Tinh hoàn là gì? Cấu tạo và chức năng của tinh hoàn đối với nam giới

Trong cơ thể nam giới, tinh hoàn giữ một vai trò không thể thay thế, góp phần duy trì khả năng sinh sản và điều hòa nội tiết tố. Đây là nơi sản xuất tinh trùng và hormone testosterone, yếu tố quan trọng quyết định đến sức khỏe sinh lý và đặc điểm giới tính nam. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản, nam giới cần hiểu rõ về cấu tạo cũng như chức năng của tinh hoàn là gì, từ đó có biện pháp chăm sóc và phòng ngừa các bệnh lý liên quan.

Tinh hoàn là gì?

Tinh hoàn là gì? Tinh hoàn là hai cơ quan có dạng hình bầu dục, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh sản nam giới. Chúng đảm nhiệm chức năng tạo ra và lưu trữ tinh trùng cho đến khi xuất tinh. Bên cạnh đó, tinh hoàn còn sản sinh hormone testosterone – yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến ham muốn tình dục, khả năng sinh sản, cũng như sự phát triển của cơ bắp và hệ xương ở nam giới.

Vị trí tinh hoàn ở đâu?

Tinh hoàn nằm trong một túi da gọi là bìu, được treo bên ngoài cơ thể, ở phía trước vùng xương chậu và gần đùi của nam giới. Do không có lớp cơ hay xương bảo vệ, tinh hoàn dễ bị tổn thương hơn so với các cơ quan khác.

Bên cạnh đó, bìu còn đóng vai trò như một hệ thống điều hòa nhiệt độ, giúp duy trì nhiệt độ của tinh hoàn luôn thấp hơn thân nhiệt khoảng 1 – 2 độ C. Môi trường mát mẻ này rất quan trọng để đảm bảo quá trình sản xuất tinh trùng diễn ra thuận lợi và khỏe mạnh.

Cấu tạo của tinh hoàn như thế nào?

Tinh hoàn bao gồm hai thành phần chính là hệ thống mạch máu và các ống sinh tinh. Mỗi tinh hoàn có chiều dài khoảng 4 – 5cm và được bao bọc bởi một lớp bao xơ dày, gọi là cân trắng. Bên trong, tinh hoàn được chia thành khoảng 200 – 400 thùy nhỏ.

Mỗi thùy chứa từ 2 – 4 ống sinh tinh, được ngăn cách bởi các vách xơ. Các ống sinh tinh có dạng cuộn xoắn và đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng.

Các tế bào Leydig cùng hệ thống mạch máu và thần kinh phân bố giữa các ống sinh tinh. Tế bào Leydig có chức năng sản xuất hormone sinh dục nam testosterone.

Ống sinh tinh là nơi diễn ra quá trình sinh tinh. Khi tinh trùng phát triển và trưởng thành, chúng sẽ di chuyển đến các ống dẫn rộng hơn, sau đó tiếp tục đến mào tinh hoàn – một ống cuộn chặt nằm bên ngoài mỗi tinh hoàn. Đây chính là nơi tinh trùng được lưu trữ và hoàn thiện quá trình trưởng thành.

Kích thước tinh hoàn có sự thay đổi theo độ tuổi, tăng lên khi nam giới bước vào giai đoạn trưởng thành và giảm dần khi về già. Điều này chủ yếu do sự suy giảm tự nhiên của hormone testosterone.

Tinh hoàn có chức năng gì với nam giới?

Dựa trên cấu tạo, tinh hoàn đảm nhận hai vai trò quan trọng trong cơ thể nam giới: chức năng ngoại tiết và chức năng nội tiết, cụ thể như sau:

• Chức năng ngoại tiết: Thể hiện qua quá trình sản xuất tinh trùng. Phần lớn tinh trùng sẽ được lưu trữ trong ống dẫn tinh, trong khi một lượng nhỏ hơn được dự trữ tại mào tinh hoàn.

• Chức năng nội tiết: Tinh hoàn sản xuất hormone sinh dục nam, chủ yếu là testosterone. Loại hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và duy trì các đặc điểm sinh dục nam, đồng thời đảm bảo hệ thống sinh sản hoạt động ổn định.

Tinh hoàn tạo tinh trùng như thế nào?

Tinh trùng trong tinh hoàn phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau. Một số tinh trùng đang trong giai đoạn hình thành ban đầu, trong khi số khác đã gần trưởng thành. Quá trình này kéo dài khoảng 70 ngày, từ khi tế bào gốc biến đổi thành tinh trùng hoàn chỉnh, có khả năng thụ tinh với trứng.

Bên trong tinh hoàn, các tế bào biểu mô lót dọc ống sinh tinh liên tục phân chia để tạo tinh trùng. Sự hình thành tinh trùng bắt đầu từ tinh nguyên bào – tế bào gốc của quá trình này.

Những tế bào này trải qua nhiều giai đoạn phát triển với sự thay đổi đáng kể về hình dạng, từ dạng tròn ban đầu đến hình “nòng nọc” khi trưởng thành. Khi đã hoàn thiện, tinh trùng được giải phóng khỏi tế bào biểu mô của ống sinh tinh, sau đó di chuyển đến mào tinh để tiếp tục quá trình phát triển.

Kích thước tinh hoàn ở nam giới là bao nhiêu?

Tinh hoàn bình thường: Ở trạng thái bình thường, tinh hoàn có chiều dài trung bình khoảng 4,5 cm, độ dày khoảng 2,5 cm và chiều rộng vào khoảng 3 cm. Thể tích trung bình của tinh hoàn dao động từ 15 – 25 ml.

