So sánh bệnh đậu mùa và thủy đậu, cách phòng ngừa và chăm sóc khi mắc phải

Khi nói đến các bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan mạnh, đậu mùa và thủy đậu luôn là những cái tên được nhắc đến. Cả hai đều do virus gây ra và thường biểu hiện những triệu chứng tương đồng trong giai đoạn đầu, khiến việc phân biệt trở nên khó khăn. Tuy nhiên, để có hướng điều trị hiệu quả và giúp người bệnh sớm hồi phục, việc xác định chính xác căn bệnh ngay từ khi mới khởi phát là điều vô cùng quan trọng.

Phân biệt bệnh đậu mùa và thủy đậu

Điểm giống nhau

Cả bệnh đậu mùa và thủy đậu đều có biểu hiện chung là gây tổn thương trên da, kèm theo các triệu chứng như sốt, mệt mỏi và chán ăn.

Cả hai bệnh đều có khả năng lây lan nhanh chóng và có nguy cơ bùng phát thành dịch.

Việc phòng ngừa hiệu quả chỉ có thể đạt được khi người bệnh được tiêm phòng vắc xin từ trước.

Khi mắc bệnh, người bệnh có thể gặp biến chứng do tác động từ các loại virus khác nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách.

Cả hai bệnh đều lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với dịch từ các nốt mụn nước trên da, hoặc thông qua các vật dụng dùng chung như quần áo, khăn tắm, chăn màn và các đồ dùng cá nhân khác.

Điểm khác nhau

Hai căn bệnh này được gây ra bởi hai loại virus khác nhau: Bệnh thủy đậu do virus Varicella Zoster gây nên, còn bệnh đậu mùa là do virus Variola gây ra.

Các nốt đậu mùa thường nhỏ hơn, chứa ít dịch hơn so với mụn nước của thủy đậu. Mụn nước trong bệnh thủy đậu thường lớn, trông như bong bóng nước, dễ vỡ và dễ bị viêm nhiễm nếu không giữ vệ sinh đúng cách.

Bệnh đậu mùa nguy hiểm hơn nhiều so với thủy đậu. Chủng Variola major gây ra thể nặng của bệnh với tỷ lệ tử vong từ 20–50%; trong khi chủng Variola minor gây bệnh nhẹ hơn, tỷ lệ tử vong dưới 1%. Trung bình, tỷ lệ tử vong do bệnh đậu mùa khoảng 15–20%. Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ năm 1978 đến nay, bệnh đậu mùa đã được xóa sổ hoàn toàn và không còn tái xuất hiện.

Thời gian ủ bệnh của thủy đậu kéo dài từ 10 đến 21 ngày, còn đậu mùa thường ủ bệnh từ 7 đến 14 ngày.

Vắc xin phòng ngừa hai bệnh này cũng khác nhau về thành phần, lịch tiêm và phương pháp tiêm chủng.

Về mặt chẩn đoán, bệnh thủy đậu chủ yếu được xác định qua khám lâm sàng kết hợp với xét nghiệm dịch từ mụn nước. Trong khi đó, bệnh đậu mùa cần thực hiện xét nghiệm dịch mụn kết hợp với nuôi cấy mô để đánh giá sự tăng sinh của tế bào.

Phân biệt triệu chứng giữa bệnh đậu mùa và bệnh thủy đậu

Điểm giống nhau

Cả bệnh đậu mùa và thủy đậu đều gây ra các tổn thương da với biểu hiện là những nốt mủ hoặc mụn nước. Các nốt này thường kéo dài từ 2 đến 4 ngày, sau đó tự vỡ, khô lại rồi đóng vảy, có thể để lại vết thâm hoặc sẹo trên da.

Ngoài ra, cả hai bệnh đều có thời gian tiềm ẩn từ 1 đến 2 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng toàn thân như sốt cao, mệt mỏi và đau đầu.

Điểm khác nhau

Bệnh đậu mùa thường kèm theo triệu chứng đau nhức toàn thân và khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động.

Phát ban trong bệnh thủy đậu thường mọc thành từng đám, tập trung chủ yếu ở vùng mặt, bụng, lưng và rải rác ở tay chân. Ban thường khởi phát ở vùng mặt và ngực trước, sau đó lan ra toàn thân, bao gồm cả vùng mắt, miệng và cơ quan sinh dục.

Ngược lại, bệnh đậu mùa thường phát ban tập trung nhiều hơn ở tay và chân. Trước đó, người bệnh có thể xuất hiện các chấm đỏ nhỏ trong miệng và trên lưỡi – đây cũng là giai đoạn dễ lây lan nhất do lượng virus phát tán nhiều qua dịch tiết từ cổ họng.

Một điểm khác biệt đáng chú ý nữa là thủy đậu có thể tái phát ở người từng mắc bệnh, dù khả năng miễn dịch thường hình thành sau lần mắc đầu tiên. Trong khi đó, bệnh đậu mùa đã được loại bỏ hoàn toàn trên toàn cầu từ năm 1980, hiện chỉ còn tồn tại trong các phòng thí nghiệm quốc gia với mục đích nghiên cứu.

