Khi nào cần nội soi dạ dày? Quy trình nội soi dạ dày

Với tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến dạ dày ngày càng gia tăng, việc nhận biết đúng thời điểm khi nào cần nội soi dạ dày là vô cùng cần thiết. Không chỉ giúp phát hiện sớm các bệnh lý như viêm loét, thủng dạ dày hay ung thư, nội soi còn hỗ trợ điều trị hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về khi nào cần nội soi dạ dày, quy trình thực hiện và những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn.

Khi nào cần nội soi dạ dày?

Nội soi dạ dày là một kỹ thuật y khoa sử dụng ống mềm có gắn camera (ống nội soi) được đưa qua đường miệng hoặc mũi để quan sát trực tiếp bên trong dạ dày, thực quản và tá tràng. Thiết bị này cho phép bác sĩ đánh giá tình trạng niêm mạc, phát hiện các tổn thương như viêm, loét, polyp hoặc dấu hiệu ung thư.

Nội soi dạ dày bao gồm 2 loại hình thức chính đó là nội soi thường và nội soi gây mê. Trong đó:

• Nội soi dạ dày thông thường: Bệnh nhân tỉnh táo trong suốt quá trình nội soi. Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu như buồn nôn hoặc đau nhẹ khi ống nội soi đi qua họng. Phương pháp này thường được sử dụng khi không cần sinh thiết hoặc can thiệp sâu.
• Nội soi dạ dày gây mê: Bệnh nhân được gây mê nhẹ để không cảm thấy đau đớn hay khó chịu. Phương pháp này phù hợp với những người lo lắng, sợ đau hoặc cần thực hiện các thủ thuật phức tạp như sinh thiết, cắt polyp.

Thực tế cho thấy, hiểu rõ khi nào cần nội soi dạ dày giúp bệnh nhân chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe tiêu hóa. Vậy khi nào cần nội soi dạ dày? 

Việc xác định khi nào cần nội soi dạ dày phụ thuộc vào các triệu chứng lâm sàng và yếu tố nguy cơ của từng người. Dưới đây là những dấu hiệu và đối tượng cần thực hiện nội soi dạ dày, bạn đọc có thể tham khảo:

Triệu chứng cần nội soi ngay

Một số triệu chứng nghiêm trọng đòi hỏi bạn cần nội soi dạ dày ngay lập tức để tránh bỏ sót các bệnh lý nguy hiểm, bao gồm:

• Đau vùng thượng vị kéo dài: Cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng trên rốn, đặc biệt sau khi ăn hoặc vào ban đêm.
• Ợ chua, khó tiêu mãn tính: Cảm giác nóng rát, đầy hơi kéo dài dù đã thay đổi chế độ ăn uống.
• Buồn nôn, nôn ra máu: Đây là dấu hiệu nghiêm trọng, có thể liên quan đến xuất huyết tiêu hóa.
• Đi ngoài phân đen: Phân đen như nhựa đường là dấu hiệu xuất huyết trong dạ dày hoặc tá tràng.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Giảm cân nhanh chóng dù không thay đổi chế độ ăn uống hoặc tập luyện.
• Khó nuốt, đầy bụng sau ăn: Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt hoặc đầy bụng kéo dài sau bữa ăn.

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được chỉ định nội soi kịp thời.

Đối tượng cần tầm soát định kỳ

Ngoài các triệu chứng cấp tính, một số nhóm người nên nội soi dạ dày định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý, ngay cả khi chưa có dấu hiệu rõ ràng, bao gồm:

• Người trên 40 tuổi có triệu chứng tiêu hóa: Nguy cơ ung thư dạ dày tăng cao ở độ tuổi này, đặc biệt nếu có triệu chứng như đau bụng, ợ chua.
• Người nhiễm H. pylori: Vi khuẩn này làm tăng nguy cơ viêm loét và ung thư dạ dày. Theo Bộ Y tế Việt Nam, những người nhiễm H. pylori cần được theo dõi và tầm soát thường xuyên.
• Tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày: Nếu có người thân (bố, mẹ, anh chị em) từng mắc ung thư dạ dày, bạn thuộc nhóm nguy cơ cao.
• Hút thuốc lá, uống rượu lâu năm: Những thói quen này làm tổn thương niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ viêm loét và ung thư.