Tinh hoàn nhỏ: Khi tinh hoàn có chiều dài dưới 3,5 cm, được xem là nhỏ hơn mức bình thường. Tuy nhiên, tình trạng này thường không gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe sinh sản hay chức năng sinh lý của nam giới.

Tinh hoàn to: Kích thước tinh hoàn lớn hơn bình thường thường gặp ở nam giới trưởng thành. Trong nhiều trường hợp, sự gia tăng kích thước tinh hoàn có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, chứ không chỉ đơn thuần là do hoạt động sinh lý mạnh mẽ hơn.

Các bệnh lý thường gặp ở tinh hoàn

Tinh hoàn không đều

Thông thường, hai bên tinh hoàn của nam giới không hoàn toàn bằng nhau. Tuy nhiên, nếu có sự chênh lệch quá rõ rệt về kích thước, thể tích hoặc vị trí cao thấp kèm theo các dấu hiệu bất thường như đau nhức, xuất hiện khối u hoặc bìu bị sưng, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nguyên nhân có thể bắt nguồn từ các bệnh lý bẩm sinh, chấn thương hoặc các vấn đề mắc phải trong quá trình phát triển.

Viêm tinh hoàn

Viêm tinh hoàn xảy ra khi một hoặc cả hai bên tinh hoàn bị viêm nhiễm. Tình trạng này thường gặp nhất khi chỉ có một bên tinh hoàn bị ảnh hưởng, nguyên nhân phổ biến là do nhiễm trùng đường tiết niệu. Vi khuẩn có thể xâm nhập vào tinh hoàn theo đường ngược dòng hoặc thông qua máu, đặc biệt là các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Vì vậy, nam giới có đời sống tình dục không an toàn có nguy cơ cao mắc viêm tinh hoàn.

Viêm mào tinh hoàn

Viêm mào tinh hoàn là hiện tượng mào tinh bị viêm nhiễm, dẫn đến tình trạng sưng đau. Bệnh thường phát triển trong khoảng thời gian dưới 6 tuần và chủ yếu do nhiễm khuẩn hoặc các bệnh lây qua đường tình dục gây ra. Viêm mào tinh hoàn thường xuất hiện phổ biến ở nam giới từ 14 đến 35 tuổi, với triệu chứng đặc trưng là đau đớn dữ dội ở vùng tinh hoàn.

Đau tinh hoàn

Đau tinh hoàn là hiện tượng đau nhức xảy ra ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài tùy vào từng trường hợp. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi lứa tuổi, gây khó chịu và làm gián đoạn sinh hoạt hàng ngày.

Xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn là hiện tượng thừng tinh bị xoắn lại, làm gián đoạn dòng máu cung cấp cho tinh hoàn, dẫn đến tình trạng giảm tưới máu, gây sưng tấy và đau đớn dữ dội. Bìu có thể bị đỏ, căng tức. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và nam giới trong giai đoạn dậy thì. Xoắn tinh hoàn cần được can thiệp phẫu thuật khẩn cấp để tránh tổn thương nghiêm trọng, thậm chí phải cắt bỏ tinh hoàn nếu không điều trị kịp thời.

Teo tinh hoàn

Teo tinh hoàn là tình trạng tinh hoàn thu nhỏ lại so với kích thước bình thường. Nguyên nhân có thể do chấn thương, viêm nhiễm, rối loạn nội tiết hoặc tiếp xúc lâu dài với các hóa chất độc hại từ môi trường. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sức khỏe sinh lý của nam giới.

Ung thư tinh hoàn

Ung thư tinh hoàn xảy ra khi các tế bào trong tinh hoàn phát triển bất thường, mất kiểm soát, hình thành khối u. Hầu hết các trường hợp ung thư tinh hoàn bắt nguồn từ tế bào mầm – những tế bào chịu trách nhiệm sản xuất tinh trùng. Hiện nay, nguyên nhân cụ thể khiến tế bào mầm đột biến thành ung thư vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Vỡ tinh hoàn

Vỡ tinh hoàn là tình trạng một hoặc cả hai bên tinh hoàn bị tổn thương nghiêm trọng, có thể dẫn đến dập nát, hoại tử hoặc chảy máu bên trong. Tình trạng này gây đau đớn dữ dội ở vùng bìu, kèm theo sưng tấy, bầm tím hoặc đổi màu. Đây là một chấn thương nguy hiểm cần được can thiệp y tế kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là hiện tượng các tĩnh mạch sinh tinh và tĩnh mạch thừng tinh bị giãn nở bất thường, chủ yếu xảy ra ở tinh hoàn trái (chiếm khoảng 90% trường hợp). Khoảng 10% trường hợp có thể gặp giãn tĩnh mạch ở cả hai bên. Tình trạng này hiếm gặp ở trẻ em nam dưới 10 tuổi (chỉ khoảng 1%) nhưng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh nam.

Tinh hoàn không chỉ là cơ quan sản xuất tinh trùng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nội tiết tố và sức khỏe sinh sản nam giới. Hy vọng qua bài viết bạn đọc hiểu rõ về cấu tạo và chức năng của tinh hoàn là gì, từ đó giúp nam giới nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe, phòng tránh các bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và sinh lý. Việc duy trì lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ và nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp bảo vệ tinh hoàn và đảm bảo sức khỏe sinh sản một cách tốt nhất.