Lao màng não có chữa được không​?

Trước đây, lao màng não từng được xem là một bệnh lý gần như không thể chữa khỏi do ảnh hưởng đến não bộ và khó phát hiện sớm. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học hiện đại, đặc biệt trong chẩn đoán hình ảnh và điều trị thuốc chống lao, tiên lượng bệnh đã được cải thiện đáng kể. Vậy thực tế hiện nay, lao màng não có chữa được không?

Lao màng não có chữa được không​?

Lao màng não có chữa được không​? Lao màng não là một thể lao nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng phác đồ, bệnh hoàn toàn có thể chữa khỏi. Việc điều trị cần được tiến hành ngay khi nghi ngờ hoặc xác định chẩn đoán để giảm thiểu nguy cơ tử vong và hạn chế các di chứng thần kinh lâu dài.

Phác đồ điều trị lao màng não thường bắt đầu với giai đoạn tấn công kéo dài 2 tháng, bao gồm các thuốc chống lao mạnh như isoniazid (INH), rifampin (RIF), pyrazinamide (PZA) và một thuốc thứ tư như streptomycin hoặc ethambutol (EMB). Sau đó, người bệnh sẽ tiếp tục dùng INH và RIF trong khoảng 7 đến 10 tháng tiếp theo. Tổng thời gian điều trị thường kéo dài từ 9 tháng đến một năm, có thể lâu hơn tùy theo mức độ nặng của bệnh và tình trạng miễn dịch của người bệnh.

Trong những trường hợp vi khuẩn lao có khả năng kháng thuốc, thời gian điều trị có thể được kéo dài đến 18 – 24 tháng và phác đồ sẽ được điều chỉnh, có thể bao gồm thêm các thuốc như fluoroquinolone hoặc ethionamide. Ở trẻ em, do khó theo dõi tác dụng phụ lên mắt của ethambutol, thuốc này thường được thay thế bằng các loại an toàn hơn.

Một phần quan trọng trong điều trị lao màng não là sử dụng corticosteroid như dexamethasone. Steroid giúp giảm viêm và phù não, những yếu tố góp phần gây ra tổn thương thần kinh nghiêm trọng trong bệnh lao màng não. Mặc dù corticosteroid không làm giảm nguy cơ tàn tật thần kinh, chúng đã được chứng minh là giúp cải thiện tỷ lệ sống sót. Điều trị bằng steroid thường bắt đầu với dexamethasone tiêm tĩnh mạch, sau đó chuyển sang dạng uống và giảm dần liều trong vòng vài tuần.

Tóm lại, lao màng não là một bệnh có thể điều trị khỏi nếu được phát hiện sớm và tuân thủ đúng phác đồ điều trị kháng lao kết hợp với corticosteroid. Việc theo dõi sát sao trong quá trình điều trị là cần thiết để điều chỉnh kịp thời các thuốc, đặc biệt khi có nghi ngờ vi khuẩn kháng thuốc hoặc người bệnh có hệ miễn dịch suy giảm.

Lao màng não dễ nhầm lẫn với những bệnh nào?

Lao màng não là một thể lao nghiêm trọng với các biểu hiện thần kinh khá đa dạng và dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác trong hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Việc chẩn đoán sớm rất quan trọng vì lao màng não cần được điều trị khẩn cấp, nhưng chính vì triệu chứng không đặc hiệu mà bệnh thường bị bỏ sót hoặc chẩn đoán nhầm.

Những bệnh lý dễ nhầm với lao màng não bao gồm viêm màng não do vi khuẩn và viêm màng não do virus. Đây là hai tình trạng có biểu hiện lâm sàng gần giống như sốt, đau đầu, cứng gáy, nôn ói, rối loạn ý thức. Tuy nhiên, diễn tiến của lao màng não thường chậm hơn, tiến triển âm thầm hơn và có thể kéo dài hàng tuần trước khi trở nên nặng.

Viêm não, đặc biệt là do virus herpes simplex hoặc các nguyên nhân nhiễm trùng khác, cũng có thể gây sốt, lú lẫn và co giật giống như lao màng não. Trong một số trường hợp, lao màng não có thể gây tổn thương khu trú trong não, dẫn đến triệu chứng thần kinh khu trú, khiến bệnh dễ bị nhầm lẫn với đột quỵ, nhất là ở người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền liên quan đến tim mạch.

