Đột quỵ xuất huyết não có dấu hiệu nào cảnh báo? Sơ cứu ra sao?

Đột quỵ xuất huyết não là một trong những tình trạng cấp cứu y tế nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng và để lại di chứng nặng nề nếu không được xử lý kịp thời. Đây là hiện tượng mạch máu trong não bị vỡ, dẫn đến máu tràn vào nhu mô não, gây tổn thương các vùng chức năng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và biết cách sơ cứu đúng cách có thể giúp cứu sống người bệnh và hạn chế tối đa biến chứng.

Dấu hiệu đột quỵ xuất huyết não cần nắm

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu của đột quỵ giúp bạn có thể gọi cấp cứu kịp thời, tăng khả năng sống sót và phục hồi cho người bệnh. Dưới đây là những biểu hiện đặc trưng mà bạn không nên bỏ qua:

Đau đầu dữ dội

Một trong những dấu hiệu phổ biến và sớm nhất của đột quỵ xuất huyết não chính là đau đầu đột ngột, dữ dội không rõ nguyên nhân. Cơn đau có thể mô tả như “búa bổ”, xuất hiện nhanh chóng và khác hẳn với các kiểu đau đầu thông thường. Người bệnh có thể cảm thấy buốt đầu, cảm giác như nổ tung. Kèm theo đó có thể là cảm giác chóng mặt buồn nôn, ói mửa. Nếu bạn hoặc người thân đột ngột bị đau đầu kiểu này, đừng chủ quan.

Tứ chi yếu đi thậm chí liệt

Khi não bị tổn thương do xuất huyết, tín hiệu điều khiển vận động từ não đến cơ thể sẽ bị gián đoạn. Hậu quả là người bệnh có thể yếu một bên cơ thể (mặt, tay, chân), không nhấc nổi tay chân hoặc liệt nửa người. Cách kiểm tra đơn giản là nhờ người đó giơ hai tay song song về phía trước, nếu một tay bị rơi xuống thì có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Ngoài ra, nét mặt cũng có thể bị lệch, méo miệng rõ rệt.

Co giật, kém thăng bằng

Một số trường hợp đột quỵ xuất huyết não có biểu hiện co giật toàn thân, giống như động kinh. Người bệnh có thể bị mất kiểm soát cơ bắp, ngã đột ngột, đi loạng choạng, khó đứng vững. Việc mất thăng bằng đi kèm chóng mặt là dấu hiệu nghiêm trọng, cần chú ý nếu xảy ra đột ngột ở người vốn khỏe mạnh.

Khó nói, khó thở, khó nuốt

Rối loạn chức năng ngôn ngữ là dấu hiệu thường gặp khác. Người bệnh có thể nói ngọng, lắp bắp, khó diễn đạt câu nói rõ ràng hoặc không hiểu người khác đang nói gì. Ngoài ra, nếu thấy người đó khó thở, thở gấp hoặc nuốt khó, nuốt nghẹn, thì rất có thể đột quỵ đã ảnh hưởng đến các vùng não điều khiển hô hấp và nuốt.

Mất thị lực

Đột ngột mờ mắt, nhìn đôi hoặc mất thị lực một bên mắt cũng là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ. Tình trạng này thường bị nhầm với mỏi mắt hoặc tăng nhãn áp nhưng nếu đi kèm với các biểu hiện khác như chóng mặt, tê yếu tay chân thì cần đưa đi cấp cứu ngay lập tức.

Sơ cứu đột quỵ xuất huyết não như thế nào?

Khi phát hiện một người có dấu hiệu đột quỵ, việc sơ cứu đúng cách và kịp thời có thể giúp bảo toàn tính mạng. Dưới đây là các bước sơ cứu cơ bản bạn nên ghi nhớ:

• Gọi cấp cứu ngay lập tức (115): Đây là việc làm đầu tiên và quan trọng nhất. Không tự ý đưa người bệnh đi bằng phương tiện cá nhân nếu không bắt buộc, vì trên đường có thể xảy ra biến chứng.
• Giữ người bệnh nằm yên: Đặt người bệnh nằm nghiêng sang một bên nếu có dấu hiệu nôn, để tránh hít phải dịch vào phổi. Nếu không nôn, để họ nằm ngửa, đầu hơi cao (30 độ).
• Không cho ăn uống: Tuyệt đối không cho người bệnh uống nước, ăn hoặc dùng thuốc khi chưa có chỉ định y tế có thể gây nghẹn hoặc sặc.
• Nới lỏng quần áo: Đặc biệt là vùng cổ, ngực để giúp người bệnh dễ thở hơn.
• Theo dõi nhịp thở và ý thức: Nếu người bệnh ngưng thở, hãy thực hiện hồi sinh tim phổi (CPR) nếu bạn đã được huấn luyện.
• Không di chuyển đầu cổ nếu nghi ngờ chấn thương: Trong trường hợp té ngã gây chấn thương đầu, cổ, không nên di chuyển người bệnh để tránh tổn thương cột sống.

Biện pháp phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não

Mặc dù đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, nhưng phần lớn các yếu tố nguy cơ đều có thể kiểm soát được thông qua lối sống và thói quen lành mạnh. Dưới đây là những lời khuyên giúp bạn và người thân phòng ngừa hiệu quả:

• Kiểm soát huyết áp: Huyết áp cao là nguyên nhân hàng đầu gây vỡ mạch máu não. Hãy đo huyết áp định kỳ và dùng thuốc theo chỉ định nếu cần thiết.
• Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia: Thuốc lá và rượu làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, ảnh hưởng đến tuần hoàn não.
• Ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau xanh, trái cây, cá béo và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế ăn mặn, thực phẩm nhiều dầu mỡ và đường tinh luyện.
• Tập thể dục đều đặn: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động như đi bộ, đạp xe, yoga hoặc bơi lội.
• Kiểm soát các bệnh nền: Nếu bạn bị tiểu đường, rối loạn mỡ máu hay tim mạch, hãy theo dõi và điều trị đều đặn để hạn chế biến chứng.
• Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc: Căng thẳng kéo dài, mất ngủ cũng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Hãy cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi.

Ngoài ra, nếu trong gia đình có người từng bị đột quỵ hoặc mắc bệnh tim mạch, bạn nên tầm soát định kỳ bằng cách thăm khám tổng quát để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ. Thăm khám định kỳ để tầm soát sớm bệnh lý tiềm ẩn. Hãy chủ động khai báo các bệnh nền và triệu chứng bất thường với bác sĩ. Đặc biệt, tiêm vắc xin giúp tăng cường đề kháng, hạn chế biến chứng bệnh nền. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ tiêm phòng uy tín, an toàn mà bạn có thể tin tưởng.

Tóm lại, đột quỵ xuất huyết não là một tình huống cấp cứu nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể được xử lý hiệu quả nếu bạn nhận biết sớm dấu hiệu, sơ cứu đúng cách và chủ động phòng ngừa. Hãy chia sẻ bài viết này đến người thân, bạn bè để nâng cao nhận thức và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng.