Ngủ nhiều có tốt không? Sự thật bạn cần biết

Giấc ngủ là yếu tố không thể thiếu để phục hồi năng lượng, duy trì sức khỏe và tăng cường hiệu suất làm việc. Nhiều người thường tranh thủ ngủ bù vào cuối tuần hoặc những ngày nghỉ với hy vọng bù đắp cho những đêm thiếu ngủ. Nhưng ngủ nhiều có tốt không? Ngủ quá nhiều không chỉ làm gián đoạn nhịp sinh học mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tác động của việc ngủ quá lâu và cách thiết lập thói quen ngủ khoa học.

Ngủ nhiều có tốt không?

Ngủ nhiều có tốt không? Đây là câu hỏi thường gặp khi nói đến sức khỏe giấc ngủ. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi năng lượng và ổn định tinh thần, nhưng điều đó không có nghĩa là càng ngủ lâu thì càng tốt. Với người trưởng thành, thời gian ngủ quá 9 giờ mỗi ngày thường được coi là ngủ nhiều, và thực tế cho thấy điều này có thể kéo theo nhiều hệ lụy không mong muốn.

Khi ngủ đủ và đúng nhịp sinh học, cơ thể và não bộ được phục hồi một cách toàn diện. Giấc ngủ giúp tái tạo tế bào, phục hồi cơ bắp và cải thiện năng lượng sau mỗi ngày hoạt động. Đồng thời, nó hỗ trợ não bộ trong việc xử lý và lưu trữ thông tin, giúp trí nhớ trở nên rõ ràng hơn, điều đặc biệt quan trọng với học sinh, sinh viên và người làm việc trí óc. Ngoài ra, một giấc ngủ chất lượng còn góp phần duy trì tâm trạng ổn định, giảm lo âu và giúp con người kiểm soát cảm xúc tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Tác hại của việc ngủ quá nhiều

Ngủ nhiều có tốt không? Dù ngủ đủ giấc mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ, nhưng nếu thời gian ngủ quá nhiều có thể mang đến nhiều ảnh hưởng không tốt cho sức khoẻ như:

• Gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Ngủ kéo dài làm rối loạn chu kỳ sinh học, ảnh hưởng đến hormone điều tiết huyết áp và nhịp tim.
• Béo phì và rối loạn chuyển hóa: Ngủ nhiều, đặc biệt khi kèm theo lối sống ít vận động, làm giảm tiêu hao năng lượng, dẫn đến tăng cân và rối loạn trao đổi chất. Quá trình điều tiết insulin có thể bị ảnh hưởng, làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2.
• Tình trạng đau đầu và mệt mỏi sau khi ngủ dậy: Ngủ lâu làm rối loạn hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, gây đau đầu, cảm giác nặng đầu và uể oải, đặc biệt khi ngủ trưa quá lâu hoặc ngủ bù vào cuối tuần.
• Hệ tim mạch dễ bị tổn thương: Việc ngủ dài hơn nhu cầu sinh học có thể làm rối loạn đồng hồ sinh học và các hormone kiểm soát tim mạch, từ đó làm tăng nguy cơ cao huyết áp và bệnh tim.
• Khó kiểm soát cân nặng: Những người ngủ quá nhiều thường có xu hướng giảm vận động trong ngày, từ đó làm tăng khả năng tích tụ mỡ thừa. Kết hợp với chế độ ăn uống không hợp lý, nguy cơ mắc béo phì và các hội chứng chuyển hóa càng cao.
• Rối loạn nhịp sinh học gây mệt mỏi: Thay vì cảm thấy tỉnh táo, những người ngủ quá nhiều thường xuyên than phiền về cảm giác lờ đờ, mất sức sau khi thức dậy. Tình trạng này thường xảy ra khi ngủ trưa quá dài hoặc ngủ bù quá mức vào cuối tuần.
• Suy giảm khả năng ghi nhớ và tư duy: Ngủ quá nhiều làm gián đoạn sự ổn định của nhịp sinh học, gây khó khăn trong việc xử lý thông tin, tư duy và tập trung. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất làm việc, học tập và sự tỉnh táo trong sinh hoạt hàng ngày.

