Sưng mang tai do nguyên nhân gì? Biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Một số rối loạn tai mũi họng có thể tác động đến tuyến nước bọt mang tai, gây ra tình trạng sưng mang tai. Một số bệnh lý có thể diễn biến nhẹ và tự thuyên giảm sau vài ngày, nhưng cũng có những trường hợp sưng tuyến mang tai cần can thiệp phẫu thuật hoặc điều trị bằng hóa trị. Cùng tìm hiểu những nguyên nhân có thể gây sưng mang tai trong bài viết dưới đây.

Nguyên nhân bị sưng mang tai

Sỏi tuyến nước bọt

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây sưng tuyến mang tai do sỏi tuyến nước bọt. Sự hình thành sỏi trong tuyến nước bọt có thể dẫn đến tắc nghẽn, khiến tuyến sưng phồng và có nguy cơ viêm hoặc áp-xe.

Sỏi tuyến nước bọt là sự tích tụ canxi và phosphate tại ống dẫn tuyến nước bọt trong khoang miệng. Khi sỏi còn nhỏ, bệnh có thể không gây triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi sỏi phát triển lớn và làm tắc dòng chảy của nước bọt, dịch ứ đọng trong tuyến có thể gây đau và sưng vùng mang tai. Cơn đau có thể xuất hiện rồi thuyên giảm, nhưng theo thời gian, tình trạng đau ngày càng dữ dội hơn, kèm theo viêm và áp-xe.

Bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang hoặc CT scan để xác định sự hiện diện của sỏi tuyến nước bọt.

Viêm tuyến nước bọt đơn thuần

Viêm tuyến nước bọt mang tai đơn thuần là một nguyên nhân khác gây sưng tuyến mang tai. Bệnh có thể do các tác nhân như Staphylococcus aureus, virus Parainfluenza, Coxsackie,… gây ra.

Ngoài ra, viêm tuyến nước bọt cũng có thể xảy ra khi tuyến bị tắc nghẽn do sỏi, làm cản trở dòng chảy nước bọt và dẫn đến viêm nhiễm. Phần lớn các trường hợp viêm tuyến nước bọt diễn tiến lành tính, tự khỏi sau một thời gian, nhưng đôi khi bệnh có thể chuyển sang dạng viêm mạn tính, gây phì đại tuyến.

Triệu chứng đặc trưng của viêm tuyến nước bọt đơn thuần:

• Sưng vùng tuyến nước bọt ở mang tai, có thể lan rộng ra xung quanh.

• Da vùng bị sưng có biểu hiện tấy đỏ, đau, đặc biệt khi cử động miệng, nói chuyện hoặc nuốt.

• Xuất hiện hạch phản ứng ở góc hàm hoặc phía sau tai cùng bên.

• Sốt vừa, thường dao động từ 38 - 39°C.

• Khi ấn vào vùng tuyến mang tai, có thể thấy mủ chảy ra từ miệng ống Stenon.

Bệnh quai bị

Viêm tuyến nước bọt mang tai do virus quai bị được gọi là bệnh quai bị. Tuy nhiên, tình trạng này chỉ chiếm tỉ lệ không quá nhiều trong số các nguyên nhân gây bệnh tại tuyến mang tai.

Triệu chứng điển hình:

• Sốt cao từ 38 - 39°C, thường xuất hiện sau 14 - 24 ngày kể từ khi tiếp xúc với virus quai bị.

• Đau đầu, mệt mỏi, chán ăn.

• Khó nhai, khó nuốt, khó nói chuyện, kèm theo đau nhức tại các khớp.

• Tuyến mang tai bị sưng, có thể lan đến vùng trước tai và xuống dưới hàm.

• Trong một số trường hợp, sưng có thể lan đến vùng ngực gây phù trước xương ức.

• Da ở vùng sưng vẫn giữ màu sắc bình thường, không nóng đỏ và có độ đàn hồi tốt. Tuyến mang tai sưng to dần trong khoảng 3 ngày, sau đó giảm sưng từ từ trong vòng 1 tuần.

Một số biến chứng liên quan có thể gặp như viêm tinh hoàn, viêm màng não, viêm não, viêm tụy cấp, viêm thanh khí phế quản, viêm phổi kẽ, viêm đa khớp, hoặc ảnh hưởng đến các tuyến khác như tuyến lệ, tuyến ức, tuyến giáp, tuyến vú, buồng trứng. Những tổn thương này thường có triệu chứng không điển hình và diễn biến lành tính.

