Ngủ trưa có tốt không? Cách ngủ trưa khoa học để bảo vệ sức khỏe

Giấc ngủ trưa tưởng chừng như một thói quen đơn giản nhưng lại mang đến nhiều tranh cãi: Có người xem đó là “liều thuốc vàng” giúp tái tạo năng lượng, trong khi không ít người lo ngại rằng ngủ trưa có thể gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm. Vậy ngủ trưa có tốt không và đâu là cách ngủ trưa hợp lý để phát huy lợi ích cho sức khỏe? Bài viết sau sẽ giúp bạn tìm ra câu trả lời từ góc nhìn khoa học và lời khuyên từ chuyên gia.

Giải đáp thắc mắc ngủ trưa có tốt không?

Câu hỏi “ngủ trưa có tốt không?” không chỉ được nhiều người quan tâm trong đời sống hàng ngày, mà còn là chủ đề được nghiên cứu rộng rãi trong lĩnh vực y học giấc ngủ. Thực tế cho thấy, giấc ngủ trưa, nếu được thực hiện đúng cách có thể mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho sức khỏe thể chất, tinh thần và hiệu suất làm việc.

Theo các chuyên gia tại Viện Y học Giấc ngủ Tự nhiên (Mỹ), một giấc ngủ ngắn vào buổi trưa giúp não bộ tái tạo năng lượng, cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng và tăng khả năng tập trung. Kết quả từ một nghiên cứu ở Thụy Sĩ cũng cho thấy, những người ngủ trưa 1 - 2 lần mỗi tuần có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn so với người không có thói quen này. Như vậy, nếu bạn đang băn khoăn ngủ trưa có tốt không, thì câu trả lời là có, với điều kiện bạn biết cách điều chỉnh thời gian và hoàn cảnh ngủ hợp lý.

Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với giấc ngủ trưa. Những người thường cảm thấy mệt mỏi, đau đầu, uể oải sau khi thức dậy hoặc bị rối loạn giấc ngủ vào ban đêm cần cân nhắc lại thói quen này. Ngủ trưa chỉ thực sự tốt khi bạn cảm thấy tỉnh táo và dễ chịu sau khi thức dậy.

Vì vậy, ngủ trưa có tốt không phụ thuộc vào nhu cầu cá nhân, chất lượng giấc ngủ ban đêm, thời gian và cách thức ngủ trưa. Điều quan trọng là bạn phải lắng nghe cơ thể và điều chỉnh sao cho phù hợp với nhịp sinh học tự nhiên.

Ngủ trưa bao lâu và lúc nào là tốt nhất cho sức khỏe?

Dù bạn đã biết ngủ trưa có tốt không, thì thời lượng và thời điểm ngủ trưa cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát huy hiệu quả của giấc ngủ này. Nếu ngủ quá ngắn, bạn sẽ không cảm nhận được lợi ích rõ rệt. Nhưng nếu ngủ quá lâu hoặc sai thời điểm, bạn có thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, khó ngủ vào ban đêm và rối loạn nhịp sinh học.

Ngủ trưa bao lâu là hợp lý và tốt cho sức khỏe?

Theo các chuyên gia giấc ngủ, thời gian ngủ trưa tối ưu dao động từ 15 - 30 phút đối với người trưởng thành. Đây được gọi là giấc “power nap” - giúp làm mới não bộ mà không đi vào giai đoạn ngủ sâu. Nếu bạn có thời gian, việc ngủ đủ 90 phút - tương đương một chu kỳ giấc ngủ hoàn chỉnh - cũng là lựa chọn tốt, vì giúp cơ thể trải qua đầy đủ các giai đoạn: Ngủ nông, ngủ sâu và REM.

Ngược lại, nếu bạn ngủ khoảng 40 - 60 phút rồi bị đánh thức giữa giai đoạn ngủ sâu, bạn dễ cảm thấy choáng váng, mất phương hướng. Điều này khiến nhiều người hiểu nhầm rằng ngủ trưa không tốt, trong khi vấn đề nằm ở thời gian ngủ không phù hợp, chứ không phải bản chất của việc ngủ trưa.

Nên ngủ trưa vào lúc nào?

Thời điểm lý tưởng để ngủ trưa là từ 12h đến 14h30, tức khoảng 15 - 20 phút sau bữa ăn trưa. Trong khoảng thời gian này, nhiệt độ cơ thể và mức năng lượng tự nhiên bắt đầu giảm, tạo điều kiện thuận lợi để bạn dễ dàng đi vào giấc ngủ ngắn. Ngủ trưa trước 15h cũng giúp tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm, đặc biệt với người có xu hướng mất ngủ hoặc ngủ không sâu.

Nếu bạn đang tự hỏi ngủ trưa có tốt không khi thường xuyên cảm thấy mệt mỏi vào buổi chiều, rất có thể cơ thể bạn đang thiếu một giấc ngủ trưa ngắn hiệu quả. Hãy thử ngủ từ 20 - 30 phút trong khung giờ phù hợp để cảm nhận sự khác biệt về tinh thần và hiệu suất làm việc.

