Thời điểm dịch sốt xuất huyết dễ lây lan là khi nào?

Sốt xuất huyết là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm thường gặp ở các nước nhiệt đới, đặc biệt là Việt Nam. Bệnh do virus Dengue gây ra và lây truyền chủ yếu qua muỗi vằn. Điều đáng lo ngại là dịch sốt xuất huyết thường bùng phát theo mùa và có thể lan rộng nhanh chóng nếu không được kiểm soát tốt. Vậy thời điểm dịch sốt xuất huyết dễ lây lan là khi nào?

Thời điểm dịch sốt xuất huyết dễ lây lan là khi nào?

Bệnh sốt xuất huyết thường có xu hướng bùng phát mạnh mẽ vào những tháng chuyển mùa, đặc biệt là từ tháng 3 đến tháng 4 và từ đầu tháng 7 đến tháng 11 hàng năm. Đây là thời điểm lý tưởng cho sự phát triển của muỗi vằn, loài côn trùng truyền bệnh chính gây ra sốt xuất huyết.

Ở Việt Nam với khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, là môi trường thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của muỗi vằn. Những tháng này, khi lượng mưa tăng cao, tạo ra điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản, dẫn đến sự gia tăng đáng kể về số lượng muỗi và nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Cụ thể, ở miền Bắc, dịch sốt xuất huyết thường bùng phát mạnh vào hai khoảng thời gian này, khi khí hậu ẩm ướt tạo ra môi trường sống lý tưởng cho muỗi.

Tuy nhiên, ở miền Nam, do đặc điểm khí hậu nóng ẩm quanh năm, sự phân bố của muỗi vằn diễn ra rất dày đặc. Chính vì vậy, dịch sốt xuất huyết có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, không phụ thuộc vào mùa mưa hay mùa khô. Vì vậy bạn cần chủ động tiêm vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết và thực hiện các chủ động diệt muỗi và giảm bớt các ổ chứa nước đọng để ngăn chặn sự lây lan của sốt xuất huyết.

Cách chẩn đoán sớm bệnh sốt xuất huyết

Để phát hiện sớm bệnh sốt xuất huyết, việc theo dõi triệu chứng của người bệnh là rất quan trọng. Thông thường, triệu chứng đầu tiên của bệnh là sốt cao đột ngột, thường dao động từ 39 đến 40 độ C và không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường. Sốt có thể kéo dài từ 2 đến 7 ngày, và trong giai đoạn này, người bệnh còn có thể gặp phải những triệu chứng kèm theo như đau đầu dữ dội, đau sau hốc mắt, đau cơ, khớp, xương và nổi ban dát hay sẩn. Đặc biệt, các dấu hiệu xuất huyết như chấm xuất huyết, ban xuất huyết, bầm máu cũng có thể xuất hiện. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị chảy máu cam, máu chân răng hoặc thậm chí là lẫn máu trong phân.

Đối với trẻ nhỏ, ngoài sốt cao, có thể xuất hiện đau bụng dữ dội và đau họng. Sau khi hạ sốt, các nốt ban có thể xuất hiện trên cơ thể và lan ra tay, chân, lòng bàn tay, bàn chân và mặt, gây ngứa ngáy và khó chịu cho người bệnh.

Bên cạnh việc theo dõi các triệu chứng lâm sàng, người bệnh nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và chỉ định thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Thông qua các xét nghiệm, bác sĩ có thể kiểm tra các chỉ số như số lượng tiểu cầu, hồng cầu, bạch cầu trong máu và sự hiện diện của các kháng nguyên, kháng thể đặc hiệu.

Một trong những dấu hiệu quan trọng để xác định sốt xuất huyết là sự giảm sút đáng kể số lượng tiểu cầu trong máu, thường dưới mức 150.000/mm³, và đặc biệt dưới 100.000/mm³ là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ xuất huyết nghiêm trọng. Ngoài ra, khi số lượng hồng cầu tăng cao, đó là dấu hiệu cảnh báo máu đang bị cô đặc, cần phải bù dịch ngay lập tức. Tỷ lệ hồng cầu ở nam giới vượt quá 50% và ở nữ giới vượt quá 45% cần phải can thiệp kịp thời. Số lượng bạch cầu trong máu của bệnh nhân sốt xuất huyết thường giảm xuống dưới 4.000/mm³.

Các xét nghiệm khác như kháng nguyên NS1 giúp phát hiện virus sớm trong cơ thể, và xét nghiệm kháng thể IgM, IgG đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ nhiễm bệnh. IgM xuất hiện sau khoảng 3 đến 5 ngày từ khi mắc bệnh, cho thấy người bệnh đang trong giai đoạn nhiễm bệnh lần đầu. IgG xuất hiện sau 7 ngày, chỉ ra rằng người bệnh đã từng mắc sốt xuất huyết và hiện đang tái nhiễm.

