Nguyên nhân bị zona thần kinh mà bạn cần biết

Bệnh zona thần kinh là một bệnh lý khá phổ biến ở nước ta, đặc biệt ở người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch suy yếu. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc tìm hiểu về nguyên nhân bị zona thần kinh và triệu chứng zona thần kinh là vô cùng quan trọng để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Bệnh zona thần kinh là gì?

Bệnh zona thần kinh hay giời leo là một bệnh lý nhiễm trùng do virus Varicella-Zoster (VZV) gây ra. Đây cũng chính là loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi bị thủy đậu và khỏi bệnh, virus không bị loại bỏ hoàn toàn mà vẫn tồn tại trong các hạch thần kinh dưới dạng không hoạt động. Khi cơ thể suy yếu hoặc gặp các yếu tố kích thích, virus sẽ tái hoạt động và gây ra bệnh zona thần kinh.

Đặc trưng của bệnh là các mảng phát ban đỏ kèm theo mụn nước chứa dịch lỏng, xuất hiện thành từng cụm dọc theo đường đi của dây thần kinh và thường chỉ phát triển ở một bên cơ thể. Thông thường, bệnh zona thần kinh sẽ tự khỏi sau khoảng 2 – 4 tuần, tổn thương da sẽ dần lành lại, cảm giác đau và ngứa cũng giảm dần theo thời gian.

Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch suy yếu, cơn đau có thể kéo dài dai dẳng nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Tình trạng này được gọi là đau dây thần kinh sau zona – một biến chứng phổ biến do tổn thương dây thần kinh. Nếu cơn đau kéo dài, người bệnh có nguy cơ gặp các vấn đề như mất ngủ, sụt cân hoặc thậm chí trầm cảm.

Mặc dù đã tiêm phòng vắc xin thủy đậu hoặc zona, nhưng vẫn có nguy cơ mắc bệnh ở những người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch từ mụn nước của người đang bị bệnh. Khi các mụn nước khô lại và đóng vảy hoàn toàn, bệnh sẽ không còn khả năng lây truyền.

Nguyên nhân bị zona thần kinh

Zona thần kinh không chỉ là một bệnh ngoài da thông thường mà còn có thể gây tổn thương dây thần kinh. Nguyên nhân bị zona thần kinh là do sự tái hoạt động của virus VZV – loại virus gây bệnh thủy đậu.

Sau khi một người bị thủy đậu và khỏi bệnh, virus không bị loại bỏ hoàn toàn mà tiếp tục tồn tại âm thầm trong các hạch thần kinh dưới dạng không hoạt động (trạng thái tiềm ẩn). Virus có thể ở trạng thái tiềm ẩn trong nhiều tháng hoặc nhiều năm mà không gây ra triệu chứng.

Tuy nhiên, khi gặp các yếu tố thuận lợi sẽ tạo điều kiện cho virus tái hoạt động. Khi tái kích hoạt, virus sẽ di chuyển dọc theo các dây thần kinh cảm giác, gây tổn thương cả da và thần kinh, từ đó xuất hiện các triệu chứng của bệnh zona thần kinh.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ khiến virus VZV tái hoạt động bao gồm:

Người lớn tuổi

Bệnh zona thần kinh thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người trên 50 tuổi và nguy cơ mắc bệnh tăng dần theo độ tuổi. Ngoài ra, những người có bệnh lý nền như ung thư máu, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, bệnh tự miễn… cũng dễ tái phát zona thần kinh do hệ miễn dịch suy giảm.

Người suy giảm miễn dịch

Những người mắc các bệnh gây suy yếu hệ miễn dịch như bạch cầu, ung thư, HIV/AIDS có nguy cơ cao bị zona thần kinh. Các phương pháp điều trị như hóa trị, xạ trị cũng làm suy giảm sức đề kháng, tạo điều kiện thuận lợi cho virus VZV tái kích hoạt và gây bệnh.

Người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài

Một số loại thuốc ức chế miễn dịch được sử dụng trong thời gian dài, đặc biệt là corticosteroid sẽ làm tăng nguy cơ mắc zona thần kinh. Các thuốc ức chế miễn dịch khác cũng có thể tạo điều kiện cho virus tái hoạt động, dẫn đến sự bùng phát của bệnh.

