Điều trị rối loạn nội tiết tố nam và những vấn đề liên quan cần biết

Rối loạn nội tiết tố thường được nhắc đến nhiều ở nữ giới, nhưng thực tế nam giới cũng có thể gặp tình trạng này và tỷ lệ ngày càng gia tăng nếu không được can thiệp kịp thời. Điều này không chỉ tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống. Vậy rối loạn nội tiết tố nam là gì? Dấu hiệu và cách điều trị rối loạn nội tiết tố nam như thế nào?

Dấu hiệu rối loạn nội tiết tố nam

Cơ thể nam giới sẽ có những biến đổi đáng kể về sức khỏe khi nồng độ testosterone mất cân bằng. Nếu sự thay đổi nội tiết diễn ra đột ngột hoặc ở mức độ nghiêm trọng, nó có thể kéo theo nhiều vấn đề bệnh lý.

Một số dấu hiệu rối loạn nội tiết tố nam gồm:

Khó duy trì sự cương cứng

Testosterone không chỉ kích thích ham muốn mà còn hỗ trợ khả năng cương cứng. Khi lượng hormone này ở mức thấp, nam giới dễ gặp tình trạng khó đạt hoặc giữ được sự cương cứng, dù trước hay trong khi quan hệ, thậm chí giảm cả phản xạ cương buổi sáng. 

Tuy nhiên, testosterone không phải yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến khả năng cương dương. Các bệnh lý như tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn tuyến giáp, mỡ máu cao, lạm dụng rượu bia, căng thẳng, trầm cảm… cũng có thể là nguyên nhân. 

Giảm ham muốn tình dục

Đây là dấu hiệu sớm nhất cho thấy lượng testosterone trong cơ thể đang dần sụt giảm. Ở phái mạnh, testosterone giữ vai trò then chốt trong việc hình thành và duy trì nhu cầu tình dục. 

Khi hormone này thiếu hụt, nam giới thường mất dần hứng thú với chuyện chăn gối. Ngoài ra, yếu tố tuổi tác cũng góp phần khiến ham muốn tình dục giảm sút.

Loãng xương, mất xương

Hormone testosterone cũng góp phần duy trì mật độ và độ chắc khỏe của xương. Khi lượng testosterone suy giảm, xương trở nên mỏng manh, dễ gãy hơn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương ở nam giới.

Cảm giác mệt mỏi kéo dài

Sự thiếu hụt testosterone trong giai đoạn mãn dục nam thường dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng. Nam giới dễ buồn ngủ và có thể thiếp đi ngay sau bữa ăn.

Giảm khối lượng cơ bắp

Testosterone là hormone quan trọng cho quá trình phát triển và duy trì khối cơ. Khi nồng độ testosterone giảm, nam giới có xu hướng mất dần khối lượng cơ theo thời gian. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa trực tiếp với việc giảm sức mạnh hay chức năng của cơ.

Rụng tóc và lông

Testosterone đóng vai trò trong việc kích thích sự phát triển của tóc và lông trên cơ thể. Rụng tóc là quá trình tự nhiên do lão hóa hoặc yếu tố di truyền, nhưng khi testosterone giảm, nam giới có thể rụng lông nhiều hơn ở những vùng như nách, mặt, ngực…

Thay đổi cảm xúc và tâm lý

Sự sụt giảm testosterone không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tác động đến tinh thần. Mức testosterone thấp làm tăng nguy cơ trầm cảm, dễ cáu gắt, mất tập trung và giảm động lực. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể liên quan đến thiếu máu, rối loạn giấc ngủ hoặc các bệnh lý mạn tính.

Cơn bốc hỏa

Testosterone hoạt động như một “cảm biến nhiệt” giúp cơ thể điều chỉnh nhiệt độ ổn định. Khi hormone này giảm mạnh, cơ thể khó kiểm soát thân nhiệt, dẫn đến những cơn nóng bừng, vã mồ hôi đột ngột tương tự như triệu chứng bốc hỏa ở phụ nữ mãn kinh.

Phương pháp hỗ trợ và điều trị rối loạn nội tiết tố nam

Có nhiều phương pháp hỗ trợ điều trị rối loạn nội tiết tố nam.

Sử dụng liệu pháp testosterone

Thông thường, trong điều trị rối loạn nội tiết tố nam, bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng liệu pháp hormone thay thế sinh học để khôi phục nồng độ hormone về mức cân bằng. Phương pháp này có thể được thực hiện qua nhiều hình thức như uống, dùng miếng dán ngoài da hoặc gel bôi, giúp cơ thể duy trì ổn định lượng testosterone cần thiết.

