Protein đậu nành: Lợi ích và những điều cần biết để bảo vệ sức khỏe

Trong những năm gần đây, protein đậu nành ngày càng được nhiều người quan tâm nhờ nguồn gốc thực vật, dễ hấp thu và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Không chỉ phù hợp với người ăn chay, loại đạm này còn được xem là giải pháp thay thế an toàn cho protein động vật. Vậy cụ thể protein đậu nành có tác dụng gì, ai nên sử dụng và cần lưu ý những gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Đặc điểm của protein đậu nành

Protein đậu nành là loại đạm thực vật được chiết xuất từ hạt đậu tương đã được tách vỏ và khử chất béo. Trong quá trình sản xuất, đậu nành được ngâm nước để loại bỏ bớt đường và chất xơ, giúp tăng hàm lượng đạm tinh khiết. Ngoài thành phần chính là protein trong đậu nành, loại thực phẩm này còn cung cấp nhiều dưỡng chất có lợi như chất béo lành mạnh, sắt, photpho, mangan và đồng. 

Mặc dù không chứa đầy đủ axit amin thiết yếu như protein động vật, nhưng đây vẫn là lựa chọn lý tưởng cho người ăn chay, người dị ứng với đạm động vật hoặc không dung nạp lactose.

Những lợi ích sức khỏe nổi bật từ protein đậu nành

Protein đậu nành không chỉ cung cấp dinh dưỡng tương đương với đạm động vật mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nhờ chứa isoflavone - một hợp chất chống oxy hóa có tiềm năng. Dưới đây là các tác dụng nổi bật:

• Giảm nguy cơ ung thư: Isoflavone có cơ chế chống estrogen, giúp ngăn chặn tác động gây ung thư của hormone này. Một số nghiên cứu tại Nhật Bản và Trung Quốc cho thấy bổ sung protein đậu nành hằng ngày có thể hỗ trợ giảm nguy cơ mắc các bệnh như ung thư vú, đại tràng, dạ dày và tuyến tiền liệt.
• Bảo vệ tim mạch: Protein đậu nành giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL), góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
• Hỗ trợ phụ nữ tiền mãn kinh: Isoflavone hoạt động theo cơ chế cân bằng nội tiết tố nữ, giúp giảm các triệu chứng như mất ngủ, nóng giận, khô âm đạo ở phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh.
• Giúp kiểm soát cân nặng: Một số nghiên cứu cho thấy protein đậu nành có hiệu quả hỗ trợ giảm cân tương đương với đạm động vật, đồng thời giúp kiểm soát cảm giác thèm ăn ở người béo phì hoặc mắc tiểu đường.

Những đối tượng cần thận trọng hoặc tránh sử dụng protein đậu nành

Mặc dù protein đậu nành chứa nhiều dưỡng chất và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng phù hợp để sử dụng. Một số nhóm đối tượng dưới đây nên thận trọng hoặc hạn chế bổ sung protein đậu nành để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe:

• Người có hệ tiêu hóa kém hoặc mắc viêm dạ dày: Các sản phẩm từ đậu nành, đặc biệt là sữa đậu nành, có thể làm tăng tiết axit dịch vị trong dạ dày. Điều này dễ gây cảm giác đầy hơi, khó tiêu và khiến các triệu chứng viêm dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn.
• Người mắc bệnh gout: Gout là tình trạng rối loạn chuyển hóa purin trong cơ thể, trong khi đậu nành lại chứa lượng purin khá cao. Vì vậy, người bị gout cần hạn chế tiêu thụ protein đậu nành, trừ khi đã được bác sĩ kiểm soát và cho phép dùng ở mức phù hợp.
• Người đang trong quá trình hồi phục sau phẫu thuật hoặc bệnh nặng: Khi cơ thể đang yếu, đặc biệt là hệ tiêu hóa và sức đề kháng suy giảm, việc sử dụng thực phẩm từ đậu nành có thể gây buồn nôn, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa. Điều này có thể làm chậm quá trình hồi phục và gây khó chịu cho người bệnh.
• Người bị suy thận: Thận có chức năng lọc và đào thải chất thải từ quá trình chuyển hóa đạm. Với những người bị suy thận, việc nạp quá nhiều protein (kể cả protein từ đậu nành) có thể làm tăng gánh nặng lên thận, khiến tình trạng bệnh tiến triển xấu hơn.
• Người cao tuổi: Theo thời gian, chức năng thận ở người lớn tuổi dần suy giảm. Nếu tiêu thụ quá nhiều protein đậu nành, thận có thể bị quá tải. Tuy nhiên, nếu người cao tuổi có sức khỏe ổn định, họ vẫn có thể sử dụng protein đậu nành với lượng hợp lý theo hướng dẫn chuyên môn.
• Người mắc bệnh tuyến giáp: Ở những người có tuyến giáp hoạt động kém, isoflavone trong đậu nành có thể cản trở khả năng hấp thu thuốc điều trị. Dù vậy, nếu sử dụng ở liều lượng an toàn (khoảng 30mg isoflavone mỗi ngày) thì vẫn có thể kiểm soát được ảnh hưởng này.

Việc sử dụng protein đậu nành nên được điều chỉnh theo tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Những nhược điểm của protein đậu nành bạn cần lưu ý

Dù protein đậu nành mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế mà người sử dụng nên cân nhắc trước khi bổ sung vào chế độ ăn hằng ngày. Cụ thể:

• Chứa các chất kháng dinh dưỡng: Đậu nành có chứa phytates, oxalat và tannin - những hợp chất được xem là chất kháng dinh dưỡng. Chúng có thể làm giảm khả năng hấp thu các khoáng chất quan trọng như kẽm, sắt và canxi. Tuy nhiên, điều này chỉ gây ảnh hưởng nếu chế độ ăn mất cân bằng và thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng.
• Ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp: Trong đậu nành có chứa goitrogen - hợp chất có thể cản trở quá trình sản xuất hormone tuyến giáp, từ đó ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp và làm tăng nguy cơ phì đại tuyến giáp (bướu cổ), đặc biệt ở những người có tuyến giáp yếu.
• Không phải lựa chọn lý tưởng để tăng cơ: Protein đậu nành không được đánh giá cao về hiệu quả xây dựng cơ bắp so với các loại đạm khác như whey protein. Do đó, nếu bạn có mục tiêu tăng khối lượng cơ thì nên cân nhắc các loại protein khác phù hợp hơn cho việc phát triển cơ bắp.

Những nhược điểm trên không khiến protein đậu nành trở nên “xấu”, nhưng đòi hỏi người dùng phải hiểu rõ nhu cầu cơ thể và sử dụng đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu.

Tóm lại, protein đậu nành là nguồn đạm thực vật lành mạnh, giàu dinh dưỡng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch, nội tiết và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng và việc bổ sung cần cân nhắc đến tình trạng sức khỏe cụ thể. Nắm rõ cả ưu điểm lẫn nhược điểm của protein đậu nành sẽ giúp bạn sử dụng hiệu quả và an toàn hơn trong chế độ ăn uống hằng ngày.