Nang âm hộ là gì? Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ mắc phải nang âm hộ

Nang âm hộ là hiện tượng hình thành khối u nhỏ chứa dịch ở vùng âm hộ, thường do tắc nghẽn tuyến Bartholin hoặc các tuyến lân cận. Tình trạng này có thể gây khó chịu, đau hoặc nhiễm trùng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Hiểu rõ về cấu trúc và thay đổi bất thường ở vùng kín giúp phụ nữ chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản.

Nang âm hộ là gì?

Nang âm hộ là khối u nang hình thành ở vùng âm hộ của nữ giới, thường chứa dịch hoặc chất nhầy bên trong. Đây là một dạng tổn thương lành tính, xuất hiện khi ống dẫn của các tuyến nhỏ quanh âm hộ bị tắc nghẽn, khiến dịch tiết không thoát ra được.

Vùng âm hộ bao gồm nhiều bộ phận như môi lớn, môi bé, tuyến Bartholin, tuyến Skene và ống Nuck. Nang có thể xuất hiện tại bất kỳ vị trí nào trong số này, tùy thuộc tuyến bị ảnh hưởng. Một số loại nang âm hộ thường gặp:

Nang tuyến Bartholin: Xảy ra khi tuyến Bartholin - tuyến tiết dịch bôi trơn âm đạo - bị tắc ống dẫn.
Nang ống Nuck: Xuất hiện do tồn tại ống phúc tinh mạc ở nữ, tương tự như nang nước ở nam giới.
Nang biểu bì: Hình thành từ tế bào biểu mô phát triển bất thường, tạo thành túi nhỏ chứa bã nhờn.
Nang tuyến Skene: Xuất phát từ tắc nghẽn ống tuyến gần niệu đạo.

Đa số các trường hợp nang âm hộ lành tính, nhưng cần theo dõi để tránh nhiễm trùng hoặc biến chứng áp xe.

*Nang âm hộ là tình trạng xuât hiện u nang ở vùng âm hộ, đa số là lành tính nhưng vẫn cần theo dõi để tránh biến chứng nặng hơn*

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ mắc phải nang âm hộ

Sự hình thành nang này thường bắt nguồn từ tình trạng tắc nghẽn ống dẫn dịch của các tuyến ở vùng âm hộ. Khi dịch tiết bị ứ đọng, chúng sẽ tích tụ lại, tạo thành khối nang dưới da.

Các nguyên nhân phổ biến gây nang âm hộ

Nang ở âm hộ có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó phần lớn liên quan đến viêm nhiễm hoặc tổn thương vùng tuyến Bartholin.

Tắc ống tuyến Bartholin: Do viêm nhiễm hoặc chấn thương nhỏ khiến miệng ống tuyến bị bít kín, làm dịch không thoát ra ngoài.
Nhiễm trùng: Vi khuẩn như E. coli, Chlamydia trachomatis hoặc Neisseria gonorrhoeae gây viêm, sưng tấy và cản trở đường dẫn dịch.
Chấn thương tầng sinh môn: Có thể xảy ra sau sinh nở, phẫu thuật vùng kín hoặc quan hệ tình dục mạnh.
Thay đổi hormone: Ở phụ nữ độ tuổi sinh sản, hormone tăng cao khiến tuyến tiết dịch hoạt động mạnh, dễ gây tắc nghẽn.

*Nhiễm trùng là một trong những nguyên nhân hình thành khối nang vì gây sưng tấy và cản trở đường dẫn*

Đối tượng có nguy cơ cao mắc nang ở âm hộ

Một số nhóm phụ nữ có nguy cơ cao hơn do đặc điểm sinh lý hoặc tiền sử bệnh lý.

Phụ nữ trong độ tuổi 20 - 40, đặc biệt giai đoạn hoạt động nội tiết mạnh.
Người từng bị nang hoặc áp xe tuyến Bartholin trước đó.
Người có tiền sử viêm nhiễm phụ khoa hoặc bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Việc vệ sinh vùng kín không đúng cách và quan hệ tình dục không an toàn là yếu tố nguy cơ quan trọng, có thể khiến nang ở âm hộ dễ tái phát hoặc bị nhiễm trùng nặng hơn.

Triệu chứng và mức độ của nang ở âm hộ

Các biểu hiện của nang ở âm hộ thay đổi tùy thuộc vào kích thước khối nang và tình trạng viêm nhiễm đi kèm. Ở giai đoạn đầu, nang thường nhỏ, không gây đau, nên người bệnh chỉ phát hiện tình cờ khi thăm khám phụ khoa định kỳ. Khi khối nang phát triển hoặc bị nhiễm trùng, các triệu chứng sẽ trở nên rõ rệt hơn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Triệu chứng thường gặp của nang ở âm hộ

Những dấu hiệu dưới đây giúp nhận biết sớm tình trạng bất thường tại vùng âm hộ:

Xuất hiện khối u mềm hoặc cứng ở một bên môi lớn, gần cửa âm đạo, sờ vào có cảm giác lạ.
Cảm giác cộm, vướng hoặc đau nhẹ, đặc biệt khi đi lại, ngồi lâu hoặc mặc quần bó sát.
Khi nang bị nhiễm trùng, vùng kín có thể sưng đỏ, đau nhức, nóng rát, thậm chí có mủ hoặc dịch đục chảy ra.
Nếu hình thành áp xe, người bệnh có thể sốt, khó đi lại, đau tăng khi quan hệ tình dục.
Kích thước nang dao động từ vài mm đến hơn 3 cm, tùy mức độ tắc nghẽn và viêm.