Chăm sóc người mắc đậu mùa như thế nào?

Hiện nay, nhờ vào việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ cho trẻ nhỏ, cả bệnh đậu mùa và thủy đậu đã trở nên hiếm gặp hơn trước. Tuy nhiên, nếu chẳng may bản thân hoặc người thân mắc phải một trong hai bệnh này, việc nắm rõ cách chăm sóc và hỗ trợ điều trị đúng cách là rất cần thiết. Vậy khi nhiễm đậu mùa, người bệnh cần được chăm sóc ra sao?

Sau khi đã thăm khám y tế và được bác sĩ chỉ định thuốc điều trị, cần lưu ý những nguyên tắc sau trong quá trình chăm sóc:

• Ưu tiên mặc quần áo rộng rãi, mát mẻ, tránh gió lùa và hạn chế vận động mạnh để không làm tổn thương các mụn nước.

• Đảm bảo vệ sinh cơ thể sạch sẽ một cách nhẹ nhàng và thực hiện cách ly người bệnh trong suốt giai đoạn phát ban, thường kéo dài khoảng 3 tuần.

• Nếu mụn nước bị vỡ, cần dùng dung dịch xanh Methylen để bôi lên vết thương, giúp sát khuẩn.

• Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt chú trọng bổ sung nước và cân bằng điện giải để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Chăm sóc người mắc thủy đậu như thế nào?

Việc chăm sóc người mắc bệnh thủy đậu cần được thực hiện đúng cách để hỗ trợ quá trình hồi phục và ngăn ngừa biến chứng. Các biện pháp chăm sóc có thể áp dụng tương tự như khi điều trị bệnh đậu mùa, bao gồm:

• Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách tắm rửa thường xuyên và thay quần áo sạch sẽ mỗi ngày.

• Tránh cào gãi các nốt phát ban để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng da. Có thể áp dụng các biện pháp giúp giảm ngứa để cải thiện cảm giác khó chịu.

• Nếu mụn nước bị vỡ, nên thoa thuốc xanh Methylen để sát trùng và tránh viêm nhiễm.

• Chế độ dinh dưỡng cần đảm bảo đầy đủ, ưu tiên các món dễ tiêu như cháo, súp, canh hầm. Tăng cường bổ sung rau củ và trái cây tươi để nâng cao sức đề kháng.

Ngoài ra, khi chăm sóc người bị thủy đậu hoặc đậu mùa, cần cách ly người bệnh khỏi môi trường sinh hoạt chung như trường học, nơi làm việc. Người chăm sóc nên sử dụng khẩu trang, đeo găng tay khi tiếp xúc và bôi thuốc, đồng thời rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng sau khi chăm sóc. Người bệnh cũng cần có bộ đồ dùng cá nhân riêng biệt. Việc theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe là rất quan trọng – nếu thấy bệnh không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nặng hơn, nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế kịp thời.

Tóm lại, cả bệnh đậu mùa và thủy đậu đều có nguy cơ gây biến chứng nặng nề cho cả trẻ em lẫn người lớn. Vì vậy, ngay khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ, người bệnh cần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời. Tuyệt đối không tự điều trị tại nhà để tránh nguy cơ nhiễm trùng hoặc diễn tiến nặng hơn.

Việc tiêm vắc xin ngừa thủy đậu không chỉ giúp bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ mắc bệnh mà còn góp phần gìn giữ sức khỏe cho cả gia đình. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy để thực hiện tiêm phòng thủy đậu, mang đến sự yên tâm và tin tưởng cho mọi người. Với quy trình tiêm chủng an toàn, hiệu quả cùng dịch vụ chăm sóc tận tình từ khâu tư vấn trước tiêm, thực hiện tiêm đến theo dõi sau tiêm, trung tâm luôn đặt lợi ích và sức khỏe khách hàng lên hàng đầu.

Hiện tại, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp hai loại vắc xin ngừa thủy đậu uy tín là Varivax (Mỹ) và Varilrix (Bỉ) – đều là những sản phẩm đã được kiểm định chất lượng và sử dụng phổ biến tại nhiều quốc gia. Không ngừng cải tiến chất lượng dịch vụ, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết hỗ trợ tối đa trong việc phòng tránh các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, điển hình như thủy đậu. Để được tư vấn chi tiết và đặt lịch tiêm, quý phụ huynh vui lòng liên hệ hotline 1900 6288 hoặc đến trực tiếp trung tâm để được hỗ trợ tận tình.

Xem thêm:

Đậu mùa khỉ có lây không? Cần làm gì để phòng ngừa bệnh?

Vắc xin đậu mùa khỉ đã có chưa? Những biện pháp giúp phòng ngừa bệnh