U nang buồng trứng có nguy hiểm không? Dấu hiệu, biến chứng và cách điều trị hiệu quả

U nang buồng trứng là một trong những bệnh lý phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bản chất của bệnh này và nhiều chị em băn khoăn u nang buồng trứng có nguy hiểm không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp toàn diện về vấn đề này.

Tổng quan về u nang buồng trứng

U nang buồng trứng là tình trạng xuất hiện một hoặc nhiều khối chứa dịch hoặc chất rắn dạng nang phát triển bất thường bên trong hoặc trên bề mặt buồng trứng. Hầu hết các trường hợp là u lành tính và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các u này có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử trí đúng cách.

U nang buồng trứng được chia thành hai nhóm chính:

• U nang chức năng: Thường xuất hiện do rối loạn trong chu kỳ kinh nguyệt và quá trình rụng trứng. Đây là loại u phổ biến và thường tự biến mất sau vài chu kỳ. Bao gồm: nang noãn, nang hoàng thể.
• U nang thực thể: Phát triển từ mô buồng trứng, không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Bao gồm: U nang bì (chứa mô tóc, răng, xương), u nang tuyến (chứa dịch nhầy hoặc nước), u lạc nội mạc tử cung buồng trứng (nang chocolate).

Nguyên nhân gây u nang buồng trứng:

• Rối loạn nội tiết tố nữ, đặc biệt estrogen và progesteron.
• Lạc nội mạc tử cung.
• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh lý buồng trứng.
• Nhiễm trùng vùng chậu kéo dài.
• Hội chứng buồng trứng đa nang.
• Sử dụng thuốc kích thích rụng trứng kéo dài.

U nang buồng trứng có nguy hiểm không?

U nang buồng trứng có nguy hiểm không? Trên thực tế, phần lớn các trường hợp u nang buồng trứng là lành tính và không gây ra hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp u tiến triển gây biến chứng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, khả năng sinh sản và đôi khi đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời.

Vỡ u nang

Vỡ u nang xảy ra khi thành nang bị rách, gây tràn dịch vào ổ bụng và có thể dẫn đến chảy máu trong. Tình trạng này gây đau đột ngột, dữ dội vùng bụng dưới, buồn nôn, nôn, vã mồ hôi, tụt huyết áp và có thể sốc nếu không được cấp cứu.

Xoắn u nang

Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm và cần phẫu thuật khẩn cấp. Khi khối u bị xoắn, dòng máu nuôi dưỡng buồng trứng bị gián đoạn, dẫn đến hoại tử buồng trứng. Dấu hiệu nhận biết thường là đau bụng đột ngột, đau liên tục, buồn nôn, sốt và rối loạn tiêu hóa.

Biến chứng chèn ép cơ quan khác

U lớn dần có thể chèn ép vào bàng quang gây tiểu rắt, tiểu khó, hoặc chèn lên trực tràng gây táo bón. Một số khối u lớn còn có thể làm tăng kích thước vòng bụng, khiến người bệnh nhầm lẫn với tình trạng tăng cân.

Nguy cơ ung thư hóa

Một số u nang buồng trứng (đặc biệt là u nang thực thể) có thể tiến triển thành ung thư buồng trứng, nhất là ở phụ nữ mãn kinh hoặc người có yếu tố di truyền. Do đó, câu hỏi u nang buồng trứng có nguy hiểm không? cần được cân nhắc dựa trên yếu tố cá nhân và đặc điểm u.

Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản

U nang có thể gây cản trở quá trình rụng trứng, làm tổ, hoặc gây dính vùng chậu, đặc biệt là trong các trường hợp lạc nội mạc tử cung. Một số can thiệp phẫu thuật cũng ảnh hưởng đến số lượng nang noãn, đặc biệt nếu phải cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ buồng trứng.

Dấu hiệu nhận biết u nang buồng trứng

Phần lớn u nang buồng trứng không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, bạn nên đi khám phụ khoa nếu gặp các biểu hiện:

• Đau bụng dưới âm ỉ hoặc dữ dội.
• Kinh nguyệt không đều, rong kinh, ra huyết giữa kỳ.
• Cảm giác đầy hơi, tức nặng vùng bụng.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Tiểu rắt, tiểu khó hoặc rối loạn tiêu hóa.
• Buồn nôn, nôn, sốt (nếu có xoắn hoặc vỡ u).

