Triệu chứng đột quỵ nhẹ, nhưng không được xem thường!

Đột quỵ nhẹ mặc dù thoáng qua nhưng tiềm ẩn nguy cơ cao gây đột quỵ thật. Chính vì vậy, nắm được triệu chứng đột quỵ nhẹ giúp bạn bảo vệ mạng sống và giảm di chứng. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu kỹ những dấu hiệu cảnh báo, cách chẩn đoán, xử trí đúng cách và phòng ngừa an toàn trong phần dưới đây.

Đột quỵ nhẹ là gì?

Đột quỵ nhẹ là gì? Đột quỵ nhẹ hay còn gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA). Đây là hiện tượng máu không lưu thông đến một phần não do tắc nghẽn mạch máu nhỏ. Tình trạng này gây ra các triệu chứng đột quỵ nhẹ giống hệt đột quỵ thật nhưng thường tự hết trong vòng vài phút đến dưới 24 giờ và không để lại di chứng lâu dài.

Tuy nhiên, TIA không hề vô hại. Đây là dấu hiệu cảnh báo mạnh mẽ cho một cơn đột quỵ thực sự có thể xảy ra trong tương lai gần. Theo Hiệp hội Đột quỵ Mỹ, khoảng 15% các ca đột quỵ thật được báo trước bởi một cơn TIA. Do đó, nhận biết và xử trí kịp thời triệu chứng đột quỵ nhẹ là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe.

Nguyên nhân gây đột quỵ nhẹ

Đột quỵ nhẹ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Tắc nghẽn mạch máu: Mảng bám cholesterol (xơ vữa động mạch) hoặc cục máu đông làm tắc nghẽn dòng máu lên não.
• Huyết áp cao: Tăng huyết áp làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ TIA.
• Bệnh lý nền: Tiểu đường, mỡ máu cao, rung nhĩ hoặc bệnh tim mạch làm tăng khả năng xuất hiện TIA.
• Yếu tố lối sống: Hút thuốc, béo phì, ít vận động hoặc chế độ ăn uống không lành mạnh.

Ai dễ bị đột quỵ nhẹ?

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc đột quỵ nhẹ bao gồm:

• Người trên 55 tuổi, đặc biệt là nam giới.
• Người có tiền sử cao huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao hoặc bệnh tim mạch.
• Người hút thuốc lá, béo phì hoặc ít vận động.
• Người có tiền sử gia đình bị đột quỵ hoặc TIA.

Triệu chứng đột quỵ nhẹ

Triệu chứng đột quỵ nhẹ thường khởi phát đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn, từ vài phút đến vài giờ. Dưới đây là những dấu hiệu đột quỵ nhẹ cần chú ý:

• Yếu, tê hoặc liệt tạm thời: Một bên mặt, tay hoặc chân đột nhiên yếu, không cử động được hoặc có cảm giác tê bì.
• Méo miệng, nói khó hoặc nói ngọng: Người bệnh có thể không nói rõ, phát âm không chuẩn hoặc khó diễn đạt ý tưởng.
• Mất thăng bằng, chóng mặt, choáng váng: Đi lại khó khăn, cảm giác quay cuồng hoặc mất phối hợp động tác.
• Mất thị lực tạm thời: Mờ mắt hoặc mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt, thường kéo dài vài giây đến vài phút.
• Rối loạn ý thức nhẹ: Lơ mơ, mất tập trung hoặc cảm giác bối rối tạm thời.

Các dấu hiệu này thường giống hệt với đột quỵ thật nhưng tự phục hồi nhanh, do đó dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, bạn không bao giờ được chủ quan vì đây là lời cảnh báo nghiêm trọng từ cơ thể.

Đột quỵ nhẹ có nguy hiểm không?

