Huyết áp tâm trương cao trên 90: Nguyên nhân​ và biện pháp phòng ngừa

Chỉ số tâm trương vượt 90 mmHg là dấu hiệu âm thầm nhưng nguy hiểm với tim mạch. Chỉ số phản ánh áp lực máu trong động mạch khi tim nghỉ. Bài viết giúp bạn hiểu nguyên nhân, rủi ro và biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Nguyên nhân huyết áp tâm trương cao trên 90

Huyết áp tâm trương là áp lực trong động mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập. Khi chỉ số này vượt 90 mmHg, thành mạch chịu áp lực liên tục, làm tăng nguy cơ tổn thương tim, thận và mạch máu. Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn nhận biết sớm nguy cơ và áp dụng biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Tuổi tác và di truyền: Người cao tuổi hoặc có tiền sử gia đình dễ bị tăng huyết áp. Khi mạch máu mất dần độ đàn hồi, huyết áp tâm trương thường duy trì ở mức cao ngay cả khi tim nghỉ.
• Chế độ ăn uống và lối sống: Ăn mặn, ít vận động, thừa cân, hút thuốc hoặc uống rượu quá nhiều đều làm tăng huyết áp. Thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhiều natri khiến cơ thể giữ nước, tăng áp lực lên thành mạch.
• Bệnh lý nền: Suy thận, tiểu đường, rối loạn nội tiết là những nguyên nhân khiến cơ thể giữ muối và nước, làm chỉ số tâm trương duy trì cao.
• Thuốc và chất kích thích: Corticoid, thuốc tránh thai, caffeine hoặc một số thuốc điều trị khác cũng có thể làm huyết áp tâm trương tăng kéo dài.

Những yếu tố này thường kết hợp với nhau, khiến chỉ số huyết áp tâm trương trên 90 trở thành vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Dấu hiệu nhận biết huyết áp tâm trương cao

Nhiều người không nhận ra tình trạng huyết áp tâm trương cao cho đến khi xuất hiện các triệu chứng rõ ràng. Nhận biết sớm các dấu hiệu giúp bạn can thiệp kịp thời, tránh biến chứng lâu dài.

• Đau đầu hoặc chóng mặt: Thường xuất hiện vào buổi sáng, nhức đầu âm ỉ hoặc dữ dội.
• Mệt mỏi, khó thở: Tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến hụt hơi, mệt mỏi và kiệt sức, đặc biệt khi vận động hoặc làm việc nặng.
• Tim đập nhanh, hồi hộp: Nhịp tim tăng khi áp lực mạch cao, khiến cơ thể cảm giác lo lắng hoặc khó chịu.
• Chảy máu mũi: Thỉnh thoảng xảy ra khi huyết áp tăng đột ngột.
• Hoa mắt, giảm tập trung: Do lượng máu lên não không ổn định, gây mất tập trung và khó chịu.

Những dấu hiệu này thường mờ nhạt và dễ nhầm lẫn với các vấn đề khác. Vì vậy, khám sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện huyết áp tâm trương cao sớm.

Huyết áp tâm trương trên 90 có nguy hiểm không?

Chỉ số tâm trương cao trên 90 không chỉ là một con số. Đây là cảnh báo về các rủi ro sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt đối với tim mạch và toàn bộ hệ tuần hoàn. Ngay cả khi huyết áp tâm thu vẫn dưới 140 mmHg, tâm trương trên 80 mmHg vẫn làm tăng nguy cơ các biến chứng.

Phân loại mức độ nguy hiểm theo chỉ số tâm trương:

• Từ 90 - 99 mmHg: Đây là tình trạng tăng huyết áp độ 1, có nguy cơ rất cao và cần theo dõi cẩn trọng. Người bệnh nên điều chỉnh lối sống, kiểm tra định kỳ và trao đổi với bác sĩ để giảm rủi ro biến chứng.
• Từ 100 mmHg trở lên: Đây là mức tăng nguy hiểm, cần can thiệp y tế ngay lập tức để tránh các biến chứng cấp tính như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim hoặc tổn thương thận.

Các nguy cơ điển hình khi huyết áp tâm trương duy trì ở mức cao thường là:

• Đau tim (nhồi máu cơ tim): Tim phải làm việc liên tục, cơ tim chịu áp lực lâu dài, tăng nguy cơ tổn thương.
• Đột quỵ: Mạch máu não chịu áp lực cao, dễ dẫn đến vỡ mạch hoặc tắc mạch.
• Rung nhĩ: Tình trạng quá tải tim làm rối loạn nhịp, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
• Bệnh lý động mạch ngoại biên: Mạch máu chi dưới bị tổn thương, tuần hoàn máu kém, gây khó chịu và giảm khả năng vận động.
• Suy thận và tổn thương mắt: Áp lực kéo dài trên thận và mạch máu võng mạc có thể dẫn đến suy giảm chức năng lọc máu và giảm thị lực.

Như vậy, chỉ số huyết áp tâm trương trên 90 là dấu hiệu nguy hiểm, đặc biệt khi chỉ số vượt 100 mmHg. Việc phát hiện sớm, theo dõi chặt chẽ và can thiệp kịp thời sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả 

Duy trì huyết áp ổn định là yếu tố then chốt để bảo vệ tim mạch và hệ tuần hoàn. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:

• Điều chỉnh chế độ ăn: Giảm muối, tăng rau xanh và trái cây, bổ sung kali và canxi. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và các chất béo xấu.
• Tập luyện đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội giúp cải thiện tuần hoàn máu và ổn định huyết áp. Nên tập ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì chỉ số BMI hợp lý giúp giảm áp lực lên tim và mạch máu, phòng ngừa tăng huyết áp.
• Quản lý stress và giấc ngủ: Thiền, hít thở sâu, ngủ đủ giấc giúp cơ thể điều hòa huyết áp tự nhiên. Stress kéo dài là nguyên nhân làm huyết áp tăng cao.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Ghi lại kết quả huyết áp và trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn, tập luyện hoặc sử dụng thuốc nếu cần thiết.

Áp dụng các biện pháp này đều đặn không chỉ giúp ổn định huyết áp mà còn ngăn ngừa các biến chứng tim mạch và các bệnh lý nguy hiểm khác.

Huyết áp tâm trương cao trên 90​ là dấu hiệu quan trọng về sức khỏe tim mạch và cần được quan tâm đúng mức. Nhận biết sớm các nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng ngừa giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, bảo vệ tim, thận và mạch máu.