Đau tinh hoàn là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tìm hiểu chung về đau tinh hoàn

Tinh hoàn là cơ quan sinh sản nhỏ, có hình dạng giống quả trứng. Chúng nằm bên trong bìu, một túi da mỏng phía sau dương vật. Hầu hết nam giới có hai tinh hoàn, một bên trái và một bên phải trong bìu.

Đau tinh hoàn có thể xảy ra ở bất kỳ ai có tinh hoàn, bất kể độ tuổi. Nếu bạn bị đau tinh hoàn, cơn đau có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai tinh hoàn. Tuy nhiên, đôi khi cơn đau không xuất phát trực tiếp từ tinh hoàn mà có thể đến từ một bộ phận khác trên cơ thể, như vùng bụng hoặc bẹn.

Đau tinh hoàn có thể là cấp tính hoặc mãn tính. Đau cấp tính là cơn đau xuất hiện đột ngột, tăng nhanh và kéo dài trong thời gian ngắn. Đau mãn tính là cơn đau phát triển dần dần và kéo dài trong thời gian dài. Vì tinh hoàn chứa nhiều dây thần kinh nhạy cảm, nên cơn đau có thể rất dữ dội.

Nếu bạn bị đau tinh hoàn kéo dài hơn một giờ, hãy liên hệ với bác sĩ.

Nếu cơn đau nghiêm trọng, hãy đến ngay phòng cấp cứu, vì có thể đó là dấu hiệu của xoắn tinh hoàn, một tình trạng cấp cứu cần được xử trí ngay.

Triệu chứng đau tinh hoàn

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau tinh hoàn

Đau tinh hoàn có thể biểu hiện dữ dội hoặc âm ỉ, xảy ra khi có yếu tố khởi phát (chấn thương, hoạt động nặng) hoặc đột ngột. Bạn có thể thấy nhức tinh hoàn ở 1 bên hoặc cả 2 bên, thời gian phát triển đau nhanh (cấp tính), hay chậm (mãn tính).

Bên cạnh đó, bạn có thể gặp phải một số dấu hiệu đi kèm khác như:

• Bầm tím: Sau khi bị chấn thương tinh hoàn, bìu có thể xuất hiện vết bầm tím.

• Buồn nôn và nôn: Cảm giác buồn nôn hoặc nôn có thể là triệu chứng của nhiều tình trạng gây đau tinh hoàn, bao gồm chấn thương, viêm tinh hoàn (orchitis) hoặc sỏi thận.

• Sưng bìu: Bìu có thể bị sưng hoặc xuất hiện khối u. Da bìu có thể đổi màu (đỏ, tím, nâu hoặc đen) hoặc trở nên căng bóng. Sưng có thể là dấu hiệu của chấn thương hoặc nhiễm trùng.

• Sốt: Nếu bị sốt kèm theo đau tinh hoàn, đó thường là dấu hiệu của nhiễm trùng.

• Vấn đề khi đi tiểu: Sỏi thận có thể khiến bạn đi tiểu nhiều hơn bình thường (tiểu nhiều lần). Ngoài ra, bạn có thể cảm thấy nóng rát khi tiểu hoặc có máu trong nước tiểu (tiểu ra máu).

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh đau tinh hoàn

Đau tinh hoàn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bạn có thể gặp các biến chứng khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau tinh hoàn. Ví dụ như xoắn tinh hoàn có thể dẫn đến hoại tử tinh hoàn, khả năng mất tinh hoàn, vô sinh. Hay các tình trạng nhiễm trùng tại chỗ có thể gây áp xe, nhiễm trùng lan rộng.

Do đó, bạn cần đi khám để được điều trị nếu có đau tinh hoàn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu ngay nếu bạn có:

• Cơn đau đột ngột, dữ dội ở một hoặc cả hai tinh hoàn.

• Đau tinh hoàn kèm theo buồn nôn, nôn và/hoặc đau bụng.

• Sưng bìu.

• Đau tinh hoàn kéo dài hơn một giờ hoặc không thuyên giảm khi nghỉ ngơi hoặc nằm xuống.

