Polyp là gì​? Một số loại polyp phổ biến hiện nay

Polyp là một thuật ngữ y khoa dùng để chỉ các khối u nhỏ bất thường phát triển trên niêm mạc của nhiều cơ quan trong cơ thể, thường gặp nhất là ở đại tràng, dạ dày hoặc mũi. Dù đa số các polyp đều lành tính, một số loại có thể tiến triển thành ung thư nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ “polyp là gì”, nguyên nhân hình thành, dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa hiệu quả.

Polyp là gì​?

Polyp là sự tăng sinh của một nhóm tế bào nhỏ bên trong cơ thể. Chúng thường được chia thành hai dạng chính là dạng có cuống (pedunculated) và dạng phẳng bám trực tiếp vào mô xung quanh (sessile). Nhiều polyp chỉ lành tính và không biến đổi thành ung thư, nhưng cũng có những trường hợp là polyp tiền ung thư, có khả năng phát triển ác tính. Mức độ nguy hiểm của chúng phụ thuộc vào vị trí xuất hiện, nguyên nhân hình thành và thời gian tồn tại của khối polyp.

Một số loại polyp hiện nay thường gặp

Dưới đây là một số loại polyp hay gặp hiện nay:

Polyp đại tràng

Theo Cleveland clinic, polyp đại tràng rất phổ biến và nhiều loại vô hại. Có hai nhóm chính bao gồm:

• Polyp tăng sản: Kích thước nhỏ, thường xuất hiện ở đoạn cuối đại tràng và hầu như không tiến triển thành ung thư.
• Polyp tuyến: Gặp phổ biến hơn, nguy cơ ác tính tăng lên khi polyp có kích thước lớn, tuy nhiên quá trình này thường kéo dài nhiều năm. Phần lớn polyp tuyến vẫn không phải ung thư.

Để phát hiện, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi, đưa một camera nhỏ qua hậu môn để quan sát bên trong đại tràng. Nếu tìm thấy polyp, chúng sẽ được cắt bỏ và gửi đi sinh thiết nhằm kiểm tra nguy cơ ung thư. Việc phát hiện và xử lý polyp sớm giúp giảm đáng kể tỷ lệ tiến triển ác tính. Các chuyên gia thường khuyến cáo thực hiện tầm soát và loại bỏ polyp từ khoảng 50 tuổi trở đi.

Polyp ngoài màng cứng

Những khối polyp có hình dạng giống chùm nho này thường phát triển trong tai giữa hoặc ống tai. Chúng có màu đỏ và dễ bị chảy máu khi chạm vào. Một số trường hợp, sự xuất hiện của polyp ngoài màng cứng có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư. Ở giai đoạn đầu, việc phân biệt polyp do tự phát, nhiễm trùng hay do các bệnh lý khác gây ra thường gặp khó khăn.

Nếu bác sĩ nghi ngờ polyp liên quan đến nhiễm trùng, người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc kháng sinh để điều trị. Trong trường hợp không đáp ứng, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết để kiểm tra xem có phải ung thư hay không. Khi polyp không tự mất đi, phẫu thuật loại bỏ thường là lựa chọn cần thiết.

Polyp mũi

Đa phần các khối polyp trong mũi là lành tính, không phải ung thư. Chúng thường hình thành ở niêm mạc mũi hoặc xoang khi khu vực này bị viêm và sưng kéo dài. Sự xuất hiện của polyp mũi có thể ảnh hưởng đến khả năng ngửi và nếm, đồng thời gây ra tình trạng chảy dịch mũi, đau đầu hoặc ngáy khi ngủ. Khi phát triển với kích thước lớn, polyp dễ dẫn đến tắc nghẽn, khó thở hoặc làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Dựa vào biểu hiện lâm sàng, bác sĩ có thể nghi ngờ sự hiện diện của polyp mũi và sẽ dùng ống nội soi để kiểm tra nhằm đưa ra chẩn đoán chính xác. Việc điều trị có thể bao gồm thuốc uống, thuốc xịt hoặc kháng sinh nếu có kèm nhiễm trùng. Trong trường hợp thuốc không mang lại hiệu quả, phẫu thuật nội soi được xem là phương pháp tối ưu để loại bỏ polyp.

Polyp tử cung

Polyp tử cung, hay còn gọi là polyp nội mạc tử cung, là những khối u nhỏ phát triển từ lớp niêm mạc bên trong tử cung. Chúng có thể có hoặc không có cuống, với hình dạng tròn, kích thước dao động từ rất nhỏ như hạt vừng cho đến lớn bằng quả bóng golf. Phần lớn polyp tử cung là lành tính, tuy nhiên chúng có thể gây rối loạn kinh nguyệt và làm giảm khả năng thụ thai.

