Trẻ bị thở khò khè: Dấu hiệu cảnh báo bố mẹ không nên bỏ qua

Trẻ bị thở khò khè là biểu hiện khá phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong những năm đầu đời. Tình trạng này có thể đơn thuần do cảm lạnh nhưng cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời là điều bố mẹ cần đặc biệt lưu ý. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng trẻ bị thở khò khè, nguyên nhân, dấu hiệu nguy hiểm và cách xử lý hiệu quả.

Nguyên nhân khiến trẻ bị thở khò khè

Thở khò khè ở trẻ là âm thanh rít hoặc rồ phát ra khi trẻ thở, thường nghe rõ hơn khi thở ra. Âm thanh này xuất hiện do luồng không khí bị cản trở khi đi qua đường hô hấp bị hẹp hoặc tắc nghẽn một phần. Khò khè thường liên quan đến đường thở dưới (phế quản, phổi), khác với tiếng nghẹt mũi vốn liên quan đến đường hô hấp trên. Cha mẹ có thể nhận biết bằng cách nghe gần miệng hoặc ngực trẻ, đặc biệt khi trẻ thở mạnh hoặc ngủ.

Trẻ bị thở khò khè có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nguyên nhân khiến trẻ bị thở khò khè có thể kể đến như:

• Viêm tiểu phế quản: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra hiện tượng trẻ bị thở khò khè, đặc biệt ở trẻ dưới 2 tuổi. Bệnh thường do virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra, khiến các tiểu phế quản bị viêm, sưng và tắc nghẽn bởi dịch nhầy. Triệu chứng điển hình bao gồm khò khè, ho, sốt nhẹ và khó thở.
• Hen suyễn ở trẻ em: Hen suyễn gây co thắt đường thở dẫn đến thở khò khè mạn tính hoặc tái phát. Trẻ bị hen thường có triệu chứng nặng hơn khi tiếp xúc với tác nhân kích thích như lông thú, bụi hoặc thay đổi thời tiết.
• Cảm lạnh, viêm mũi họng: Khi trẻ bị cảm lạnh hoặc viêm mũi họng, dịch nhầy từ mũi có thể chảy xuống họng, gây tắc nghẽn đường thở dưới và dẫn đến thở khò khè.
• Dị vật đường thở: Đây là tình trạng nguy hiểm, xảy ra khi trẻ vô tình hít phải vật nhỏ như hạt, mảnh đồ chơi hoặc thức ăn. Dị vật có thể gây tắc nghẽn đường thở dẫn đến khò khè đột ngột, ho sặc sụa hoặc thậm chí ngạt thở.
• Viêm phổi: Bệnh lý này thường kèm theo sốt cao, ho có đờm, thở gấp và khò khè. Viêm phổi ở trẻ nhỏ có nguy cơ tiến triển nặng, đòi hỏi can thiệp y tế kịp thời.
• Dị ứng hoặc trào ngược dạ dày – thực quản: Dị ứng thực phẩm, phấn hoa hoặc trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản có thể kích thích đường thở, gây khò khè kéo dài.

Trẻ bị thở khò khè có nguy hiểm không? 

Trẻ bị thở khò khè có sao không hay trẻ bị thở khò khè có nguy hiểm không vẫn luôn là câu hỏi băn khoăn của nhiều bậc cha mẹ.

Theo các chuyên gia, trẻ bị thở khò khè không phải lúc nào cũng nguy hiểm song cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu trẻ bị thở khò khè kèm theo các triệu chứng sau:

• Thở rút lõm ngực, môi tím tái: Đây là dấu hiệu trẻ thiếu oxy nghiêm trọng, cần can thiệp y tế khẩn cấp.
• Không bú hoặc bỏ bú hoàn toàn: Trẻ sơ sinh bỏ bú có thể là dấu hiệu suy hô hấp hoặc kiệt sức.
• Co giật, li bì, khó đánh thức: Những triệu chứng này cho thấy tình trạng bệnh đã rất nặng, có thể đe dọa tính mạng.

Ngoài các trường hợp khẩn cấp nêu trên, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nếu:

• Khò khè kéo dài hơn 72 giờ, không cải thiện dù đã chăm sóc tại nhà.
• Tình trạng khò khè tái phát nhiều lần, đặc biệt nếu nghi ngờ trẻ mắc hen suyễn hoặc viêm phế quản mạn tính.
• Gia đình có tiền sử dị ứng, hen suyễn hoặc các bệnh lý hô hấp khác vì trẻ có nguy cơ cao mắc các bệnh tương tự.