Nguyên nhân gây đau tinh hoàn

Tinh hoàn bị đau có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu bạn vừa bị chấn thương hoặc tai nạn khi chơi thể thao hay tập luyện, nguyên nhân có thể dễ dàng xác định. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp khác, lý do gây đau không rõ ràng.

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến của đau tinh hoàn:

• Viêm tinh hoàn (Orchitis): Xảy ra khi nhiễm khuẩn hoặc virus gây viêm một hoặc cả hai tinh hoàn. Ở trẻ em, quai bị là nguyên nhân phổ biến. Nếu quai bị gây viêm tinh hoàn, sưng thường bắt đầu sau 4 - 6 ngày kể từ khi có triệu chứng quai bị.

• Thoát vị bẹn (Inguinal hernia): Khi một phần ruột đẩy qua vùng cơ bụng yếu gần bẹn. Thoát vị bẹn thường không nguy hiểm nhưng đôi khi có thể gây đau và cần phẫu thuật gấp.

• Viêm mào tinh hoàn (Epididymitis): Là tình trạng viêm nhiễm ảnh hưởng đến mào tinh hoàn. Nếu mắc bệnh này, bìu có thể sưng và nóng khi chạm vào.

• Nang mào tinh (Spermatocele): Là một u nang chứa đầy dịch hình thành trong mào tinh gần tinh hoàn. Nang này không phải ung thư và thường không gây đau, nhưng có thể phát triển lớn và gây khó chịu.

• Tràn dịch màng tinh hoàn (Hydrocele): Xảy ra khi dịch ổ bụng tích tụ quanh một hoặc cả hai tinh hoàn. Tràn dịch màng tinh hoàn khá phổ biến, đặc biệt ở trẻ sơ sinh.

• Tụ máu tinh hoàn (Hematocele): Là tình trạng máu tích tụ quanh tinh hoàn, thường xảy ra sau chấn thương.

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh (Varicocele): Là tình trạng các tĩnh mạch trong bìu bị giãn bất thường. Nó có thể gây đau, đặc biệt khi đứng lâu hoặc hoạt động, nhưng thường giảm khi nằm xuống.

• Xoắn tinh hoàn (Testicular torsion): Là tình trạng thừng tinh bị xoắn, cắt đứt lưu lượng máu đến tinh hoàn, thường xảy ra ở tinh hoàn bên trái. Nó gây đau nhói đột ngột và có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Đây là một cấp cứu y tế cần phẫu thuật ngay lập tức.

• Sỏi thận (Kidney stones): Khi sỏi di chuyển, chúng có thể gây đau lan đến tinh hoàn, bìu, bẹn hoặc lưng. Sỏi nhỏ có thể tự đào thải qua nước tiểu, nhưng sỏi lớn có thể cần phẫu thuật.

• Đau sau thắt ống dẫn tinh (Post-vasectomy pain): Sau khi thực hiện thủ thuật triệt sản nam (thắt ống dẫn tinh), một số người có thể bị đau tinh hoàn do áp lực cao trong ống dẫn tinh hoặc mào tinh hoàn.

• Ung thư tinh hoàn (Testicular cancer): Là loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới từ 15 đến 35 tuổi. Nó có thể gây đau âm ỉ hoặc cảm giác nặng nề ở tinh hoàn hoặc vùng bẹn.

Nguy cơ mắc phải đau tinh hoàn

Những ai có nguy cơ mắc phải đau tinh hoàn?

Bất kỳ ai có tinh hoàn ở mọi lứa tuổi đều có thể bị đau tinh hoàn.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải đau tinh hoàn

Mặc dù ai cũng có thể mắc đau tinh hoàn, nhưng bạn có thể có nguy cơ cao hơn bị đau tinh hoàn nếu bạn làm việc nặng hoặc chơi các môn thể thao đối kháng (bóng chày, bóng bầu dục, khúc côn cầu, bóng đá, lacrosse, võ thuật).