Tác dụng của giấc ngủ trưa theo từng khoảng thời gian cụ thể

Bên cạnh thắc mắc ngủ trưa có tốt không, nhiều người còn quan tâm đến việc thời lượng ngủ trưa ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của việc ngủ trưa, theo từng khung thời gian cụ thể:

• Ngủ trưa 10 - 20 phút: Đây là khoảng thời gian lý tưởng để cải thiện khả năng tập trung, tăng sự tỉnh táo và giảm cảm giác buồn ngủ sau nhiều giờ làm việc liên tục vào buổi sáng. Ngoài ra, giấc ngủ ngắn này còn giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm hormone gây căng thẳng và hạn chế cảm giác thèm ăn vặt.
• Ngủ trưa 30 phút: Các chuyên gia cho rằng, giấc ngủ kéo dài khoảng 30 phút giúp cải thiện chức năng ghi nhớ, hỗ trợ xử lý thông tin hiệu quả hơn và giảm mức độ căng thẳng. Đồng thời, việc ngủ trưa trong thời gian này còn có thể giúp giảm nguy cơ đái tháo đường và ngăn ngừa sa sút trí tuệ, đặc biệt ở người trưởng thành và người cao tuổi.
• Ngủ trưa 60 phút: Thời gian này đủ để cơ thể bước vào giai đoạn ngủ sâu - giai đoạn cần thiết để não bộ phục hồi hoàn toàn sau những áp lực tinh thần buổi sáng. Giấc ngủ 60 phút mang lại nhiều lợi ích như tăng khả năng ghi nhớ, cải thiện xử lý dữ kiện, giảm áp lực tinh thần và ổn định cảm xúc cũng như nhịp tim.
• Ngủ trưa 90 phút: Đây là lựa chọn tối ưu cho người thiếu ngủ kéo dài hoặc cần hồi phục toàn diện về thể chất lẫn tinh thần. Theo tiến sĩ Sara Mednick - chuyên gia nghiên cứu giấc ngủ tại Đại học California, một giấc ngủ trưa 90 phút không chỉ cải thiện trí nhớ mà còn tăng cường khả năng sáng tạo, học hỏi và xử lý tình huống phức tạp.

Những sai lầm khi ngủ trưa gây mệt mỏi

Mặc dù ngủ trưa mang lại nhiều lợi ích như cải thiện trí nhớ, tăng tập trung và giảm căng thẳng, nhưng những sai lầm phổ biến có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải sau khi thức dậy. Dưới đây là các lỗi thường gặp bạn cần tránh để đảm bảo giấc ngủ trưa hiệu quả:

• Ngủ quá lâu: Giấc ngủ trưa kéo dài từ 60 phút trở lên mà không hoàn thành một chu kỳ giấc ngủ đầy đủ (khoảng 90 phút) khiến cơ thể rơi vào giai đoạn ngủ sâu. Nếu bị đánh thức giữa chừng, bạn có thể cảm thấy đau đầu, uể oải hoặc khó chịu kéo dài.
• Ngủ quá muộn trong ngày: Ngủ trưa sau 15 giờ có thể làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể và ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm. Đặc biệt, ở người thường xuyên mất ngủ hoặc có giấc ngủ đêm kém chất lượng, điều này càng dễ làm trầm trọng thêm tình trạng khó ngủ.
• Ngủ ngay sau khi ăn no: Nằm xuống ngủ ngay sau khi ăn trưa có thể gây khó tiêu, trào ngược dạ dày và làm giảm chất lượng giấc ngủ. Hệ tiêu hóa cần thời gian để xử lý thức ăn, nếu bạn ngủ quá sớm sau bữa ăn sẽ tạo áp lực không cần thiết cho dạ dày.
• Không gian và tư thế ngủ không phù hợp: Ngủ trong môi trường quá sáng, ồn ào hoặc ngủ gục trên bàn làm việc với tư thế không thoải mái có thể khiến giấc ngủ bị gián đoạn, đau cổ, đau đầu và cảm giác mệt mỏi kéo dài sau khi thức dậy.
• Ép bản thân ngủ khi không có nhu cầu: Không phải ai cũng cần ngủ trưa mỗi ngày. Việc cố gắng ngủ khi cơ thể không buồn ngủ có thể khiến bạn lo lắng, bồn chồn và không có được sự nghỉ ngơi thực sự.

Như vậy, bài viết trên của Tiêm chủng Long Châu đã giúp bạn tháo gỡ thắc mắc ngủ trưa có tốt không và những lưu ý để có giấc ngủ trưa tốt cho sức khỏe. Ngủ trưa không chỉ là thói quen giúp phục hồi năng lượng mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho trí não và tinh thần. Tuy nhiên, mỗi người cần lắng nghe cơ thể mình để điều chỉnh thời gian và cách ngủ phù hợp. Nếu có dấu hiệu rối loạn giấc ngủ hoặc thường xuyên mệt mỏi sau khi ngủ trưa, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để được tư vấn cụ thể.