Viêm dạ dày mạn tính ở trẻ em: Cách chẩn đoán và điều trị

Viêm dạ dày mạn tính không chỉ xuất hiện ở người lớn mà còn ngày càng phổ biến ở trẻ em, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về các dấu hiệu viêm dạ dày ở trẻ em, hướng dẫn chẩn đoán và các phương pháp điều trị hiệu quả, giúp phụ huynh chăm sóc con em mình tốt hơn.

Viêm dạ dày mạn tính ở trẻ em là gì? Nguyên nhân gây ra

Viêm dạ dày ở trẻ em là tình trạng niêm mạc dạ dày bị tổn thương kéo dài do viêm nhiễm không được phát hiện hoặc điều trị kịp thời. Khác với người lớn, trẻ em có hệ tiêu hóa nhạy cảm hơn, do đó các tác nhân gây viêm dễ gây tổn thương sâu và kéo dài, dẫn đến thay đổi cấu trúc niêm mạc dạ dày, giảm số lượng tế bào bảo vệ và làm suy giảm chức năng tiêu hóa. 

Nếu không kiểm soát, bệnh có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng như loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, rối loạn hấp thu dinh dưỡng và ảnh hưởng đến tăng trưởng, phát triển của trẻ.

Nguyên nhân chủ yếu

Dưới đây là nguyên nhân gây viêm dạ dày ở trẻ em:

• Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (HP): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, vi khuẩn HP có khả năng tồn tại trong môi trường acid của dạ dày, tấn công niêm mạc và kích hoạt phản ứng viêm kéo dài, dẫn đến tổn thương mạn tính.
• Chế độ ăn uống không đảm bảo vệ sinh: Thực phẩm nhiễm khuẩn, ôi thiu, chứa hóa chất độc hại hoặc đồ ăn nhanh, nhiều gia vị cay, nóng dễ kích thích dạ dày và làm tăng nguy cơ viêm mạn tính.
• Yếu tố nội sinh: Dị ứng thực phẩm, rối loạn miễn dịch hoặc căng thẳng kéo dài cũng có thể gây viêm niêm mạc dạ dày mạn tính.

Cha mẹ nên chủ động theo dõi các dấu hiệu bất thường như đau bụng, buồn nôn, biếng ăn hoặc rối loạn tiêu hóa để đưa trẻ đi khám sớm, kết hợp với các biện pháp dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý nhằm hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tái phát.

Dấu hiệu viêm dạ dày ở trẻ em

Viêm dạ dày ở trẻ em thường tiến triển âm thầm và khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, cha mẹ có thể chú ý các triệu chứng bất thường để phát hiện sớm và đưa trẻ đi thăm khám kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhất mà cha mẹ nên lưu ý:

Bé hay đau bụng

Đau bụng là triệu chứng thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua vì trẻ có thể bị đau do nhiều nguyên nhân khác như rối loạn tiêu hóa hay đau bụng giun. Trong các trường hợp viêm dạ dày tá tràng, trẻ có biểu hiện đau bụng quanh rốn hoặc trên rốn. Cơn đau thường xuất hiện theo chu kỳ, liên quan đến bữa ăn, có thể xảy ra trước hoặc sau khi ăn, kéo dài và tái đi tái lại.

Bé hay nôn ói, đôi khi nôn ra máu

Buồn nôn, nôn mửa là biểu hiện thường gặp ở trẻ bị viêm dạ dày mạn tính. Trong các trường hợp nặng, trẻ có thể nôn ra máu, báo hiệu xuất huyết tiêu hóa và cần can thiệp y tế ngay lập tức.

Bé hay đầy hơi, ợ chua, khó tiêu

Trẻ mắc bệnh xuất hiện các triệu chứng như đầy bụng, ợ hơi, khó tiêu. Những dấu hiệu này là hệ quả của tình trạng viêm kéo dài làm rối loạn chức năng tiêu hóa.

Bé biếng ăn, chán ăn

Các rối loạn tiêu hóa như đau bụng, buồn nôn, ợ hơi khiến trẻ biếng ăn. Nếu tình trạng này kéo dài, không chỉ ảnh hưởng đến dinh dưỡng và tăng trưởng mà còn có thể gây ám ảnh tâm lý khi đến bữa ăn.

Xanh xao, hay chóng mặt

Viêm dạ dày mạn tính có thể dẫn đến thiếu máu mãn tính, biểu hiện qua da xanh xao, chóng mặt, mệt mỏi và khó tập trung. Đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể thiếu sắt hoặc vitamin do tổn thương niêm mạc dạ dày ảnh hưởng đến hấp thu dưỡng chất.

Bé đi phân đen, phân lẫn máu

Trong các trường hợp viêm loét nặng, trẻ có thể xuất hiện tình trạng xuất huyết tiêu hóa, dẫn đến nôn ra máu hoặc đi phân đen/ phân có máu tươi. Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cần được đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được xử lý kịp thời và tránh biến chứng nặng.

Chẩn đoán viêm dạ dày ở trẻ em

Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, khai thác bệnh sử của trẻ và thông tin từ phụ huynh về các triệu chứng. Để xác định chính xác tình trạng viêm và nguyên nhân gây bệnh, một số xét nghiệm cận lâm sàng có thể được chỉ định:

• Nội soi dạ dày: Giúp quan sát trực tiếp niêm mạc, phát hiện viêm, loét hoặc polyp.
• Xét nghiệm vi khuẩn H. pylori qua nội soi (Clo test): Phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn H. pylori.
• Xét nghiệm H. pylori qua hơi thở: Xác định nhiễm khuẩn H. pylori mà không cần thủ thuật xâm lấn.

Điều trị viêm dạ dày ở trẻ em

Điều trị viêm dạ dày ở trẻ em cần được thực hiện sớm và đúng phương pháp nhằm kiểm soát triệu chứng, loại bỏ nguyên nhân gây bệnh và ngăn ngừa biến chứng. Tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp:

• Điều trị bằng thuốc kháng sinh: Áp dụng khi trẻ nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori. Liệu trình thường kéo dài 2 tuần hoặc lâu hơn để tiêu diệt vi khuẩn hoàn toàn, hạn chế nguy cơ tái nhiễm.
• Thuốc giảm axit dạ dày: Các thuốc như Cimetidine, Famotidine hoặc thuốc ức chế bơm proton (Omeprazole, Lansoprazole) giúp giảm tiết axit, bảo vệ niêm mạc dạ dày và cải thiện triệu chứng đau, khó chịu.
• Thuốc kháng axit: Trung hòa lượng axit trong dạ dày, giảm cảm giác nóng rát và đau. Thuốc nên dùng cách xa các loại thuốc khác để tránh ảnh hưởng hấp thu.
• Phẫu thuật: Chỉ định cho các trường hợp viêm loét nặng không đáp ứng thuốc hoặc có biến chứng nguy hiểm. Tùy tình trạng, bác sĩ có thể cắt một phần hoặc toàn bộ dạ dày, áp dụng mổ hở hoặc mổ ít xâm lấn.
• Thay đổi lối sống: Kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế căng thẳng, tham gia hoạt động thể chất và duy trì môi trường sống sạch sẽ để hỗ trợ hồi phục và phòng ngừa tái phát.

Hy vọng bài viết trên đã giúp phụ huynh nhận biết dấu hiệu viêm dạ dày mạn tính ở trẻ em kịp thời. Chẩn đoán sớm kết hợp điều trị đúng cách và lối sống lành mạnh sẽ giúp trẻ cải thiện sức khỏe tiêu hóa, phòng ngừa biến chứng và đảm bảo phát triển toàn diện.