Miễn dịch tự nhiên là gì? Miễn dịch tự nhiên kéo dài bao lâu?

Trong cuộc sống, con người thường xuyên phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh từ môi trường xung quanh. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng bị bệnh, bởi cơ thể sở hữu một cơ chế bảo vệ đặc biệt, miễn dịch tự nhiên. Đây là hệ thống phòng thủ bẩm sinh giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi sinh vật gây hại ngay từ khi chúng ta mới sinh ra. Vậy miễn dịch tự nhiên là gì và vì sao nó đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe? Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về miễn dịch tự nhiên qua bài viết dưới đây.

Miễn dịch tự nhiên là gì?

Hệ thống miễn dịch đóng vai trò như một lá chắn bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh. Khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập, hệ miễn dịch đặc hiệu sẽ được kích hoạt để sản sinh kháng thể, những protein có khả năng nhận diện và vô hiệu hóa kháng nguyên đặc hiệu. Nếu hệ miễn dịch đã từng tiếp xúc với một mầm bệnh và sản sinh kháng thể chống lại nó, bạn sẽ có khả năng miễn dịch với căn bệnh đó.

Miễn dịch thu được tự nhiên (natural acquired immunity) xảy ra khi cơ thể trải qua nhiễm trùng thật sự và sau đó hình thành kháng thể cùng trí nhớ miễn dịch để bảo vệ trong những lần tiếp xúc sau. Dù quá trình này có thể khiến bạn bị bệnh, nhưng một khi đã hồi phục, hệ miễn dịch sẽ ghi nhớ tác nhân gây bệnh. Nhờ đó, nếu tiếp xúc lại trong tương lai, cơ thể có thể nhận diện và phản ứng nhanh hơn, giúp bạn ít có nguy cơ mắc bệnh trở lại.

Miễn dịch tự nhiên kéo dài bao lâu?

Sau khi tìm hiểu: “Miễn dịch tự nhiên là gì?”, tiếp theo hiểu được thời gian bảo vệ của loại miễn dịch này là vô cùng quan trọng. Miễn dịch tự nhiên không tồn tại mãi mãi mà có thể suy giảm theo thời gian, nhanh hay chậm tùy vào từng loại bệnh. Chẳng hạn, sau khi nhiễm SARS-CoV-2, mức độ kháng thể có thể giảm sau vài tháng, trong khi miễn dịch với sởi thường kéo dài suốt đời.

Để hiểu rõ hơn về miễn dịch, chúng ta cần phân biệt giữa miễn dịch tự nhiên và miễn dịch do vắc xin, cũng như cách cả hai cơ chế này hoạt động trong việc bảo vệ cơ thể trước các bệnh truyền nhiễm. Vắc xin giúp hệ miễn dịch nhận diện và chống lại bệnh tật mà không cần phải trải qua nhiễm trùng thực sự. Chúng hoạt động bằng cách cung cấp một phần vô hại của vi khuẩn hoặc virus, giúp cơ thể tạo kháng thể mà không gây bệnh.

Dù có thể gây ra một số tác dụng phụ như sốt nhẹ, sưng đỏ tại vị trí tiêm hoặc hiếm hơn là đau khớp, phát ban, nhưng những phản ứng này không có nghĩa là bạn bị nhiễm bệnh. Các tác dụng phụ nghiêm trọng của vắc xin rất hiếm gặp, trong khi lợi ích của việc tiêm chủng, ngăn ngừa bệnh nặng và biến chứng nguy hiểm vượt xa rủi ro.

Nhờ vắc xin, chúng ta có thể chủ động bảo vệ sức khỏe mà không phải đối mặt với những nguy cơ do bệnh tật gây ra.

So sánh miễn dịch từ vắc xin và miễn dịch tự nhiên: Lựa chọn nào an toàn và hiệu quả hơn?

Trẻ em có thể hình thành miễn dịch sau khi mắc và hồi phục từ một số bệnh truyền nhiễm, đây được gọi là miễn dịch thu được tự nhiên. Tuy nhiên, việc đạt được miễn dịch theo cách này luôn đi kèm với rủi ro đáng kể. Không ai có thể dự đoán trước liệu một đứa trẻ sẽ trải qua bệnh lý nhẹ hay phải đối mặt với biến chứng nghiêm trọng như viêm màng não, nhiễm trùng huyết hoặc tử vong.

Ngược lại, vắc xin là phương pháp chủ động giúp cơ thể hình thành miễn dịch mà không cần trải qua bệnh tật thực sự, từ đó giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh nặng và tử vong. Ví dụ, vắc xin Hib đã giúp gần như loại bỏ nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm do vi khuẩn Haemophilus influenzae type b ở trẻ được tiêm chủng đầy đủ.

Bên cạnh đó, khái niệm “miễn dịch tự nhiên” đôi khi bị hiểu sai là tốt hơn hoặc bền vững hơn. Thực tế, việc có được miễn dịch này đồng nghĩa với việc cá thể phải tiếp xúc và vượt qua quá trình bệnh lý thực sự – vốn tiềm ẩn nhiều hậu quả nghiêm trọng. Ví dụ, theo thống kê từ CDC, khoảng 10–15% người mắc viêm màng não do mô cầu có thể tử vong dù được điều trị tích cực, và hơn 20% số người sống sót phải chịu di chứng lâu dài như mất thính lực, tổn thương thần kinh hoặc cụt chi.

Ngoài ra, nhiều loại vắc xin hiện đại còn tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn so với nhiễm trùng tự nhiên. Điển hình là vắc xin HPV, không chỉ giúp ngăn ngừa virus Human papillomavirus mà còn góp phần làm giảm tới 88% tỷ lệ mắc các loại ung thư liên quan ở trẻ gái tuổi vị thành niên và 81% ở phụ nữ trẻ.

Miễn dịch thu được qua nhiễm bệnh chỉ bắt đầu sau khi tác nhân gây bệnh đã xâm nhập, trong khi đó, tiêm vắc xin tạo nên hàng rào bảo vệ chủ động trước khi có phơi nhiễm, giúp ngăn chặn quá trình bệnh ngay từ đầu. Do đó, vắc xin không chỉ là lựa chọn an toàn hơn, mà còn là giải pháp y học dự phòng hiệu quả và bền vững trong bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Bài viết trên đã giải đáp cho câu hỏi: “Miễn dịch tự nhiên là gì?” và những thông tin liên quan. Miễn dịch tự nhiên là một phần không thể thiếu trong hệ thống bảo vệ của cơ thể, giúp chúng ta chống lại các tác nhân gây bệnh một cách nhanh chóng và hiệu quả. Nhờ vào cơ chế nhận diện và phản ứng tức thời, miễn dịch tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của cơ thể. Việc hiểu rõ về miễn dịch tự nhiên là gì không chỉ giúp chúng ta đánh giá cao khả năng tự bảo vệ của cơ thể mà còn giúp nâng cao ý thức giữ gìn và tăng cường sức khỏe. Hy vọng bài viết đã đem đến cho bạn đọc nhiều kiến thức bổ ích.

Hãy bảo vệ sức khỏe của bạn ngay hôm nay bằng việc tiêm chủng. Dù miễn dịch tự nhiên là tuyến phòng thủ đầu tiên, nhưng tiêm vắc xin giúp tăng cường khả năng bảo vệ trước các bệnh nguy hiểm. Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đang cung cấp nhiều loại vắc xin chính hãng, chất lượng phòng ngừa nhiều loại bệnh khác nhau. Liên hệ ngay với Long Châu qua hotline 1800 6928 để được tư vấn cụ thể và đặt lịch tiêm nhanh chóng.