Nguyên nhân thiếu máu não và tình trạng này có nguy hiểm không?

Thiếu máu não là tình trạng não không được cung cấp đủ máu, khiến người bệnh dễ choáng váng, mệt mỏi hoặc đau đầu. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, và việc hiểu rõ chúng giúp mỗi người chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe. Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

5 nguyên nhân thiếu máu não thường gặp nhất hiện nay

Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp khiến não không nhận đủ lượng máu cần thiết, góp phần gây ra các triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt và giảm tập trung.

Bệnh tim mạch

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây thiếu máu não. Khi tim bơm máu yếu (suy tim, rối loạn nhịp, hẹp/hở van tim…), lượng máu đẩy lên não giảm rõ rệt. Não chỉ nặng khoảng 1,4 kg nhưng tiêu thụ tới 20% oxy toàn cơ thể, nên chỉ cần cung lượng tim giảm nhẹ là đã xuất hiện triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi, đau đầu.

Xơ vữa động mạch

Mảng xơ vữa tích tụ nhiều năm trong động mạch cảnh và động mạch nền khiến lòng mạch hẹp dần (có khi chỉ còn 2 - 3 mm). Hậu quả là máu lên não không đủ, gây thiếu máu não mạn tính, hay gặp ở người hút thuốc lâu năm, mỡ máu cao, tăng huyết áp.

Thoái hóa đốt sống cổ 

Gai xương, thoát vị đĩa đệm hoặc mất đường cong sinh lý cổ chèn ép trực tiếp vào động mạch đốt sống. Đây chính là lý do nhiều người ngồi máy tính 6 - 8 tiếng/ngày lại hay bị chóng mặt, đau đầu sau gáy, tê tay.

Rối loạn huyết áp 

Rối loạn huyết áp dù cao hay thấp đều có thể làm giảm lượng máu đưa lên não và là nguyên nhân phổ biến gây thiếu máu não.

• Tăng huyết áp lâu năm làm tổn thương vi mạch trong não, giảm khả năng giãn nở của mạch máu.
• Huyết áp thấp (đặc biệt hạ huyết áp tư thế) khiến máu không đủ áp lực để lên não khi đứng dậy. Cả hai tình trạng đều là nguyên nhân gây thiếu máu não rất phổ biến ở người trẻ và người già.

Các nguyên nhân khác

Ngoài huyết áp, còn nhiều yếu tố khác có thể cản trở việc cung cấp máu và oxy cho não, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.

• Thiếu máu thiếu sắt (phụ nữ hành kinh nhiều, ăn kiêng sai cách) làm giảm hemoglobin, dẫn đến giảm oxy vận chuyển đến não.
• Tiểu đường type 2 làm tổn thương nội mạc mạch máu gây xơ vữa sớm ngay từ tuổi 30 - 40.
• Béo phì, ít vận động, stress kéo dài, khiến co mạch, giảm tuần hoàn toàn cơ thể.

Thiếu máu não có nguy hiểm không?

Thiếu máu não là một tình trạng rất nguy hiểm, đặc biệt nếu không được phát hiện sớm và kiểm soát đúng cách. Khi lượng máu nuôi não không đủ trong thời gian dài, các tế bào não sẽ bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến:

• Giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ sớm.
• Rối loạn tiền đình mạn tính, mất ngủ.
• Thiếu máu não thoáng qua (TIA) là dấu hiệu báo trước đột quỵ.
• Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não) là nguyên nhân gây tử vong và tàn tật hàng đầu thế giới.

Vì vậy, việc phát hiện sớm, điều trị đúng và duy trì lối sống lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng trong phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của thiếu máu não. Người có triệu chứng nghi ngờ nên đi khám sớm để được tư vấn và theo dõi bởi nhân viên y tế.

Nên làm gì khi có biểu hiện thiếu máu não?

Khi xuất hiện những dấu hiệu bất thường liên quan đến tuần hoàn não, điều quan trọng là bạn cần biết nên xử lý thế nào ngay lập tức.

Thăm khám bác sĩ

Bạn cần đến khoa Thần kinh hoặc Tim mạch để được:

• Siêu âm Doppler mạch cảnh - động mạch đốt sống.
• Đo huyết áp 24h (Holter huyết áp).
• Xét nghiệm mỡ máu, đường huyết, công thức máu.
• Chụp MRI/MRA nếu cần thiết.

Điều chỉnh lối sống 

Để giữ sức khỏe ổn định và hạn chế biến chứng, việc chú ý đến các yếu tố nguy cơ là vô cùng quan trọng, trong đó có việc kiểm soát bệnh nền.

• Ngủ đủ 7 - 8 giờ, đi ngủ trước 23 giờ.
• Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày (đi bộ nhanh, yoga, đạp xe).
• Bỏ thuốc lá hoàn toàn, chỉ cần bỏ 1 năm là nguy cơ giảm 50%.
• Uống đủ 2 - 2,5 lít nước/ngày, hạn chế cà phê đặc và rượu bia.

Chế độ ăn bảo vệ mạch máu não

Để giúp não hoạt động khỏe mạnh và giảm nguy cơ tổn thương mạch máu, việc duy trì một chế độ ăn khoa học đóng vai trò rất quan trọng.

• Tăng cường omega-3: Từ cá hồi, cá thu, cá mòi, hạt chia, hạt óc chó… giúp mạch máu mềm mại hơn, hỗ trợ lưu thông máu lên não và giảm viêm.
• Bổ sung thực phẩm giàu sắt và vitamin B12: Như thịt nạc, gan, trứng, sữa, các loại đậu,… nếu có thiếu máu, giúp tăng khả năng vận chuyển oxy lên não.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và flavonoid như việt quất, nho đỏ, táo, cam,… giúp bảo vệ thành mạch, giảm nguy cơ xơ vữa.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Giúp máu lưu thông tốt hơn.

Một chế độ ăn uống hợp lý, kết hợp với dùng thuốc đúng hướng dẫn và lối sống lành mạnh, sẽ góp phần quan trọng trong việc cải thiện tuần hoàn máu não và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Kiểm soát bệnh nền

Nếu người bệnh đang mắc các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch…, cần uống thuốc đúng theo chỉ định, tái khám đúng hẹn và không tự ý ngưng thuốc. 

Khi các bệnh nền được kiểm soát ổn định, mạch máu và hoạt động của tim sẽ tốt hơn, giúp máu lên não đều đặn hơn, từ đó làm giảm tình trạng thiếu máu não, hạn chế chóng mặt, đau đầu và nguy cơ biến chứng nguy hiểm như đột quỵ. Việc chủ động chăm sóc và theo dõi các bệnh nền là một trong những cách quan trọng để bảo vệ sức khỏe não bộ và cơ thể lâu dài.

Nguyên nhân thiếu máu não​ thường xuất phát từ các vấn đề tim mạch, xơ vữa động mạch, thoái hóa cột sống cổ, rối loạn huyết áp và thói quen sinh hoạt hiện đại. Việc bảo vệ dòng máu nuôi não nên được xem như một khoản đầu tư dài hạn cho sức khỏe, vì khi tế bào não đã tổn thương vĩnh viễn thì hiện nay chưa có công nghệ nào có thể phục hồi hoàn toàn. Hãy bắt đầu ngay hôm nay bằng những bước đơn giản như khám sức khỏe định kỳ, ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên và ngủ đủ giấc. Đây chính là cách tiết kiệm và hiệu quả nhất để tránh nguy cơ đột quỵ.