Nguyên nhân ngón tay bị sưng là gì? Cách giảm sưng tại nhà

Ngón tay bị sưng không chỉ gây đau nhức, khó chịu mà còn ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày. Đây có thể là dấu hiệu của viêm cấp tính, tổn thương mô hoặc các bệnh lý nguy hiểm như viêm khớp, nhiễm trùng khớp. Khi sưng kèm đỏ, đau hoặc xuất hiện kéo dài, người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan.

Nguyên nhân ngón tay bị sưng

Sưng ngón tay là biểu hiện của phản ứng viêm hoặc rối loạn chức năng tại mô mềm, khớp, mạch máu hay hệ miễn dịch. Tình trạng này có thể xuất hiện đột ngột sau chấn thương hoặc tiến triển âm thầm do các bệnh lý mãn tính. Dưới đây là các tác nhân thường gặp gây sưng ngón tay.

Giữ nước (phù mô mềm)

Tích tụ chất lỏng trong mô hoặc khớp khiến ngón tay to và căng hơn bình thường. Tình trạng này thường xảy ra sau bữa ăn mặn hoặc trong môi trường nóng, nhưng sẽ giảm khi cơ thể cân bằng dịch. Tuy nhiên, nếu phù xuất hiện ở cả tay, chân và mặt, đây có thể là dấu hiệu của rối loạn tim mạch, thận hoặc nội tiết cần được thăm khám.

Tăng nhiệt và hoạt động thể lực

Trong quá trình tập luyện, máu được ưu tiên đưa đến tim, phổi và cơ. Các mạch máu ngoại biên ở tay giãn nở để tăng lưu lượng máu trở về tim, làm ngón tay sưng nhẹ. Hiện tượng tương tự xảy ra trong thời tiết nóng do cơ thể giãn mạch để thoát nhiệt.

Chấn thương cơ học

Bong gân, rách dây chằng, gãy xương hoặc trật khớp đều có thể gây sưng cấp tính. Sưng thường đi kèm đau, bầm tím hoặc biến dạng khớp. Trường hợp đau dữ dội, mất khả năng cử động hoặc sốt cần được chụp X-quang để loại trừ tổn thương nghiêm trọng.

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng mô mềm hoặc móng là nguyên nhân phổ biến gây sưng nóng đỏ ở ngón tay:

• Herpetic whitlow: Nhiễm herpes gây mụn nước và đau rát.
• Viêm quanh móng: Do vi khuẩn hoặc nấm.
• Chín mé (Felon): Nhiễm trùng mủ ở đầu ngón tay, diễn tiến nhanh và nguy hiểm.

Nếu không điều trị, nhiễm trùng có thể lan rộng, gây viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng huyết.

Các bệnh lý viêm khớp

Viêm khớp dạng thấp (RA) gây tổn thương màng hoạt dịch dẫn đến sưng, cứng khớp đối xứng hai tay. Viêm khớp vảy nến gây “ngón tay xúc xích” do viêm gân, bao gân. Cả hai nhóm bệnh đều tiến triển mạn tính và có nguy cơ phá hủy khớp nếu không điều trị.

Bệnh gout

Axit uric tăng cao gây lắng đọng tinh thể urat trong khớp, thường gặp ở ngón chân nhưng cũng có thể ảnh hưởng ngón tay. Bệnh gout gây sưng nóng đỏ đột ngột, đau dữ dội. Điều trị bằng thuốc theo chỉ định giúp kiểm soát cơn gout cấp và giảm tái phát.

Hội chứng ống cổ tay

Chèn ép dây thần kinh giữa trong ống cổ tay làm bệnh nhân tê bì, yếu lực và cảm giác sưng dù bên ngoài không phù nề. Nguyên nhân thường do hoạt động lặp đi lặp lại hoặc thoái hóa. Trường hợp nặng có thể cần phẫu thuật giải áp.

Ngón tay cò súng

Viêm bao gân gấp làm ngón tay bị kẹt ở tư thế cong và có thể sưng tại vị trí bao gân. Bệnh gặp nhiều ở người tiểu đường, viêm khớp dạng thấp hoặc sau phẫu thuật ống cổ tay.