Quy trình nội soi dạ dày diễn ra như thế nào?

Về cơ bản, quy trình nội soi dạ dày sẽ diễn ra lần lượt theo các bước cơ bản dưới đây:

• Khám và chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa: Bác sĩ sẽ đánh giá triệu chứng, tiền sử bệnh lý và quyết định xem bạn có cần nội soi hay không.
• Chuẩn bị trước thủ thuật: Bệnh nhân cần nhịn ăn từ 6 - 8 giờ để dạ dày trống, đảm bảo hình ảnh nội soi rõ nét.
• Tiến hành nội soi: Ống nội soi được đưa qua miệng hoặc mũi. Nếu chọn nội soi gây mê, bạn sẽ được tiêm thuốc an thần để không cảm thấy khó chịu.
• Sinh thiết hoặc can thiệp (nếu cần): Bác sĩ có thể lấy mẫu mô để xét nghiệm hoặc xử lý các tổn thương như polyp, xuất huyết.
• Theo dõi sau nội soi: Bệnh nhân được nghỉ ngơi tại chỗ trong 30 - 60 phút, đặc biệt nếu gây mê.

Những lưu ý khi nội soi dạ dày

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn cần tuân thủ các lưu ý trước và sau khi nội soi dưới đây:

Trước khi nội soi

Để chuẩn bị tốt cho thủ thuật nội soi dạ dày, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Nhịn ăn ít nhất 6 - 8 giờ: Điều này giúp dạ dày trống, đảm bảo hình ảnh nội soi rõ ràng và giảm nguy cơ nôn mửa.
• Tránh uống nước có màu, cà phê, sữa: Những loại này có thể làm mờ hình ảnh nội soi.
• Thông báo tình trạng sức khỏe: Nếu bạn đang dùng thuốc chống đông máu (aspirin, warfarin), thuốc tiểu đường hoặc có bệnh lý nền (tim mạch, huyết áp), hãy báo cho bác sĩ.

Sau khi nội soi

Sau khi hoàn thành nội soi, bạn cần chú ý những điểm sau để đảm bảo phục hồi tốt:

• Nghỉ ngơi tại chỗ: Đặc biệt nếu nội soi gây mê, bạn cần nghỉ ngơi 30 - 60 phút để thuốc an thần hết tác dụng.
• Không ăn uống ngay: Đợi ít nhất 1 - 2 giờ sau nội soi để tránh kích ứng họng hoặc dạ dày.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu xuất hiện đau bụng dữ dội, chảy máu, khó thở hoặc sốt, hãy liên hệ bác sĩ ngay.

Các biến chứng hiếm gặp

Mặc dù nội soi dạ dày là thủ thuật an toàn, một số biến chứng hiếm gặp có thể xảy ra, bao gồm:

• Chảy máu hoặc thủng dạ dày: Xảy ra dưới 0,1% trường hợp, thường liên quan đến sinh thiết hoặc can thiệp phức tạp.
• Buồn nôn, đau họng, mệt mỏi: Đây là tác dụng phụ tạm thời, thường tự hết sau vài giờ.

Việc xác định đúng khi nào cần nội soi dạ dày đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị kịp thời các bệnh lý tiêu hóa. Đừng chủ quan nếu bạn gặp các dấu hiệu như đau bụng kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, nôn ra máu hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày. Nội soi dạ dày là một phương pháp an toàn, hiệu quả và cần thiết để bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa. 

Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao hoặc có triệu chứng bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và thực hiện nội soi kịp thời. Sức khỏe của bạn xứng đáng được chăm sóc đúng cách!