U tuyến nước bọt

Một số loại khối u có thể ảnh hưởng đến tuyến nước bọt và là nguyên nhân gây sưng tuyến mang tai mà không kèm theo sốt.

U lành tính:

• U tuyến đa dạng là loại phổ biến nhất, thường chỉ xuất hiện ở một bên tuyến mang tai.

• Khối u phát triển chậm và có thể không gây triệu chứng rõ ràng.

• Một số trường hợp hiếm gặp hơn có thể là u tế bào hạt, u tế bào đáy.

U ác tính (ung thư tuyến nước bọt):

• Có thể bao gồm ung thư biểu mô dạng nhày bì, ung thư biểu mô tế bào gai hoặc ung thư biểu mô tuyến.

• Khác với u lành tính, khối u ác tính thường phát triển nhanh, gây sưng tuyến mang tai nhưng không sốt, đồng thời gây đau khi chạm vào.

• Khối u có thể dính chặt vào mô xung quanh và có nguy cơ gây liệt nhẹ hoặc liệt dây thần kinh mặt.

Hội chứng Sjogren

Hội chứng Sjogren là một bệnh tự miễn mạn tính, trong đó hệ miễn dịch tấn công các tuyến ngoại tiết, bao gồm tuyến nước bọt.

Triệu chứng đặc trưng:

• Sưng tuyến mang tai nhưng không kèm theo sốt hoặc đau.

• Giảm tiết nước bọt dẫn đến khô miệng, hôi miệng, khó nhai, khó nuốt, giảm hoặc mất vị giác.

• Tăng nguy cơ viêm nướu, sâu răng do giảm tiết nước bọt.

• Ảnh hưởng đến tuyến lệ, gây viêm kết mạc, viêm mí mắt, khô và đỏ mắt.

• Cảm giác ngứa, nóng rát, cộm mắt, tăng nhạy cảm với ánh sáng.

• Trường hợp nặng có thể gây loét giác mạc.

• Niêm mạc mũi, họng, thanh phế quản, da, âm đạo cũng có thể bị khô tương tự như miệng và mắt.

Biện pháp phòng ngừa tình trạng sưng tuyến mang tai

Sưng tuyến mang tai có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe. Để ngăn ngừa các bệnh lý liên quan và bảo vệ cơ thể, bạn nên lưu ý những điều sau:

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ khi thời tiết lạnh.

• Duy trì thói quen tập luyện thể dục thể thao để nâng cao hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng trước các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus.

• Xây dựng lối sống khoa học, duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối, cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.

• Tăng cường bổ sung thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

• Uống đủ nước mỗi ngày, kết hợp sử dụng nước ép trái cây để bổ sung dưỡng chất.

• Hạn chế tiêu thụ nước lạnh, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ, cũng như các gia vị cay nóng.

• Tránh hút thuốc lá.

• Hạn chế sử dụng rượu, bia và các đồ uống có cồn.

• Trẻ sơ sinh nên được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và duy trì đến 24 tháng tuổi.

• Cha mẹ nên tạo thói quen giữ gìn vệ sinh cá nhân cho trẻ để bảo vệ sức khỏe.

Tiêm vắc xin phòng ngừa tình trạng sưng mang tai do quai bị

Sưng mang tai, thường do virus quai bị gây ra, không có thuốc đặc trị và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm màng não và mất thính lực.

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa quai bị và hạn chế nguy cơ sưng mang tai. Đặc biệt, vắc xin MMR (Sởi - Quai bị - Rubella) giúp cơ thể tạo miễn dịch bền vững, giảm nguy cơ mắc bệnh và ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy cung cấp vắc xin chính hãng, đảm bảo chất lượng và an toàn theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế.

Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, quy trình tiêm chủng chuyên nghiệp và dịch vụ tư vấn tận tâm, Long Châu mang đến trải nghiệm tiêm chủng an toàn, giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Nếu có dấu hiệu sưng mang tai hoặc mắc các bệnh liên quan đến tai mũi họng, bạn cần đi khám sớm. Tình trạng sưng tuyến mang tai dù không kèm theo sốt vẫn có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng. Vì vậy, đừng chủ quan trước những thay đổi bất thường của cơ thể mà hãy thăm khám kịp thời để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.