Một điểm cần lưu ý là trong giai đoạn ủ bệnh, người bệnh vẫn có thể là nguồn lây nhiễm cho người khác, dù chưa có triệu chứng rõ ràng. Sốt xuất huyết lây lan chủ yếu qua đường muỗi đốt, với muỗi vằn cái là động vật trung gian lây truyền virus Dengue. Khi muỗi đốt người bệnh, chúng sẽ mang virus Dengue và truyền virus cho người khác thông qua những lần đốt tiếp theo. Theo nghiên cứu, có đến 80% bệnh nhân sốt xuất huyết không có triệu chứng nhưng vẫn có khả năng lây bệnh cho người khác.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể lây truyền bệnh qua đường máu, chẳng hạn khi hiến máu, phơi nhiễm với kim tiêm có dính máu từ người mắc sốt xuất huyết. Do đó, việc phát hiện và điều trị bệnh sớm là vô cùng quan trọng nhằm ngăn ngừa sự lây lan của dịch bệnh.

Phòng chống bệnh sốt xuất huyết hiệu quả

Để phòng ngừa hiệu quả bệnh sốt xuất huyết, cần kết hợp tiêm phòng vắc xin và các biện pháp tiêu diệt muỗi vằn:

Tiêu diệt muỗi vằn và loại bỏ môi trường sinh sống của chúng

Một trong những cách quan trọng để ngăn ngừa sốt xuất huyết là hạn chế nơi sinh sản của muỗi vằn. Muỗi vằn thường đẻ trứng trong những nơi chứa nước sạch, vì vậy việc thường xuyên thay nước trong lọ hoa, bể cá và các chậu cây cảnh có nước là rất cần thiết. Ngoài ra, bạn cũng nên thả cá vào thùng chứa nước để tiêu diệt ấu trùng muỗi. Các dụng cụ chứa nước như xô, thùng cần được đậy kín và rửa sạch hàng tuần. Nếu không sử dụng, hãy lật úp các dụng cụ chứa nước để tránh muỗi đẻ trứng. Việc thu gom phế liệu, rác thải quanh nhà và phát quang bụi rậm cũng giúp giảm nơi trú ẩn của muỗi. Phun thuốc diệt muỗi quanh nhà và các khu vực xung quanh cũng là một biện pháp hiệu quả để tiêu diệt muỗi trưởng thành.

Để bảo vệ bản thân khỏi bị muỗi đốt, người dân cần có thói quen sinh hoạt hợp lý. Nên ngủ trong mùng, đặc biệt là vào ban ngày khi muỗi hoạt động mạnh. Mặc quần áo dài tay và thoa kem chống muỗi khi ra ngoài. Vào mùa mưa, hạn chế ra ngoài vào chiều tối, đặc biệt là ở những khu vực có nhiều cây cối, vì đây là môi trường lý tưởng cho muỗi sinh sôi. Ngoài ra, cần đóng kín cửa sổ và cửa ra vào trong nhà để ngăn muỗi vào. Đối với những người đã mắc bệnh sốt xuất huyết, cần áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng tránh muỗi đốt để không lây truyền bệnh cho người thân trong gia đình.

Tiêm phòng vắc xin phòng sốt xuất huyết

Bên cạnh việc tiêu diệt muỗi và làm sạch môi trường sống của chúng, việc tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết là một biện pháp chủ động, hiệu quả giúp phòng tránh bệnh. Vắc xin Qdenga được sản xuất bởi hãng dược phẩm Takeda Nhật Bản, có khả năng phòng ngừa tất cả 4 tuýp huyết thanh của virus Dengue và đạt hiệu quả bảo vệ lên đến 80%. Đặc biệt, vắc xin này giúp giảm nguy cơ nhập viện do các biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết, với tỷ lệ phòng ngừa nhập viện vượt quá 90%. Hiệu quả của vắc xin duy trì lâu dài và đã được cấp phép sử dụng tại hơn 40 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Hiện nay vắc xin Qdenga đang được triển khai rộng rãi tại các Trung tâm Tiêm chủng Long Châu trên toàn quốc, giúp cộng đồng phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về thời điểm dịch sốt xuất huyết dễ lây lan là khi nào? Khi bước vào mùa mưa, thời điểm lý tưởng để muỗi sinh sôi, mỗi cá nhân và gia đình cần nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe bằng cách tiêu diệt muỗi, loại bỏ nơi sinh sản của lăng quăng và thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng bệnh. Với sự kết hợp giữa các biện pháp tiêu diệt muỗi và tiêm phòng vắc xin, cộng đồng có thể chủ động bảo vệ sức khỏe và hạn chế sự lây lan của bệnh sốt xuất huyết.

Xem thêm:

Bệnh nhân sốt xuất huyết có bị mất vị giác không?

Sốt xuất huyết lây qua đường nước bọt không?