Các trường hợp nang lớn, viêm tái phát nhiều lần hoặc có biểu hiện bất thường (đau kéo dài, cứng chắc, loét bề mặt) cần được thăm khám sớm để loại trừ nguy cơ tổn thương ác tính.

*Nang ở âm hộ có thể gây sưng đỏ, đau rát vùng kín khi bị nhiễm trùng*

Phân loại mức độ nang ở âm hộ:

Tùy theo diễn tiến bệnh, nang được chia thành ba mức độ lâm sàng chính:

Giai đoạn 1: Nang nhỏ, không triệu chứng: Khối nang thường tự xẹp hoặc tồn tại lâu dài mà không gây khó chịu.
Giai đoạn 2: Nang lớn hoặc viêm nhẹ: Gây sưng, đau, cộm vùng kín, đôi khi ảnh hưởng đến sinh hoạt hoặc quan hệ tình dục.
Giai đoạn 3: Nang áp xe, tình trạng nghiêm trọng, khối sưng đỏ, đau dữ dội, cần can thiệp dẫn lưu hoặc phẫu thuật để tránh biến chứng lan rộng.

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và xác định mức độ tổn thương đóng vai trò quan trọng, giúp bác sĩ đưa ra hướng xử trí phù hợp, hạn chế nguy cơ tái phát và biến chứng sau này.

Chẩn đoán và phương pháp điều trị nang ở âm hộ

Việc chẩn đoán và điều trị nang này đóng vai trò quan trọng nhằm xác định chính xác nguyên nhân, mức độ tổn thương và lựa chọn hướng xử trí phù hợp. Điều này giúp người bệnh tránh được biến chứng viêm nhiễm, áp-xe hoặc tái phát dai dẳng.

Chẩn đoán nang ở âm hộ

Để xác định tình trạng nang, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng kết hợp các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết. Mục tiêu là đánh giá kích thước, vị trí, đặc điểm nang và loại trừ các khối u bất thường khác.

Khám phụ khoa: Giúp xác định vị trí và đặc điểm khối nang ở vùng âm hộ.
Xét nghiệm dịch nang: Dùng trong trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng để tìm vi khuẩn gây bệnh như E. coli, Chlamydia trachomatis hoặc Neisseria gonorrhoeae.
Siêu âm vùng chậu: Giúp đánh giá cấu trúc tổn thương, phân biệt nang tuyến Bartholin với các khối u khác.
Sinh thiết mô nang: Thường chỉ định ở phụ nữ trên 40 tuổi hoặc trường hợp nang tái phát nhiều lần nhằm loại trừ nguy cơ ung thư tuyến Bartholin.

Chẩn đoán chính xác là nền tảng để bác sĩ đưa ra hướng điều trị tối ưu, giúp người bệnh phục hồi nhanh và hạn chế biến chứng lâu dài.

*Khám phụ khoa và xét nghiệm dịch nang giúp xác định vị trí, đặc điểm và vi khuẩn gây bệnh nếu có*

Phương pháp điều trị tình trạng nang này

Tùy theo kích thước, tình trạng viêm và tần suất tái phát, bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị thích hợp.

Trường hợp nang nhỏ, không triệu chứng: Theo dõi định kỳ kết hợp ngâm nước ấm 3 - 4 lần/ngày giúp giảm sưng và hỗ trợ thoát dịch tự nhiên.
Trường hợp nhiễm trùng nhẹ: Dùng kháng sinh đường uống hoặc bôi ngoài theo chỉ định bác sĩ; đồng thời nên tránh quan hệ tình dục cho đến khi vùng nang ổn định.
Trường hợp nang lớn hoặc tái phát nhiều lần: Trường hợp nang lớn hoặc tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể chỉ định một trong ba phương pháp điều trị sau: Đặt ống dẫn lưu (Word catheter) để giúp dịch thoát ra ngoài, giảm sưng đau và thường được lưu trong 2 - 4 tuần; phẫu thuật mở nang (marsupialisation) bằng cách cắt mở nang và khâu mép với da ngoài nhằm ngăn tình trạng tắc nghẽn tái phát; hoặc cắt bỏ hoàn toàn tuyến Bartholin trong những trường hợp nang tái phát nhiều lần hoặc có nghi ngờ ác tính.

*Trong một số trường hợp nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh uống hoặc bôi để điều trị*

Nhờ các phương pháp điều trị hiện nay, phần lớn bệnh nhân có thể kiểm soát tốt triệu chứng, giảm nguy cơ tái phát và phục hồi nhanh chóng, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày.

Nang âm hộ là tình trạng lành tính nhưng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng chất lượng sống nếu không được phát hiện sớm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản. Khi phát hiện khối u bất thường vùng âm hộ, hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và xử trí đúng cách, tránh tự ý điều trị tại nhà.