Bệnh thận

Suy thận làm cơ thể giữ lại dịch và chất điện giải, dẫn đến phù ngón tay, bàn chân và quanh mắt. Người có tiền sử tăng huyết áp hoặc đái tháo đường có nguy cơ cao hơn.

Thai kỳ

Sự thay đổi nội tiết và tích nước khiến mẹ bầu dễ bị sưng ngón tay. Tuy nhiên, nếu phù xuất hiện đột ngột kèm tăng huyết áp, đau đầu, hoa mắt, đây có thể là dấu hiệu tiền sản giật, cần xử lý khẩn cấp.

Bệnh hồng cầu hình liềm

Các tế bào máu bất thường gây tắc mạch nhỏ, làm ngón tay sưng đau. Bệnh có thể gây thiếu máu, nhiễm trùng và biến chứng nội tạng.

Phù bạch huyết

Xảy ra khi hệ bạch huyết tắc nghẽn, thường gặp sau phẫu thuật ung thư vú. Bạch huyết ứ đọng gây sưng tay.

Bệnh Raynaud

Co thắt mạch máu khi tiếp xúc lạnh hoặc stress dẫn đến ngón tay tái trắng, xanh tím. Khi máu lưu thông trở lại, ngón tay sưng đau.

Xơ cứng bì

Bệnh tự miễn gây tăng sản xuất collagen, làm da và mô liên kết dày cứng. Ngoài sưng ngón tay, bệnh còn ảnh hưởng đến mạch máu và cơ quan nội tạng.

Triệu chứng thường gặp khi ngón tay bị sưng

Sưng ngón tay không chỉ là biểu hiện của chấn thương đơn thuần mà còn có thể liên quan đến các rối loạn viêm, nhiễm trùng hoặc bệnh lý xương khớp. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Ngón tay tăng kích thước bất thường, cảm giác căng tức, đau âm ỉ hoặc đau nhói khi vận động.
• Da ửng đỏ, ấm nóng, đôi khi kèm theo cảm giác nóng rát tại vùng sưng.
• Tê bì hoặc ngứa ran ở đầu ngón tay hoặc dọc theo khớp, cho thấy tình trạng chèn ép hoặc viêm lan rộng.
• Giảm biên độ vận động, cầm nắm khó khăn, thao tác tinh giảm linh hoạt do đau và sưng.
• Kèm theo dấu hiệu toàn thân như sốt, mệt mỏi, ớn lạnh, thường gặp ở các trường hợp viêm nhiễm hoặc nhiễm trùng mô mềm.

Những cách giảm sưng ngón tay tại nhà

Khi ngón tay bị sưng, chăm sóc và áp dụng các biện pháp giảm sưng tại nhà có thể giúp cải thiện nhanh chóng tình trạng khó chịu, đồng thời hỗ trợ phòng ngừa các biến chứng. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả:

• Nghỉ ngơi: Hạn chế vận động ngón tay để giảm cảm giác căng tức và khó chịu. Nâng tay lên cao hơn mức tim giúp giảm hiện tượng tích tụ dịch và sưng tấy tại các mô và khớp.
• Chườm lạnh: Sử dụng túi đá hoặc túi lạnh hóa chất áp trực tiếp lên ngón tay trong 15-20 phút, lặp lại sau 4-6 giờ, trong 2-3 ngày.
• Thuốc chống viêm: Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm viêm và sưng tấy.
• Nẹp hoặc băng ép ngón tay: Sử dụng nẹp hoặc băng để cố định ngón tay, hạn chế vận động quá mức và ngăn ngừa tình trạng sưng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Vận động nhẹ nhàng: Thực hiện các bài tập cử động nhẹ nhàng ngón tay, bàn tay và cổ tay nhằm tăng tuần hoàn máu, cải thiện linh hoạt, giảm áp lực lên các dây thần kinh. Ví dụ: Nắm tay, gập cổ tay, xoay cổ tay.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân ngón tay bị sưng cũng như các phương pháp điều trị và chăm sóc phù hợp. Nếu tình trạng sưng kéo dài, kèm theo đau nhức dữ dội, đỏ tấy, có mủ hoặc ảnh hưởng đến khả năng cử động, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị chính xác.