Để chẩn đoán, bác sĩ thường dựa vào thông tin về chu kỳ kinh nguyệt, lượng máu hàng tháng, đồng thời tiến hành thăm khám tử cung hoặc lấy mẫu mô polyp để xét nghiệm. Nếu polyp không gây triệu chứng, người bệnh có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, trong các trường hợp polyp gây xuất huyết nhiều, cản trở quá trình mang thai hoặc xuất hiện sau mãn kinh, việc điều trị sẽ cần thiết. Thuốc có thể giúp giảm triệu chứng, nhưng để loại bỏ hoàn toàn polyp tử cung, phẫu thuật là giải pháp hiệu quả nhất.

Polyp dây thanh

Polyp dây thanh là tình trạng xuất hiện khối u nhỏ hoặc tổn thương lành tính trên bề mặt dây thanh quản, thường chỉ hình thành ở một bên dây thanh. Khi mắc polyp dây thanh, người bệnh có thể nhận thấy giọng nói trở nên khàn, trầm bất thường, dễ bị ngắt quãng, hoặc phải tốn nhiều sức mới có thể nói hay hát.

Trong quá trình chẩn đoán, bác sĩ sẽ khai thác thông tin về các rối loạn giọng nói mà người bệnh gặp phải. Sau đó, bác sĩ có thể sử dụng ống nội soi đưa qua đường miệng để quan sát trực tiếp dây thanh, đồng thời đánh giá xem người bệnh có bị trào ngược dạ dày, dị ứng hay rối loạn nội tiết tố - những yếu tố có thể ảnh hưởng đến giọng nói. Việc điều trị có thể bắt đầu bằng nghỉ ngơi, luyện tập thanh nhạc hoặc sử dụng các phương pháp hỗ trợ khác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp để bảo vệ và duy trì giọng nói, người bệnh có thể cần can thiệp phẫu thuật.

Polyp dạ dày

Polyp dạ dày là sự tăng sinh bất thường trên lớp niêm mạc của dạ dày. Phần lớn các khối polyp này lành tính, không chuyển thành ung thư, tuy nhiên nếu xuất hiện nhiều loại polyp cùng lúc thì nguy cơ ung thư dạ dày sẽ cao hơn. Đặc biệt, polyp dạ dày thường không gây ra triệu chứng rõ ràng và đa số bệnh nhân chỉ phát hiện tình cờ trong quá trình thăm khám bệnh lý khác.

Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi dạ dày nhằm quan sát trực tiếp. Nếu phát hiện polyp dạng u tuyến - loại có nguy cơ tiến triển ác tính, bác sĩ có thể cắt bỏ hoặc lấy mẫu mô để làm sinh thiết. Ngoài ra, việc kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn Helicobacter Pylori cũng rất quan trọng, bởi nếu dương tính, người bệnh sẽ được chỉ định dùng kháng sinh. Với polyp nhỏ, lành tính, bệnh nhân chỉ cần theo dõi định kỳ, trong khi những khối lớn thường được khuyến nghị loại bỏ để giảm nguy cơ biến chứng.

Định hướng điều trị polyp

Khi đã hiểu rõ polyp là gì và những đặc điểm của tình trạng này, người bệnh cần quan tâm đến phương án xử trí phù hợp. Trên thực tế, đa phần polyp là khối u lành tính, không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, do đó thường không bắt buộc phải điều trị theo phác đồ y khoa.

Trong nhiều trường hợp, với các polyp lành tính, người bệnh chỉ cần theo dõi định kỳ mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, những đối tượng có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư sẽ được bác sĩ chỉ định giám sát chặt chẽ hơn. Khi cần thiết, bác sĩ có thể khuyến nghị cắt bỏ polyp để hạn chế rủi ro.

Như vậy, việc quyết định điều trị polyp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như polyp thuộc dạng lành tính hay ác tính, vị trí xuất hiện cũng như nguyên nhân hình thành. Chính vì thế, việc thăm khám và trao đổi trực tiếp với bác sĩ là rất quan trọng để có hướng xử trí an toàn và hiệu quả.

Việc nhận biết sớm và theo dõi định kỳ đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát sức khỏe, giúp hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng từ polyp. Mỗi trường hợp sẽ có hướng xử trí khác nhau, vì vậy người bệnh nên thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi quyết định phương pháp điều trị. Hy vọng rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về polyp là gì và cách chăm sóc sức khỏe khi gặp tình trạng này.