sử dụng chất kích thích: Hạn chế tối đa việc dùng thuốc lá, rượu, bia…
• Giữ ấm cơ thể đúng cách: Đặc biệt vào thời tiết lạnh, nhất là với người nhạy cảm với sự thay đổi thời tiết.
• Thăm khám khi có triệu chứng sớm: Ngay khi xuất hiện biểu hiện viêm mũi dị ứng cấp, nên đi khám để được điều trị kịp thời, tránh chuyển sang giai đoạn mãn tính.

Những biến chứng có thể gặp khi bị viêm mũi dị ứng mãn tính

Viêm mũi dị ứng là bệnh do phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với dị nguyên, không phải do nhiễm trùng. Vì vậy, thường không nguy hiểm như các bệnh tai mũi họng khác như viêm xoang hay viêm tai giữa. Tuy nhiên, nếu để kéo dài và không được kiểm soát tốt, viêm mũi dị ứng mãn tính có thể dẫn đến:

• Tổn thương niêm mạc mũi, gây phù nề, tăng sinh tế bào tiết nhầy và có thể phì đại cuốn mũi hoặc hình thành polyp.
• Lan sang các cơ quan khác như họng hoặc phế quản do thở bằng miệng thường xuyên khi nghẹt mũi.

Ở người lớn, viêm mũi dị ứng mãn tính hiếm khi gây biến chứng nghiêm trọng. Nhưng ở trẻ nhỏ, do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, bệnh có thể dẫn đến:

• Sụt cân, biếng ăn;
• Mất ngủ, ngủ không sâu;
• Khó thở, dễ kích ứng.

Vì vậy, phụ huynh cần theo dõi sát sao và đưa trẻ đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Viêm mũi dị ứng mãn tính là tình trạng phổ biến, có thể kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Người bệnh cần lưu ý các yếu tố kích hoạt, áp dụng biện pháp phòng ngừa và theo dõi sức khỏe định kỳ để tránh tái phát và biến chứng. Chủ động chăm sóc sức khỏe hô hấp là cách bảo vệ cuộc sống khỏe mạnh và chất lượng hơn mỗi ngày.

Để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp và nâng cao sức đề kháng, việc tiêm chủng đầy đủ là điều cần thiết. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu với hệ thống cơ sở hiện đại, đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao và dịch vụ chăm sóc tận tâm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn và gia đình. Hãy đến Long Châu để được tư vấn và lựa chọn các gói tiêm chủng phù hợp cho từng độ tuổi, bảo vệ sức khỏe toàn diện từ sớm.