Sỏi amidan có tự khỏi không​? Những thông tin cần biết

Sỏi amidan là tình trạng thường gặp ở những người mắc viêm amidan mạn tính. Mặc dù không trực tiếp đe dọa đến tính mạng, nhưng các khối sỏi tích tụ trong hốc amidan có thể gây ra nhiều phiền toái như hôi miệng, cảm giác vướng họng và ảnh hưởng đến giao tiếp hằng ngày. Vậy sỏi amidan có tự khỏi không​ hay cần can thiệp y tế? Cùng tìm hiểu qua bài viết này.

Nguyên nhân gây sỏi amidan

Sỏi amidan (tonsilloliths) là các khối vôi hóa nhỏ hình thành trong các hốc của amidan, chủ yếu gặp ở bệnh nhân viêm amidan mạn tính. Quá trình hình thành sỏi bắt nguồn từ cơ chế bảo vệ tự nhiên của amidan, một phần của hệ thống bạch huyết có nhiệm vụ bắt giữ và tiêu diệt vi sinh vật xâm nhập qua đường hô hấp.

Khi amidan bị viêm mạn, cấu trúc bề mặt trở nên lồi lõm, tạo điều kiện thuận lợi cho các mảnh vụn tế bào, vi khuẩn, xác bạch cầu thoái hóa và thức ăn bị mắc lại trong các hốc. Theo thời gian, các chất này kết hợp với muối vô cơ (như canxi, photphat, carbonat) trong nước bọt và môi trường khoang miệng, dẫn đến hiện tượng lắng đọng và vôi hóa, từ đó hình thành nên sỏi amidan.

Sỏi thường có kích thước nhỏ như hạt gạo, còn gọi là “hạt bã đậu”, nhưng nếu không được loại bỏ, chúng có thể phát triển lớn dần, gây ra các triệu chứng khó chịu như cảm giác vướng ở họng, hôi miệng kéo dài, đau khi nuốt và đôi khi gây đau lan lên tai do liên kết thần kinh giữa amidan và tai.

Viêm amidan tái phát, vệ sinh răng miệng kém, thở bằng miệng và thói quen ăn uống không hợp vệ sinh đều là các yếu tố nguy cơ góp phần làm tăng khả năng hình thành sỏi amidan. Vậy, sỏi amidan có tự khỏi không?

Sỏi amidan có tự khỏi không?

Sỏi amidan là các khối vôi hóa nhỏ hình thành trong hốc amidan do sự tích tụ của cặn thức ăn, tế bào chết, vi khuẩn và các chất khoáng. Đây là tình trạng thường gặp ở bệnh nhân viêm amidan mạn tính.

Sỏi amidan có tự khỏi không? Câu trả lời là không hoàn toàn. Trong một số trường hợp, nếu sỏi có kích thước nhỏ và nằm ở vị trí nông, người bệnh có thể loại bỏ tự nhiên thông qua các động tác như ho nhẹ hoặc súc miệng bằng nước muối sinh lý. Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng tăm bông sạch để nhẹ nhàng di chuyển và ấn vào vùng amidan có sỏi, đẩy theo hướng ra ngoài nhằm hỗ trợ loại bỏ sỏi. Tuy nhiên, cần thao tác cẩn thận, tránh dùng lực quá mạnh hoặc khạc nhổ mạnh gây tổn thương niêm mạc họng và khoang miệng. Tuyệt đối không sử dụng ngón tay, vật nhọn hoặc bất kỳ dụng cụ sắc bén nào để lấy sỏi, vì có thể gây trầy xước, chảy máu hoặc nhiễm trùng tại chỗ. 

Với những trường hợp sỏi nằm sâu, không gây triệu chứng rõ rệt và không làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, việc can thiệp không bắt buộc. Tuy nhiên, nếu sỏi amidan gây hôi miệng, đau rát họng, vướng khi nuốt hoặc có nguy cơ nhiễm trùng lan rộng (áp xe quanh amidan), người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng thăm khám và xử lý bằng các phương pháp phù hợp.

Sỏi amidan có nguy hiểm không?

Sỏi amidan thường có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, với kích thước thay đổi từ vài milimet đến hơn một centimet. Người bệnh thường phát hiện sỏi tình cờ hoặc khi xuất hiện các triệu chứng khó chịu tại vùng họng. Vậy sỏi amidan có nguy hiểm không?

Trên thực tế, sỏi amidan nhỏ và không gây triệu chứng thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, sỏi lớn có thể gây cảm giác vướng họng, hôi miệng và khó chịu khi nuốt. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy sỏi amidan làm biến dạng mô hoặc làm suy giảm chức năng miễn dịch tại chỗ.

Ngoài ra, nhiều người còn băn khoăn sỏi amidan có biến chứng không? Sỏi amidan để lâu có nguy hiểm không? Câu trả lời là có. Trong những trường hợp hiếm gặp, sỏi lớn hoặc có bội nhiễm thứ phát có thể dẫn đến viêm amidan mạn tính hoặc hình thành ổ viêm sâu như áp xe quanh amidan. Viêm tai giữa không phải là biến chứng điển hình trực tiếp do sỏi amidan. Những biến chứng này nếu không điều trị đúng cách có thể tiến triển nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Cách chủ động phòng ngừa sỏi amidan

Mặc dù không phải là bệnh lý nguy hiểm nếu được phát hiện sớm, nhưng sỏi amidan có thể tái phát và gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Chăm sóc và vệ sinh răng miệng đúng cách: Cần duy trì việc đánh răng tối thiểu 2-3 lần mỗi ngày, đặc biệt là sau bữa ăn và trước khi ngủ. Súc miệng bằng nước muối sinh lý, dung dịch sát khuẩn nhẹ hoặc nước chanh ấm pha loãng giúp tiêu diệt vi khuẩn và làm sạch amidan.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Việc duy trì lượng nước đầy đủ giúp làm loãng dịch nhầy tại vùng họng và hỗ trợ quá trình tự làm sạch của niêm mạc hô hấp, từ đó giảm nguy cơ tích tụ cặn bã tại amidan.
• Tăng cường miễn dịch và phòng tránh viêm hô hấp: Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi hoặc nguồn bệnh, đồng thời đảm bảo tiêm ngừa đầy đủ các vắc xin phòng bệnh đường hô hấp (như cúm, phế cầu…).
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống khoa học, tăng cường rau xanh, trái cây và luyện tập thể dục đều đặn nhằm tăng cường đề kháng tự nhiên cho cơ thể.
• Khám sức khỏe định kỳ: Chủ động kiểm tra sức khỏe tai mũi họng giúp phát hiện sớm các bất thường ở amidan và kịp thời can thiệp trước khi hình thành sỏi hoặc các biến chứng khác.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc giải đáp thắc mắc “Sỏi amidan có tự khỏi không?” và hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách phòng ngừa hiệu quả. Trên thực tế, sỏi amidan không thể tự biến mất hoàn toàn nếu không có sự can thiệp đúng cách. Chủ động thăm khám, điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ và duy trì vệ sinh răng miệng là yếu tố quan trọng để kiểm soát và ngăn ngừa sỏi tái phát.