Căng thẳng kéo dài

Stress làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể, kích thích virus hoạt động trở lại.

Người từng mắc bệnh thủy đậu trước 18 tuổi

Nguy cơ bị zona thần kinh khi trưởng thành cao hơn ở những người từng mắc thủy đậu trước 18 tuổi.

Triệu chứng zona thần kinh

Người bị bệnh zona thần kinh thường biểu hiện với các triệu chứng sau:

• Cảm giác nóng rát và đau nhức ở vùng da bị ảnh hưởng: Đây là dấu hiệu đặc trưng của bệnh zona thần kinh. Triệu chứng này thường xuất hiện trước khi phát ban. Vùng da này trở nên nóng rát, ngứa và đau nhói.

• Xuất hiện mụn nước, bọng nước chứa dịch: Phát ban xuất hiện thành mụn nước nhỏ theo cụm, sau 3 – 4 ngày phát triển thành bọng nước chứa dịch trong. Bọng nước có thể vỡ ra, gây loét và để lại sẹo nếu không chăm sóc tốt.

• Sưng đau ở vùng lân cận và nổi hạch: Bệnh thường xuất hiện ở một bên cơ thể như eo, cổ, mặt và lan đến các vùng lân cận. Hạch bạch huyết gần vị trí tổn thương (cổ, nách, bẹn) có thể sưng đau.

• Các dấu hiệu toàn thân khác: Ngoài những biểu hiện chính, người mắc zona thần kinh có thể gặp các triệu chứng khác như sốt, ớn lạnh, đau đầu, mệt mỏi, nhạy cảm với ánh sáng.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh zona thần kinh

Nếu không điều trị kịp thời, bệnh zona thần kinh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Đau thần kinh sau zona: Đau kéo dài nhiều tháng hoặc nhiều năm sau khi các tổn thương ngoài da đã lành.

• Nhiễm trùng da: Mụn nước bị bội nhiễm gây viêm loét, hoại tử da.

• Mất thị lực: Nếu zona thần kinh xuất hiện ở mắt, có thể gây viêm giác mạc, thậm chí mù lòa.

• Viêm não - màng não: Virus có thể gây viêm nhiễm hệ thần kinh trung ương, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Cách phòng ngừa bệnh zona thần kinh

Để phòng ngừa bệnh zona thần kinh hiệu quả, cần kết hợp tiêm phòng, tăng cường hệ miễn dịch và kiểm soát các yếu tố nguy cơ:

• Tiêm phòng: Vắc xin phòng ngừa zona thần kinh (Vắc xin Shingrix) giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng.

• Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên.

• Giảm stress: Thư giãn tinh thần, ngủ đủ giấc để tăng cường sức đề kháng.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người có nguy cơ cao.

• Hạn chế tiếp xúc với người mắc zona thần kinh: Tránh tiếp xúc gần với người mắc zona, đặc biệt trong giai đoạn mụn nước mới xuất hiện, để giảm nguy cơ lây nhiễm virus.

Bệnh zona thần kinh là một bệnh lý nguy hiểm có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân bị zona thần kinh và nhận biết triệu chứng zona thần kinh là rất quan trọng để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách duy trì lối sống lành mạnh và tiêm vắc xin phòng zona thần kinh đầy đủ để phòng tránh bệnh zona thần kinh. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, hãy liên hệ với cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Phòng ngừa bệnh zona thần kinh hiệu quả ngay hôm nay với vắc xin Shingrix – giải pháp tiên tiến giúp giảm đến 97% nguy cơ mắc bệnh và 88% biến chứng đau dây thần kinh sau zona. Hãy đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn chi tiết và trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng an toàn, chuyên nghiệp. Đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong hành trình bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Xem thêm:

• Vắc xin zona thần kinh giá bao nhiêu? Cập nhật chi phí, địa điểm

• Những ai nên tiêm vắc xin zona thần kinh? Hiệu quả bảo vệ ra sao?