Ngoài ra, bệnh còn có thể bị nhầm với các tổn thương chiếm chỗ trong sọ, bao gồm u não hoặc áp xe não, do có thể biểu hiện với tăng áp lực nội sọ, thay đổi ý thức hoặc yếu liệt. Một số trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm virus không đặc hiệu, đặc biệt nếu chỉ biểu hiện sốt nhẹ và mệt mỏi mà không có dấu hiệu rõ ràng của viêm màng não.

Ở những người nghiện ma túy hoặc sử dụng thuốc tác động lên hệ thần kinh, các triệu chứng như kích thích, ảo giác, rối loạn tri giác cũng có thể khiến bác sĩ nhầm với hội chứng cường giao cảm do lạm dụng thuốc.

Cuối cùng, nhiễm trùng huyết từ các nguồn khác có thể gây sốt, lú lẫn, thậm chí tổn thương thần kinh thứ phát, khiến bệnh cảnh lâm sàng dễ bị nhầm lẫn với lao màng não, nhất là khi chưa có kết quả xét nghiệm dịch não tủy.

Bệnh lao màng não có nguy hiểm không?

Một trong những biến chứng nghiêm trọng và thường gặp nhất là não úng thủy, tức là sự tích tụ dịch não tủy trong não do dòng chảy bị tắc nghẽn bởi viêm hoặc sẹo. Tình trạng này làm tăng áp lực nội sọ, gây đau đầu dữ dội, buồn nôn, rối loạn ý thức, thậm chí hôn mê. Ngay cả khi can thiệp bằng phẫu thuật dẫn lưu, tiên lượng vẫn thường rất dè dặt.

Ngoài ra, hạ natri máu, đặc biệt là do hội chứng bài tiết hormone chống bài niệu không thích hợp (SIADH), là một rối loạn điện giải phổ biến, xảy ra ở khoảng 40 – 50% người mắc lao màng não. Khi nồng độ natri trong máu giảm mạnh, người bệnh có thể bị lú lẫn, co giật, thậm chí hôn mê.

Viêm mạch máu não do lao có thể dẫn đến các cơn đột quỵ do tổn thương mô não. Tình trạng này chiếm khoảng 15 – 57% trường hợp, tùy thuộc vào kỹ thuật chẩn đoán sử dụng, trong đó MRI có độ nhạy cao hơn CT scan. Những tổn thương này có thể gây ra yếu liệt, rối loạn ngôn ngữ hoặc mất chức năng vận động vĩnh viễn.

Động kinh cũng là một biến chứng phổ biến, thường do sự kết hợp của hạ natri máu, tổn thương mạch máu và kích thích màng não. Những cơn co giật này đôi khi rất khó kiểm soát, đặc biệt nếu bệnh nhân đã tổn thương não sâu.

Mất thị lực có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân liên quan đến lao màng não, như chèn ép giao thoa thị giác khi não thất thứ ba bị giãn, hoặc do dịch viêm lao dày đặc chèn ép trực tiếp dây thần kinh thị giác. Tổn thương này có thể không hồi phục, gây mù lòa vĩnh viễn.

Một biến chứng khác ít gặp hơn nhưng rất nghiêm trọng là viêm tủy cắt ngang, dẫn đến liệt hai chân hoặc liệt toàn thân, mất cảm giác và rối loạn tiểu tiện. Đây là dấu hiệu cho thấy lao đã lan rộng đến tủy sống và gây tổn thương sâu đến hệ thần kinh trung ương.

Bài viết trên đã giải đáp câu hỏi: “Lao màng não có chữa được không​?”. Lao màng não có thể chữa được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ và đủ thời gian. Việc điều trị cần phối hợp giữa thuốc chống lao, thuốc chống viêm và chăm sóc hỗ trợ toàn diện. Tuy nhiên, nếu chậm trễ, bệnh vẫn có nguy cơ để lại di chứng thần kinh nặng nề hoặc tử vong. Do đó, phát hiện sớm và tuân thủ điều trị là chìa khóa quan trọng trong việc phục hồi chức năng và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.