Ở phụ nữ mãn kinh, nếu có khối u buồng trứng kèm theo sụt cân, đau bụng kéo dài hoặc cổ chướng, cần cảnh giác nguy cơ ác tính và đi khám ngay.

Chẩn đoán và theo dõi u nang buồng trứng

Để xác định u nang buồng trứng có nguy hiểm không, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán:

• Siêu âm ổ bụng hoặc đầu dò âm đạo: Giúp đánh giá kích thước, cấu trúc, tính chất dịch trong nang (trong, đục, có vách ngăn…).
• Xét nghiệm CA-125: Marker tầm soát ung thư buồng trứng, đặc biệt ở phụ nữ trên 50 tuổi.
• Chụp MRI hoặc CT Scan: Được chỉ định trong những trường hợp nghi ngờ u phức tạp.
• Theo dõi định kỳ: Với u nhỏ, lành tính, không triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi 3 - 6 tháng/lần.

Ngoài ra, cần xét nghiệm nội tiết hoặc nội soi ổ bụng nếu nghi ngờ lạc nội mạc tử cung.

Điều trị u nang buồng trứng

Việc lựa chọn phương pháp điều trị sẽ dựa vào kích thước u, loại u, triệu chứng, độ tuổi và mong muốn sinh con của người bệnh.

Theo dõi không can thiệp

Được áp dụng khi u nhỏ (<5 cm), là u chức năng, không gây đau hoặc rối loạn kinh nguyệt. Trong nhiều trường hợp, các u này sẽ tự tiêu biến sau vài chu kỳ kinh.

Điều trị nội khoa

Bác sĩ có thể chỉ định thuốc tránh thai kết hợp để điều hòa nội tiết, giảm khả năng hình thành u mới hoặc hỗ trợ teo nhỏ u hiện tại. Tuy nhiên, thuốc không làm mất hoàn toàn các u thực thể.

Phẫu thuật bóc u

Áp dụng cho u thực thể, u lớn (>5 - 7 cm), gây triệu chứng hoặc có nguy cơ xoắn/vỡ. Có thể là mổ nội soi hoặc mổ hở tùy theo đặc điểm khối u.

• Mổ nội soi: Ít xâm lấn, thời gian phục hồi nhanh, ưu tiên cho u lành tính.
• Mổ hở: Áp dụng khi nghi ngờ u ác tính hoặc u lớn chèn ép nhiều cơ quan.

Cắt buồng trứng

Chỉ thực hiện khi buồng trứng tổn thương nặng, hoại tử hoặc có yếu tố ung thư. Bác sĩ sẽ cân nhắc để bảo tồn tối đa khả năng sinh sản nếu bệnh nhân còn trẻ.

Phòng ngừa và kiểm soát u nang buồng trứng

Mặc dù không thể phòng tránh hoàn toàn, bạn vẫn có thể giảm nguy cơ u nang buồng trứng bằng cách:

• Khám phụ khoa định kỳ ít nhất 1 - 2 lần/năm.
• Giữ cân nặng ổn định, tránh béo phì.
• Tập thể dục thường xuyên để điều hòa nội tiết.
• Hạn chế dùng thuốc kích thích rụng trứng hoặc nội tiết nếu không có chỉ định.
• Điều trị triệt để các bệnh viêm nhiễm phụ khoa.

Đặc biệt, phụ nữ mãn kinh hoặc có tiền sử gia đình bị ung thư buồng trứng cần được theo dõi sát sao hơn.

Tóm lại, u nang buồng trứng có nguy hiểm không? Câu trả lời là có thể, tùy thuộc vào loại u, kích thước, triệu chứng và nguy cơ biến chứng. Tuy đa số là u lành tính, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, u vẫn có thể gây xoắn, vỡ, ung thư hóa hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Chị em phụ nữ nên chủ động đi khám định kỳ, lắng nghe cơ thể và không nên chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Sự chủ động chăm sóc sức khỏe sẽ giúp bạn phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý phụ khoa, bảo vệ thiên chức làm mẹ và chất lượng cuộc sống về lâu dài.