Triệu chứng đột quỵ nhẹ dù thoáng qua nhưng cực kỳ nguy hiểm nếu bị bỏ qua. Mặc dù các triệu chứng tự biến mất trong vài giờ nhưng nguy cơ tiềm ẩn là rất lớn:

• Nguy cơ đột quỵ thật: Theo nghiên cứu, 1/3 người từng bị đột quỵ nhẹ sẽ bị đột quỵ thật trong vòng 1 năm nếu không điều trị.
• Thời gian nguy hiểm: Trong vòng 48 giờ sau TIA, 10 - 20% người có thể bị đột quỵ thật, đặc biệt nếu không can thiệp y tế kịp thời.
• Hậu quả lâu dài: Nếu không điều trị dự phòng, nguy cơ tử vong hoặc di chứng vĩnh viễn (liệt, mất khả năng nói, suy giảm nhận thức) tăng cao.

TIA được ví như “lời cảnh báo cuối cùng” của cơ thể trước một cơn đột quỵ nghiêm trọng. Do đó, việc nhận biết và xử lý kịp thời triệu chứng đột quỵ nhẹ là yếu tố sống còn.

Phải làm gì khi có dấu hiệu đột quỵ nhẹ?

Khi nhận thấy triệu chứng đột quỵ nhẹ, bạn cần hành động ngay lập tức để tránh rủi ro:

Ngay lập tức

Gọi cấp cứu 115 hoặc đến bệnh viện có chuyên khoa thần kinh/tim mạch gần nhất. Bạn tuyệt đối không tự lái xe bởi điều này có thể nguy hiểm nếu triệu chứng tái phát khi đang lái. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên tự ý dùng thuốc không kê đơn hoặc chờ đợi triệu chứng tự hết.

Tại bệnh viện

Bác sĩ sẽ tiến hành các bước chẩn đoán để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng:

• Chẩn đoán hình ảnh: CT hoặc MRI để kiểm tra tổn thương não và tắc nghẽn mạch máu.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá mức đường huyết, mỡ máu và các yếu tố đông máu.
• Điện tim và siêu âm mạch cảnh: Kiểm tra nhịp tim và tình trạng mạch máu dẫn lên não.

Sau khi loại trừ đột quỵ thật, bác sĩ có thể kê đơn:

• Thuốc chống đông: Như aspirin hoặc clopidogrel để ngăn cục máu đông.
• Thuốc kiểm soát huyết áp, tiểu đường, mỡ máu: Giảm nguy cơ tái phát TIA.
• Can thiệp phẫu thuật: Trong một số trường hợp như hẹp động mạch cảnh, bác sĩ có thể đề xuất đặt stent hoặc phẫu thuật.

Dài hạn

Để phòng ngừa tái phát triệu chứng đột quỵ nhẹ và đột quỵ thật, bạn cần:

• Tuân thủ điều trị: Uống thuốc đúng liều, tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
• Thay đổi lối sống:
  • Bỏ thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và đột quỵ.
  • Ăn uống lành mạnh: Giảm muối, hạn chế chất béo bão hòa, tăng cường rau xanh, trái cây và cá giàu omega-3.
  • Tập thể dục đều đặn: Đi bộ, yoga hoặc các bài tập nhẹ nhàng 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
  • Kiểm soát cân nặng: Duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức khỏe mạnh.
• Quản lý bệnh lý nền: Kiểm soát huyết áp, đường huyết và cholesterol thông qua theo dõi thường xuyên.

Phòng ngừa đột quỵ nói chung

Phòng ngừa triệu chứng đột quỵ nhẹ và các biến cố nghiêm trọng hơn đòi hỏi sự thay đổi toàn diện trong lối sống và tuân thủ điều trị y tế:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, đái tháo đường hoặc rung nhĩ.
• Giảm stress: Thực hành thiền, yoga hoặc các kỹ thuật thư giãn để kiểm soát căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc: Đảm bảo ngủ 7 - 8 giờ mỗi đêm để hỗ trợ sức khỏe tim mạch và não bộ.
• Hạn chế rượu bia: Uống vừa phải hoặc kiêng hoàn toàn để tránh tổn thương mạch máu.

Tóm lại, triệu chứng đột quỵ nhẹ là dấu hiệu cảnh báo quan trọng, không bao giờ được bỏ qua. Ngay khi có dấu hiệu, hãy gọi 115 hoặc đến cơ sở y tế để chẩn đoán, xử trí và phòng ngừa tái phát. Thay đổi lối sống lành mạnh và tuân thủ điều trị là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Đừng chần chừ - thời gian là não bộ!