Cách xử lý khi trẻ bị thở khò khè tại nhà

Làm gì khi trẻ bị khò khè? Dưới đây là cách xử trí khi trẻ bị thở khò khè tại nhà, cha mẹ có thể tham khảo:

Chăm sóc tại nhà cho trẻ khò khè nhẹ

Nếu trẻ bị thở khò khè ở mức độ nhẹ và không có dấu hiệu nghiêm trọng, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn:

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt chú ý giữ ấm vùng mũi, cổ và ngực của trẻ để tránh kích thích đường thở đồng thời tránh để trẻ tiếp xúc với không khí lạnh hoặc gió lùa.
• Vệ sinh mũi họng: Sử dụng nước muối sinh lý 0,9% để nhỏ mũi hoặc rửa mũi, giúp làm sạch dịch nhầy và giảm tắc nghẽn.
• Cho trẻ uống nhiều nước: Với trẻ sơ sinh, tăng cường bú sữa mẹ để cung cấp nước và tăng đề kháng. Với trẻ lớn hơn, khuyến khích uống nước ấm để làm loãng dịch nhầy.
• Sử dụng máy xông khí dung: Nếu bác sĩ đã chỉ định, cha mẹ có thể dùng máy xông với dung dịch muối hoặc thuốc giãn phế quản theo đúng liều lượng.

Những điều cần tránh

Trong quá trình chăm sóc trẻ bị thở khò khè, cha mẹ cần tránh một số vấn đề sau:

• Không tự ý dùng thuốc: Tuyệt đối không sử dụng thuốc giãn phế quản, kháng sinh hoặc thuốc ho khi chưa có chỉ định của bác sĩ bởi việc làm này có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm.
• Tránh môi trường ô nhiễm: Giữ trẻ tránh xa khói thuốc lá, hóa chất, bụi bẩn hoặc mùi hương mạnh vì chúng có thể làm nặng thêm tình trạng khò khè.
• Điều chỉnh tư thế ngủ: Nếu nghi ngờ trẻ bị trào ngược dạ dày, không để trẻ nằm thẳng khi ngủ. Nâng nhẹ đầu trẻ để giảm áp lực lên đường thở.

Phòng ngừa tình trạng trẻ bị thở khò khè tái phát

Để phòng ngừa tình trạng trẻ bị thở khò khè tái phát, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:

Tăng cường đề kháng cho trẻ

Tăng cường đề kháng cho trẻ thông qua dinh dưỡng và tiêm phòng đầy đủ. Cụ thể:

• Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời. WHO khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong thời gian này.
• Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được tiêm các loại vắc xin quan trọng như vaccine cúm, phế cầu và ho gà để giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp nghiêm trọng.

Môi trường sống sạch sẽ, không ô nhiễm

Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ cũng là một cách giúp phòng ngừa tình trạng trẻ bị thở khò khè. Theo đó, cha mẹ nên:

• Giữ nhà cửa thông thoáng: Thường xuyên lau dọn, sử dụng máy hút bụi để loại bỏ bụi và nấm mốc. Tránh để phòng ngủ quá ẩm ướt vì đây là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Không để thú cưng ngủ chung phòng với trẻ đồng thời giảm thiểu khói bụi từ phương tiện giao thông hoặc khói thuốc lá.

Theo dõi và tái khám định kỳ

Ngoài ra, theo dõi và tái khám định kỳ cũng là việc làm cần thiết giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe bất thường, ngừa tình trạng thở khò khè ở trẻ.

Với trẻ có cơ địa dị ứng hoặc tiền sử hen suyễn, cha mẹ cần theo dõi sát các triệu chứng hô hấp và đưa trẻ tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu trẻ được chẩn đoán mắc hen suyễn hoặc bệnh hô hấp mạn tính, cần tuân thủ phác đồ điều trị dự phòng, bao gồm sử dụng thuốc hít hoặc các biện pháp kiểm soát tác nhân kích thích.

Trẻ bị thở khò khè không phải là tình trạng hiếm gặp nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được theo dõi và xử lý đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, chăm sóc trẻ tại nhà một cách khoa học và chủ động phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ đường hô hấp của trẻ một cách hiệu quả. Cha mẹ cần luôn lắng nghe cơ thể con, tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết và duy trì môi trường sống lành mạnh để con yêu phát triển khỏe mạnh. Đặc biệt, hãy chủ động cho trẻ đến tiêm chủng tại Tiêm chủng Long Châu ngay hôm nay để phòng ngừa bệnh lý viêm phổi nguy hiểm.

Tìm hiểu thêm:

Bé thở khò khè có tiêm phòng được không? Một số lưu ý khi tiêm vắc xin cho bé thở khò khè

Khi cảm thấy khó thở nên làm gì​? Biện pháp nâng cao sức khỏe