Ngủ bao nhiêu là đủ?

Nhu cầu ngủ thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của cơ thể. Hiểu rõ thời lượng ngủ phù hợp theo độ tuổi giúp bạn điều chỉnh thói quen sinh hoạt khoa học hơn, đồng thời phòng tránh các rối loạn liên quan đến giấc ngủ.

Trẻ sơ sinh (0 - 3 tháng tuổi)

Ở giai đoạn đầu đời, giấc ngủ chiếm phần lớn thời gian trong ngày. Trẻ sơ sinh cần ngủ khoảng 14 - 17 giờ mỗi ngày, chia thành nhiều giấc ngắn cả ngày lẫn đêm. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển não bộ và hệ miễn dịch.

Trẻ nhỏ (4 - 11 tháng tuổi)

Khi trẻ bắt đầu hình thành chu kỳ ngủ - thức rõ ràng hơn, nhu cầu ngủ giảm nhẹ xuống còn 12 - 15 giờ mỗi ngày. Việc thiết lập thói quen ngủ đều đặn vào ban đêm và duy trì giấc ngủ trưa ngắn giúp hỗ trợ sự phát triển thể chất và cảm xúc.

Trẻ em (1 - 5 tuổi)

Ở độ tuổi mẫu giáo, thời lượng ngủ lý tưởng là 10 - 13 giờ mỗi ngày. Trẻ nên được ngủ đủ giấc vào ban đêm và duy trì một giấc ngủ trưa ngắn từ 1 - 2 giờ để đảm bảo tinh thần minh mẫn, giảm quấy khóc và tăng khả năng tập trung khi học hỏi.

Trẻ lớn (6 - 13 tuổi)

Nhu cầu ngủ ở trẻ trong độ tuổi tiểu học và đầu cấp hai thường là 9 - 11 giờ mỗi ngày. Giấc ngủ đầy đủ giúp trẻ học tốt hơn, tăng cường trí nhớ và phát triển chiều cao. Thiếu ngủ ở độ tuổi này có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và hành vi xã hội.

Thiếu niên (14 - 17 tuổi)

Lứa tuổi dậy thì cần khoảng 8 - 10 giờ ngủ mỗi ngày để đảm bảo sự phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, do áp lực học hành hoặc thói quen sinh hoạt muộn, nhiều thanh thiếu niên không ngủ đủ, dễ dẫn đến mệt mỏi, mất tập trung và rối loạn cảm xúc.

Người trưởng thành (18 - 64 tuổi)

Thời gian ngủ khuyến nghị cho người lớn là 7 - 9 giờ mỗi ngày. Đây là khoảng thời gian giúp cơ thể phục hồi, duy trì hiệu suất làm việc và hạn chế các nguy cơ sức khỏe như béo phì, tim mạch và căng thẳng tâm lý. Ngủ ít hơn 6 giờ hoặc quá 9 giờ kéo dài đều cần được theo dõi.

Người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên)

Ở tuổi già, giấc ngủ thường nhẹ và dễ bị gián đoạn. Tuy nhiên, người cao tuổi vẫn cần khoảng 7 - 8 giờ ngủ mỗi ngày. Việc duy trì thời gian ngủ hợp lý và đảm bảo chất lượng giấc ngủ sẽ giúp cải thiện trí nhớ, giảm nguy cơ sa sút trí tuệ và nâng cao chất lượng sống.

Ngủ nhiều có tốt không? Giấc ngủ đủ và chất lượng là yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe, nhưng ngủ quá nhiều có thể gây hại cho cả thể chất và tinh thần. Để có giấc ngủ lý tưởng, bạn nên duy trì thời lượng 7 - 9 giờ mỗi đêm, thiết lập lịch ngủ cố định, vận động hợp lý và tránh các tác nhân gây rối loạn giấc ngủ. Lắng nghe cơ thể, điều chỉnh thói quen ngủ khoa học và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết sẽ giúp bạn tận hưởng giấc ngủ chất lượng và cuộc sống trọn vẹn hơn.