Tìm hiểu triệu chứng bệnh thương hàn và cách phòng ngừa

Bệnh thương hàn là một trong những bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa nguy hiểm, gây ra bởi vi khuẩn Salmonella typhi. Với khả năng lây lan nhanh chóng qua nguồn nước và thực phẩm bị ô nhiễm, thương hàn trở thành mối đe dọa sức khỏe phổ biến, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng cũng như các biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh thương hàn sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình một cách hiệu quả.

Bệnh thương hàn là gì?

Bệnh thương hàn là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Salmonella typhi gây ra. Triệu chứng thường gặp của bệnh bao gồm mệt mỏi, yếu người, đau đầu, sốt cao đột ngột kéo dài, rối loạn tiêu hóa và chán ăn, đôi khi còn nổi mẩn trên thân mình (phần cơ thể không bao gồm đầu và các chi). Thời gian ủ bệnh trung bình từ khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể đến khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng dao động từ 1 đến 2 tuần, tùy thuộc vào số lượng vi khuẩn trong cơ thể, nhưng có thể xảy ra bất cứ lúc nào từ 3 ngày đến 60 ngày sau khi bị nhiễm khuẩn. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây tử vong khoảng 30% trong tổng số người mắc phải. Đối với những người được điều trị, tỉ lệ nguy cơ tử vong ít hơn 1%.

Một số người mắc bệnh thương hàn trở thành “người mang mầm bệnh”, người truyền bệnh sang cho những người khác.

Theo số liệu thống kê, bệnh thương hàn thường bùng phát vào các tháng mùa hè nhưng vẫn có thể xuất hiện vào các thời điểm khác trong năm. Các yếu tố như điều kiện sống ô nhiễm, nguồn nước và thực phẩm không đảm bảo vệ sinh làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Tại các quốc gia phát triển hoặc khu vực đô thị lớn, nơi người dân được cung cấp nước sạch, hệ thống cống rãnh hoạt động hiệu quả, nhà vệ sinh sạch sẽ và thực phẩm đảm bảo an toàn vệ sinh, tỷ lệ mắc bệnh thương hàn rất thấp, chỉ ghi nhận các ca rải rác và khó bùng phát thành dịch. Độ tuổi có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là từ 15 đến 30 tuổi, đây là nhóm lao động và sinh hoạt trong điều kiện có nguy cơ cao.

Triệu chứng thường gặp của bệnh thương hàn

Triệu chứng của bệnh thương hàn có thể khác nhau tùy theo từng bệnh nhân, nhưng thường bao gồm các biểu hiện sau:

• Mệt mỏi toàn thân, nhức đầu, chán ăn: Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, đau đầu và mất cảm giác thèm ăn.
• Sốt: Bệnh khởi phát với cơn sốt đột ngột, nhiệt độ tăng dần trong những ngày tiếp theo, thường cao hơn vào buổi chiều tối và đôi khi kèm theo cảm giác ớn lạnh. Nhiệt độ cơ thể có thể lên đến 41 độ C, gây đau đầu và làm tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân xấu đi.
• Rối loạn tiêu hóa: Vi khuẩn Salmonella typhi có thể gây ra tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy ở bệnh nhân.
• Nổi ban đỏ: Bệnh nhân có thể xuất hiện ban đỏ ở nhiều vị trí trên cơ thể như ngực, lưng, và tay chân. Các nốt ban thường có dạng dát phẳng, tương tự như ban của bệnh sởi.

Bệnh thương hàn trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Tuần đầu tiên kể từ khi xuất hiện các triệu chứng là thời điểm lý tưởng để điều trị. Nếu bỏ qua giai đoạn này, nguy cơ gặp phải các biến chứng sẽ tăng cao, bao gồm viêm màng não, thủng ruột, viêm tủy xương và viêm nội tâm mạc,...

Các biến chứng của thương hàn

Bệnh thương hàn nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Thủng ruột và xuất huyết tiêu hóa: Đây là những biến chứng nguy hiểm nhất, đe dọa tính mạng người bệnh. Vi khuẩn Salmonella typhi có thể gây viêm nhiễm nghiêm trọng tại ruột non, dẫn đến loét và có thể gây thủng ruột. Tình trạng này gây viêm phúc mạc (nhiễm trùng khoang bụng) và cần can thiệp phẫu thuật khẩn cấp. Xuất huyết tiêu hóa cũng là một biến chứng nghiêm trọng khác, xảy ra khi mạch máu trong ruột bị vỡ, dẫn đến mất máu cấp tính.
• Viêm não (nhiễm khuẩn hệ thần kinh trung ương): Nhiễm khuẩn có thể lan đến hệ thần kinh trung ương, gây viêm màng não, viêm não hoặc các rối loạn thần kinh khác.
• Viêm cơ tim và các biến chứng tim mạch: Bệnh nhân thương hàn nặng có thể bị viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim (màng bao quanh tim) hoặc rối loạn nhịp tim, dẫn đến nguy cơ suy tim hoặc tử vong.
• Nhiễm trùng toàn thân (nhiễm trùng huyết): Khi vi khuẩn xâm nhập vào máu, chúng có thể gây nhiễm trùng huyết, một tình trạng nguy hiểm khi vi khuẩn lan rộng khắp cơ thể thông qua hệ tuần hoàn. Điều này có thể dẫn đến suy đa cơ quan và sốc nhiễm trùng.
• Viêm phổi: Một số bệnh nhân có thể phát triển viêm phổi do nhiễm khuẩn thứ phát từ Salmonella typhi hoặc do nhiễm trùng từ các vi khuẩn khác trong quá trình điều trị.

Chủ động phòng ngừa bệnh thương hàn bằng vắc xin

Bệnh thương hàn lây lan và bùng phát mạnh, đặc biệt vào các tháng mùa hè. Vì thế, cách tốt nhất để chủ động phòng ngừa bệnh thương hàn là tiêm vắc xin. Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc xin Typhim Vi phòng ngừa bệnh thương hàn. Vắc xin được sử dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên, trong đó mũi 1 tiêm lần đầu và sau đó tiêm nhắc mỗi 3 năm nếu đối tượng vẫn tiếp tục có nguy cơ phơi nhiễm. Vắc xin Typhim Vi được chỉ định đặc biệt cho những du khách đến các nơi khác trên thế giới mà tại đó bệnh thương hàn là bệnh thường gặp hoặc nhân viên y tế và quân nhân. Nếu bạn có nhu cầu tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh thương hàn, hãy đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và thực hiện kịp thời.

Để bảo vệ sức khỏe của bạn và những người xung quanh, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa bệnh thương hàn là rất quan trọng. Duy trì thói quen vệ sinh cá nhân, ăn chín uống sôi và tiêm phòng đúng lịch là cách tốt nhất để ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh nguy hiểm này. Hãy luôn chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe để sống an toàn và lành mạnh, tránh xa nguy cơ mắc thương hàn.