Nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ em là gì? Dấu hiệu nhận biết viêm tai giữa ở trẻ

Viêm tai giữa là một trong những bệnh lý tai mũi họng thường gặp nhất ở trẻ nhỏ. Bệnh không chỉ gây đau tai, sốt, quấy khóc mà còn ảnh hưởng đến khả năng nghe và sự phát triển của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ em là gì?

Nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ em

Viêm tai giữa thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn từ 3 tháng đến 3 tuổi, và vẫn có thể xảy ra cho đến khoảng 8 tuổi. Khoảng 25% trẻ em có thể bị tái phát viêm tai nhiều lần. Nguyên nhân có thể do vi khuẩn, virus hoặc đồng thời cả hai tác nhân gây ra.

Một số loại vi khuẩn phổ biến gây ra viêm tai giữa bao gồm Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis.

Các nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ khác bao gồm:

Hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ

Trẻ nhỏ có khả năng đề kháng kém, dễ bị cảm lạnh. Đây là một nguyên nhân thường gặp dẫn đến nhiễm trùng tai. Khi bị cảm, trẻ thường có triệu chứng như nghẹt mũi, ho, chảy nước mũi, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus lan đến tai giữa.

Cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh

Tai giữa nằm giữa màng nhĩ và tai trong, là nơi chứa các xương nhỏ có vai trò truyền âm thanh đến tai trong. Ở trẻ em, vòi nhĩ (ống nối giữa tai giữa và họng) có xu hướng ngắn hơn, nằm ngang và hẹp hơn so với người lớn. Điều này khiến vi sinh vật dễ dàng di chuyển từ họng lên tai giữa và gây nhiễm trùng. Đồng thời, các mô lympho (như VA) nếu phì đại cũng có thể làm cản trở chức năng của vòi nhĩ, gây ứ đọng dịch và viêm.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm tai giữa ở trẻ bao gồm:

• Độ tuổi nhỏ: Trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi có nguy cơ cao hơn.
• Yếu tố di truyền: Gia đình có người từng bị viêm tai có thể khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn.
• Dị ứng: Các phản ứng dị ứng làm viêm niêm mạc đường hô hấp trên và gây tắc vòi nhĩ, dẫn đến dịch tích tụ trong tai giữa.
• Bệnh lý mạn tính: Những trẻ mắc các bệnh lâu dài như hen suyễn, xơ nang hoặc suy giảm miễn dịch cũng có nguy cơ cao bị nhiễm trùng tai.

Dấu hiệu nhận biết viêm tai giữa ở trẻ

Viêm tai giữa có thể gây ra nhiều biểu hiện khác nhau ở trẻ nhỏ. Một số triệu chứng thường gặp gồm:

• Đau tai: Ở trẻ lớn, cơn đau tai sẽ xuất hiện rõ ràng. Tuy nhiên, với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, biểu hiện đau thường là qua hành động như kéo tai, dụi tai liên tục, quấy khóc không rõ lý do, cáu gắt hoặc khó ngủ.
  Biếng ăn, mệt mỏi và ngủ ít: Khi nuốt, áp lực trong tai giữa thay đổi khiến trẻ cảm thấy đau hơn, đặc biệt là khi bú bình. Điều này khiến trẻ ăn ít hơn, dễ cáu kỉnh và khó vào giấc ngủ.
• Sốt: Viêm tai giữa có thể khiến trẻ bị sốt nhẹ đến cao, trong khoảng 38 - 39 độ C. Khoảng một nửa số trẻ mắc bệnh này có kèm theo biểu hiện sốt.
• Chảy dịch từ tai: Một số trẻ có thể tiết ra chất dịch màu vàng, trắng hoặc nâu từ tai. Trường hợp này cần được kiểm tra sớm vì có thể liên quan đến thủng màng nhĩ.
• Suy giảm thính lực tạm thời: Tích tụ dịch phía sau màng nhĩ làm giảm khả năng truyền âm thanh qua các xương nhỏ trong tai giữa, dẫn đến hiện tượng nghe kém ở trẻ.

Viêm tai giữa ở trẻ có thể tự khỏi không?

Viêm tai giữa ở trẻ em có thể tự khỏi trong một số trường hợp, đặc biệt khi tình trạng nhẹ và không có biến chứng. Theo một số nghiên cứu, khoảng 27% trẻ sơ sinh dưới một tuổi mắc viêm tai giữa sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp trên. Một nghiên cứu khác cho thấy, trong các ca viêm tai giữa mức độ nhẹ, khoảng hai phần ba trẻ có thể hồi phục tự nhiên mà không cần dùng đến kháng sinh, mặc dù thời gian khỏi bệnh có thể lâu hơn so với những trẻ được điều trị bằng thuốc. Điều này cho thấy rằng không phải tất cả các trường hợp viêm tai giữa đều cần dùng kháng sinh, và ở một số trẻ, cơ thể có khả năng tự chống lại tác nhân gây bệnh nếu được chăm sóc đúng cách.

Những lưu ý khi chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa

Nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ đã được giải đáp, vậy cần lưu ý gì khi chăm sóc trẻ bị viêm tai giữa?

• Làm sạch tai đúng cách: Khi tai trẻ có hiện tượng chảy mủ, cha mẹ cần nhẹ nhàng lau sạch vùng ngoài tai bằng bông sạch. Tránh đưa bông vào sâu bên trong để không làm tổn thương ống tai hoặc gây đau cho trẻ.
• Giữ mũi thông thoáng: Vì tình trạng viêm tai giữa thường đi kèm với viêm mũi, phụ huynh nên nhỏ nước muối sinh lý vào mũi và vệ sinh đều đặn giúp loại bỏ dịch mũi, hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Vệ sinh khoang miệng: Với trẻ nhỏ, nên dùng gạc mềm hoặc khăn sạch để lau miệng sau khi ăn. Trẻ lớn có thể súc miệng bằng nước muối để giữ vệ sinh vùng miệng và họng.
• Chế độ ăn phù hợp: Trong giai đoạn bệnh, bé có thể cảm thấy đau khi nuốt. Vì vậy, nên cho trẻ ăn các món dễ nhai, dễ nuốt như cháo, súp hoặc bánh mềm để hạn chế khó chịu khi ăn uống.

Tóm lại, nguyên nhân viêm tai giữa ở trẻ có thể bắt nguồn từ hệ miễn dịch còn yếu, cấu trúc tai chưa hoàn thiện, yếu tố di truyền, dị ứng hoặc các bệnh lý hô hấp. Việc hiểu rõ các nguyên nhân sẽ giúp phụ huynh chủ động hơn trong việc phòng ngừa, phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển gây ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng nghe của trẻ.

Việc tiêm vắc xin là biện pháp chủ động và hiệu quả giúp cơ thể tăng cường đề kháng và ngăn ngừa nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có viêm tai giữa. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy được nhiều phụ huynh lựa chọn, với nguồn vắc xin rõ ràng, bảo quản theo đúng tiêu chuẩn y tế. Trung tâm sở hữu đội ngũ nhân viên chuyên môn cao, cơ sở vật chất hiện đại, sạch sẽ và an toàn. Bên cạnh đó, dịch vụ nhắc lịch tiêm và tư vấn miễn phí giúp phụ huynh dễ dàng theo dõi lịch tiêm của con, đảm bảo không bỏ sót mũi tiêm quan trọng. Để được hỗ trợ và đặt lịch nhanh chóng, quý khách vui lòng gọi tổng đài 1800 6928.