Phương pháp chẩn đoán và điều trị đau tinh hoàn

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm đau tinh hoàn

Quy trình khám bệnh

Bạn có thể đến gặp bác sĩ đa khoa để kiểm tra tình trạng đau tinh hoàn. Trong một số trường hợp, bạn có thể cần gặp bác sĩ tiết niệu để khám chuyên sâu hơn hoặc bác sĩ thận nếu nguyên nhân đau liên quan đến vấn đề về thận.

Bác sĩ sẽ kiểm tra và hỏi về triệu chứng cũng như tiền sử bệnh của bạn. Họ có thể đặt câu hỏi như:

• Cơn đau kéo dài bao lâu?

• Loại đau bạn cảm thấy là gì và vị trí cụ thể ở đâu?

• Có gặp khó khăn khi quan hệ tình dục không?

• Có điều gì giúp giảm đau không?

Bác sĩ cũng sẽ thực hiện khám tổng quát và khám từng vùng cho bạn, gồm khám bụng, khám cơ quan sinh dục…

Chẩn đoán cận lâm sàng

Để xác định nguyên nhân đau tinh hoàn, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm:

• Xét nghiệm máu để kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng.

• Xét nghiệm nước tiểu để tìm dấu hiệu nhiễm trùng.

• Siêu âm tinh hoàn để kiểm tra khối u hoặc các bất thường khác, bao gồm cả ung thư tinh hoàn.

• Xét nghiệm dịch tuyến tiền liệt để phát hiện nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Điều trị đau tinh hoàn

Việc điều trị đau tinh hoàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Một số trường hợp có thể tự khỏi mà không cần điều trị, trong khi những trường hợp khác cần dùng thuốc hoặc phẫu thuật.

Nội khoa

Các loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị đau tinh hoàn:

• Kháng sinh: Nếu đau do nhiễm trùng do vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị. Tuy nhiên, kháng sinh không có tác dụng đối với nhiễm trùng do virus.

• Thuốc chống trầm cảm: Một số loại thuốc chống trầm cảm ba vòng (tricyclic antidepressants) có thể giúp giảm đau thần kinh liên quan đến tinh hoàn.

Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra phương án điều trị phù hợp để giúp bạn nhanh chóng hồi phục.

Ngoại khoa

Phẫu thuật sẽ được sử dụng để điều trị trong một số trường hợp sau:

• Phẫu thuật tháo xoắn tinh hoàn;

• Phẫu thuật thoát vị;

• Tán sỏi;

• Cắt bỏ dây thần kinh tinh hoàn;

• Cắt bỏ tinh hoàn.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa đau tinh hoàn

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của đau tinh hoàn

Chế độ sinh hoạt

Bạn có thể thực hiện một số biện pháp tại nhà để giảm đau tinh hoàn, hạn chế diễn tiến của bệnh bao gồm:

• Nâng đỡ bìu và nghỉ ngơi bằng cách đeo quần lót thể thao (jock strap) hoặc nằm xuống và đặt một chiếc khăn gấp bên dưới bìu.

• Quấn đá trong khăn hoặc vải mềm (chườm lạnh) rồi đặt lên bìu để giảm sưng và đau.

• Ngâm nước ấm để thư giãn cơ bắp và giảm khó chịu.

• Dùng thuốc giảm đau theo toa của bác sĩ để giúp hỗ trợ.

• Nếu cơn đau không thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Chế độ dinh dưỡng

Không có chế độ dinh dưỡng nào cụ thể cho tình trạng đau tinh hoàn. Bạn hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để có một chế độ ăn lành mạnh hỗ trợ cho bạn.

Phòng ngừa đau tinh hoàn

Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa đau tinh hoàn:

• Điều trị sớm các bệnh lý có thể gây đau tinh hoàn để tránh biến chứng.

• Đeo đồ bảo hộ thể thao (athletic cup) khi chơi thể thao hoặc tham gia các hoạt động mạnh để bảo vệ tinh hoàn khỏi chấn thương.

Đau tinh hoàn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương, nhiễm trùng đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như xoắn tinh hoàn hay ung thư tinh hoàn. Việc nhận biết sớm triệu chứng và tìm kiếm sự tư vấn y tế kịp thời là rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn gặp phải tình trạng đau tinh hoàn kéo dài, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.