Hormone thay thế sinh học được chiết xuất từ nguồn gốc tự nhiên, có cấu trúc sinh học gần giống với hormone nội sinh của cơ thể. Nhờ đó, nếu được sử dụng đúng cách và đúng liều lượng theo chỉ định, phương pháp này thường an toàn và ít gây ra tác dụng phụ. Bác sĩ sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe, mức độ thiếu hụt testosterone và nhu cầu của từng bệnh nhân để điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Luyện tập thể dục thường xuyên

Việc tập luyện thể thao đều đặn không chỉ nâng cao sức khỏe tổng thể mà còn giúp cân bằng nội tiết tố nam, đặc biệt là testosterone. Những hình thức tập luyện hiệu quả nhất bao gồm:

• Tập luyện sức mạnh (weight training): Các bài tập tạ hoặc kháng lực có thể kích thích cơ thể sản xuất nhiều testosterone hơn, cải thiện khối cơ và sức bền.
• Tập HIIT (High-Intensity Interval Training): Các bài tập cường độ cao xen kẽ nghỉ ngắn giúp đốt cháy mỡ thừa, giảm béo phì – một yếu tố gây rối loạn nội tiết.
• Tập yoga hoặc thiền: giúp giảm căng thẳng, hạ mức cortisol (hormone stress), từ đó hạn chế tác động tiêu cực đến testosterone.

Tập thể dục tối thiểu 30 phút mỗi ngày, 4–5 buổi mỗi tuần là thói quen lý tưởng giúp nam giới cải thiện nội tiết tố tự nhiên.

Thay đổi chế độ ăn uống lành mạnh

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc điều hòa nội tiết tố nam. Một số nguyên tắc cần lưu ý:

• Bổ sung thực phẩm giàu kẽm và vitamin D như hàu, hải sản, trứng, cá béo (cá hồi, cá thu), giúp hỗ trợ tổng hợp testosterone.
• Ăn đủ protein, chất béo lành mạnh và carbohydrate phức hợp từ các nguồn như thịt nạc, quả bơ, các loại hạt, rau xanh và ngũ cốc nguyên cám.
• Hạn chế đường tinh luyện, thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn, vì chúng dễ gây béo phì và ảnh hưởng xấu đến nội tiết.
• Uống đủ nước, tránh để cơ thể mất nước vì điều này có thể làm suy giảm chuyển hóa và hormone.

Một chế độ ăn cân đối giúp duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì – nguyên nhân phổ biến dẫn đến rối loạn nội tiết tố ở nam giới.

Tránh các thói quen xấu

Những thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia hay lạm dụng chất kích thích,... ảnh hưởng đến nội tiết tố nam giới:

• Hút thuốc lá chứa nhiều chất độc hại như nicotine, gây rối loạn chuyển hóa hormone, làm giảm chất lượng tinh trùng và suy giảm chức năng sinh sản.
• Rượu bia nếu lạm dụng có thể làm tăng estrogen, giảm testosterone và ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, cơ quan quan trọng trong quá trình chuyển hóa hormone.
• Căng thẳng kéo dài khiến cơ thể sản xuất nhiều cortisol, hormone này ức chế quá trình tạo testosterone, gây mệt mỏi, giảm ham muốn.

Vì vậy, ngưng hút thuốc, hạn chế rượu bia và quản lý stress bằng thiền, ngủ đủ giấc hoặc thư giãn tinh thần là cách thiết yếu để cải thiện và duy trì cân bằng nội tiết tố nam.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nam giới nên chủ động đến gặp bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc nam học khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ rối loạn nội tiết tố như:

• Giảm ham muốn tình dục kéo dài, khó đạt hoặc duy trì sự cương cứng.
• Cảm thấy mệt mỏi, uể oải, mất năng lượng dù nghỉ ngơi đầy đủ.
• Có biểu hiện thay đổi tâm lý như dễ cáu gắt, trầm cảm, mất tập trung.
• Giảm khối lượng cơ, tăng mỡ bụng không rõ nguyên nhân.
• Xuất hiện các cơn bốc hỏa, rối loạn giấc ngủ hoặc đổ mồ hôi đêm.

Ngoài ra, nếu đang điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế, người bệnh cần tái khám định kỳ để kiểm tra nồng độ testosterone, xét nghiệm máu, đánh giá chức năng gan, thận, chỉ số huyết học và tầm soát các nguy cơ liên quan như ung thư tuyến tiền liệt.

Việc khám sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống hiệu quả hơn.

Tóm lại, để phòng tránh và hạn chế những ảnh hưởng từ rối loạn nội tiết tố nam, phái mạnh nên duy trì lối sống khoa học, ăn uống cân đối, nghỉ ngơi hợp lý, tập luyện thể thao đều đặn và tránh xa các tác nhân có hại như rượu bia, thuốc lá hay chất kích thích. Khi nhận thấy các dấu hiệu, việc thăm khám và điều chỉnh kịp thời sẽ giúp điều trị rối loạn nội tiết tố nam, cải thiện sức khỏe, ổn định hormone và nâng cao chất lượng cuộc sống.