Nguyên nhân gây nên protein niệu là gì?

Nhiều người có thể bỏ qua một chỉ số nằm trong kết quả xét nghiệm nước tiểu, nhưng protein trong nước tiểu thật ra có thể là một trong những dấu hiệu đầu tiên cảnh báo về bệnh thận, tiểu đường hay tăng huyết áp. Việc tìm hiểu về protein niệu không chỉ giúp bạn hiểu về sức khỏe hiện tại, mà còn giúp ngăn ngừa những biến chứng về sau.

Protein trong nước tiểu là gì?

Lượng protein trong nước tiểu đóng vai trò là một chỉ số sinh học quan trọng giúp phản ánh tình trạng hoạt động của thận. Thông thường trong điều kiện cơ thể khỏe mạnh, nước tiểu chỉ chứa một lượng rất nhỏ protein, gần như không đáng kể. Điều này là nhờ vào chức năng lọc của thận, cơ quan chịu trách nhiệm loại bỏ chất thải nhưng vẫn giữ lại những phân tử cần thiết như protein. Vậy protein trong nước tiểu bao nhiêu là mức bình thường và bao nhiêu là dấu hiệu bất thường?

Mức protein nước tiểu bình thường

Ngưỡng protein trong nước tiểu được coi là bình thường là dưới 150 mg mỗi ngày, tức là ở dưới 0,15g/24 giờ. Khi thực hiện xét nghiệm bằng que thử, kết quả bình thường sẽ ở mức âm tính (-) hoặc chỉ xuất hiện vết nhỏ (trace hoặc +/-) cho thấy chức năng thận đang hoạt động hiệu quả.

Sở dĩ lượng protein có trong nước tiểu rất hạn chế là do cầu thận, bộ lọc chính của thận có cấu trúc đặc biệt, không cho các phân tử lớn như albumin lọt qua. Trong một số trường hợp, vẫn có thể phát hiện được một lượng rất nhỏ protein phân tử nhẹ trong nước tiểu nhưng điều này không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Mức protein trong nước tiểu bất thường

Khi nồng độ protein trong nước tiểu vượt quá ngưỡng cho phép, đó có thể là một dấu hiệu tiềm ẩn cho các vấn đề sức khỏe. Tùy theo mức độ tăng mà mức protein niệu được phân loại như sau:

• Từ 150 đến 500 mg mỗi 24 giờ: Đây là mức tăng nhẹ, thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, nhưng vẫn cần theo dõi định kỳ.
• Từ 500 đến 3000 mg/24 giờ: Đây là mức độ trung bình, có thể liên quan đến một số bệnh lý và cần thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu.
• Trên 3000 mg/24 giờ: Đây được xem là protein niệu nặng, thường gặp trong các tình trạng nghiêm trọng như hội chứng thận hư hoặc tổn thương thận mạn tính.

Nếu kết quả que thử nước tiểu cho thấy mức protein dương tính (+) trở lên, bạn nên chủ động đến cơ sở y tế để được kiểm tra nguyên nhân chính xác và can thiệp sớm nếu cần thiết.

Nguyên nhân gây nên protein niệu

Với những trường hợp được chẩn đoán có protein trong nước tiểu, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng kèm theo để xác định nguyên nhân tiềm ẩn. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng protein niệu mà bạn có thể tham khảo như:

Mất nước

Khi cơ thể không được cung cấp đủ nước sẽ khiến quá trình tuần hoàn đến thận sẽ bị ảnh hưởng, làm rối loạn khả năng tái hấp thu protein của thận. Hậu quả là protein bị thất thoát qua nước tiểu, gây ra hiện tượng protein niệu. 

Triệu chứng mất nước có thể khác nhau tùy theo mức độ, nhưng thường bao gồm cảm giác mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, khát nước liên tục, nước tiểu giảm và sẫm màu, kèm theo hiện tượng khô miệng và khô da. Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng mất nước là tiêu chảy, nôn ói, đổ mồ hôi quá nhiều, sốt hoặc đơn giản là không uống đủ nước mỗi ngày.

Tăng huyết áp

Huyết áp cao có thể làm tăng áp lực lên hệ thống lọc của cầu thận, dẫn đến tổn thương các mạch máu tại đây. Khi cầu thận bị tổn thương, khả năng giữ lại protein sẽ suy giảm, dẫn đến hiện tượng protein thoát ra nước tiểu. Tăng huyết áp thường diễn tiến âm thầm và không gây ra triệu chứng rõ rệt trong thời gian đầu. Tuy nhiên, khi bệnh bước vào giai đoạn nặng hơn, người bệnh có thể gặp phải các dấu hiệu như đau đầu, khó thở hoặc chảy máu cam.

Tiểu đường

Tiểu đường là một rối loạn chuyển hóa đặc trưng bởi tình trạng đường huyết tăng cao kéo dài. Khi lượng đường trong máu không được kiểm soát hiệu quả, thận phải tăng cường hoạt động để lọc máu, dẫn đến tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận. Hậu quả là khả năng giữ lại protein suy giảm và protein có thể rò rỉ vào nước tiểu.

Triệu chứng của bệnh tiểu đường có thể khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh tuýp 1 hoặc tuýp 2 và mức độ kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, các biểu hiện thường gặp bao gồm cảm giác khát và đói tăng bất thường, đi tiểu nhiều lần trong ngày, mệt mỏi kéo dài, thị lực mờ và sụt cân không rõ nguyên nhân.

Viêm cầu thận

Cầu thận có chức năng lọc máu, giữ lại protein cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, khi cầu thận bị viêm, chức năng lọc bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng protein bị rò rỉ vào nước tiểu. Viêm cầu thận có thể gây ra hội chứng thận hư với các biểu hiện như sau:

• Phù chân, phù mắt cá hoặc cẳng chân.
• Tăng lipid máu và cholesterol.
• Lượng protein niệu cao.
• Giảm nồng độ albumin trong máu.

Ngoài ra, viêm cầu thận còn có thể gây tiểu máu, thường do hệ miễn dịch bất thường tấn công cầu thận.

Bệnh thận mạn tính 

Bệnh thận mạn tính là tình trạng suy giảm chức năng thận diễn tiến từ từ theo thời gian. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể xuất hiện protein niệu nhưng hầu như không có triệu chứng rõ ràng khiến bệnh dễ bị bỏ sót. Khi bệnh tiến triển đến các giai đoạn nặng hơn, một số biểu hiện có thể xuất hiện như khó thở, tiểu nhiều lần, mệt mỏi kéo dài, buồn nôn, mất ngủ, ngứa da, da khô hoặc phù nề ở tay chân.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh thận mạn tính khá đa dạng. Trong đó, các yếu tố thường gặp gồm viêm cầu thận, viêm ống thận mô kẽ, bệnh thận đa nang, nhiễm trùng thận tái phát hoặc sỏi thận. Ngoài ra, các bệnh lý toàn thân như bệnh tim mạch, tăng huyết áp và đái tháo đường không được kiểm soát tốt cũng là những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương thận mạn tính.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc nguyên nhân gây nên protein niệu là gì mà bạn có thể tham khảo. Hãy chủ động theo dõi sức khỏe thận và đi kiểm tra nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ mắc phải các bệnh liên quan. Chỉ một thay đổi nhỏ trong kết quả xét nghiệm cũng có thể giúp bạn phát hiện sớm và bảo vệ sức khỏe kịp thời.