Miễn dịch tập nhiễm là gì? Việc tập thể dục có làm tăng cường miễn dịch tập nhiễm không?

Trong nhiều năm, người ta cho rằng chỉ có hệ miễn dịch thích ứng mới có khả năng ghi nhớ mầm bệnh và tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn khi tái nhiễm. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng hệ miễn dịch bẩm sinh cũng có thể ghi nhớ và cải thiện khả năng bảo vệ thông qua một cơ chế gọi là miễn dịch tập nhiễm. Phát hiện này mở ra một hướng đi mới trong nghiên cứu miễn dịch học và có tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong phòng ngừa cũng như điều trị bệnh truyền nhiễm. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu những thông tin về chủ đề “Miễn dịch tập nhiễm là gì?” qua bài viết dưới đây.

Miễn dịch tập nhiễm là gì?

Miễn dịch tập nhiễm là một dạng miễn dịch mà cơ thể phát triển khi hệ miễn dịch phản ứng với một vi sinh vật hoặc chất lạ, hoặc khi nhận kháng thể từ nguồn bên ngoài. Có hai loại miễn dịch tập nhiễm: Miễn dịch chủ động và miễn dịch thụ động.

• Miễn dịch chủ động hình thành khi cơ thể tiếp xúc với mầm bệnh qua nhiễm trùng hoặc tiêm vắc xin. Khi đó, hệ miễn dịch tạo ra kháng thể và tế bào miễn dịch giúp ngăn ngừa sự tái nhiễm trong tương lai.

• Miễn dịch thụ động xảy ra khi cơ thể nhận trực tiếp kháng thể từ nguồn khác, chẳng hạn như từ mẹ sang con qua sữa mẹ hoặc qua huyết thanh miễn dịch.

Miễn dịch tập nhiễm có thể phát triển trong suốt cuộc đời thông qua tiêm vắc xin, tiếp xúc với bệnh tật hoặc nhận kháng thể từ người khác. Khi cơ thể gặp vi khuẩn hoặc virus qua các con đường này, hệ miễn dịch sẽ học cách nhận diện và tiêu diệt chúng, giúp bảo vệ bạn trước nguy cơ tái nhiễm.

Cơ chế hoạt động của miễn dịch tập nhiễm

Miễn dịch tập nhiễm là một dạng miễn dịch mà hệ thống miễn dịch có khả năng ghi nhớ và phản ứng mạnh mẽ hơn khi gặp lại tác nhân gây bệnh. Cơ chế này không phụ thuộc vào tế bào lympho T và B như miễn dịch chủ động, mà liên quan đến các thay đổi chức năng của đại thực bào, tế bào NK (tế bào tiêu diệt tự nhiên), bạch cầu đơn nhân và các tế bào miễn dịch khác.

Khi cơ thể tiếp xúc với kháng nguyên (vi sinh vật hoặc vắc xin), các tế bào miễn dịch bẩm sinh được kích hoạt thông qua các thụ thể nhận dạng mẫu (PRR – Pattern Recognition Receptors), chẳng hạn như thụ thể TLR (Toll-like Receptors). Quá trình này thúc đẩy sự sản sinh cytokine, chemokine và các yếu tố tín hiệu giúp điều hòa phản ứng viêm. Đồng thời, các tế bào này trải qua những thay đổi về biểu hiện gen và điều chỉnh biểu sinh, bao gồm quá trình methyl hóa DNA và sửa đổi histone, giúp tăng cường khả năng phản ứng miễn dịch trong những lần tiếp xúc sau.

Ngoài việc cải thiện khả năng nhận diện và loại bỏ mầm bệnh, miễn dịch tập nhiễm còn ảnh hưởng đến miễn dịch thích ứng. Các tế bào T gây độc (CTL) và tế bào B sản xuất kháng thể có thể được kích thích mạnh mẽ hơn nhờ vào sự hỗ trợ từ tế bào miễn dịch bẩm sinh đã được huấn luyện. Tuy nhiên, nếu hệ miễn dịch hoạt động quá mức hoặc bị rối loạn điều hòa, nó có thể dẫn đến các bệnh lý tự miễn, viêm mạn tính hoặc làm tăng nguy cơ thải ghép nội tạng trong cấy ghép.

Như vậy, miễn dịch tập nhiễm là một cơ chế quan trọng giúp cơ thể phản ứng nhanh hơn và hiệu quả hơn trước các tác nhân gây bệnh, đồng thời mở ra tiềm năng ứng dụng trong việc cải thiện vắc xin và điều trị các bệnh nhiễm trùng.

Việc tập thể dục có làm tăng cường miễn dịch tập nhiễm không?

Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập nhịp điệu ở mức độ vừa phải, có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, bao gồm cả miễn dịch tập nhiễm. Quá trình này diễn ra thông qua sự kích hoạt và điều hòa các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh hiệu quả hơn.

Nhiều nghiên cứu cho thấy tập thể dục có tác động đến hệ miễn dịch thông qua việc thúc đẩy sự hoạt động của các tế bào miễn dịch chủ động như tế bào T (CD4+, CD8+), tế bào B và tế bào NK. Khi hệ cơ xương được kích hoạt, nó tạo ra các tín hiệu sinh học ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, bao gồm cả interleukin-10 (IL-10) – một cytokine có vai trò điều hòa phản ứng viêm và tăng cường đáp ứng miễn dịch. Ngoài ra, creatine kinase cũng được cho là có tác dụng điều hòa miễn dịch, giúp kết nối giữa hệ cơ xương và hệ miễn dịch.

Tuy nhiên, mức độ tập luyện cũng ảnh hưởng lớn đến hiệu quả miễn dịch. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng:

• Tập luyện với cường độ vừa phải giúp kích thích hệ miễn dịch, tăng khả năng chống lại nhiễm trùng.

• Tập luyện quá ít không mang lại tác động đáng kể đối với miễn dịch.

• Tập luyện quá mức có thể gây ức chế hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và giảm khả năng đề kháng của cơ thể.

Như vậy, tập thể dục hợp lý không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ miễn dịch tập nhiễm, giúp cơ thể phản ứng nhanh và mạnh mẽ hơn trước tác nhân gây bệnh.

Bài viết đã giải đáp câu hỏi: “Miễn dịch tập nhiễm là gì?” và cung cấp các thông tin liên quan. Miễn dịch tập nhiễm là một khám phá quan trọng trong lĩnh vực miễn dịch học, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách cơ thể phản ứng với mầm bệnh. Không chỉ thay đổi quan niệm về hệ miễn dịch bẩm sinh, mà nó còn mở ra nhiều cơ hội trong việc phát triển các phương pháp phòng ngừa và điều trị bệnh, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh toàn cầu. Việc tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về miễn dịch tập nhiễm có thể mang lại những bước tiến mới trong y học, góp phần bảo vệ sức khỏe con người. Hy vọng bài viết đã đem lại cho bạn đọc nhiều thông tin hữu ích.

Hệ miễn dịch của bạn không chỉ có khả năng ghi nhớ, mà còn có thể được “huấn luyện” để phản ứng nhanh hơn và hiệu quả hơn trước các mối đe dọa từ tác nhân gây bệnh. Tiêm chủng là giải pháp an toàn và chủ động giúp kích hoạt miễn dịch tập nhiễm, từ đó nâng cao khả năng phòng bệnh một cách bền vững. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đầy đủ các loại vắc xin chất lượng, được bảo quản và triển khai theo đúng tiêu chuẩn Bộ Y tế. Hãy tiêm ngừa ngay hôm nay tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để bảo vệ sức khỏe cho bạn, gia đình và cộng đồng.