Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm mông và biện pháp phòng ngừa

Trong thực tế, rất nhiều người nhầm lẫn cơn đau mông do thoát vị đĩa đệm với đau do cơ, dẫn đến chậm trễ trong chẩn đoán. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những dấu hiệu đặc trưng của thoát vị đĩa đệm mông, cách chẩn đoán và khi nào nên đi khám để tránh hệ quả xấu.

Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm mông dễ nhận biết nhất

Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm vùng mông dễ nhận biết nhất thường liên quan đến những thay đổi bất thường trong cảm giác và vận động như:

Đau nhức

Người bệnh thường gặp những cơn đau bất chợt tại vùng cổ, thắt lưng, vai hoặc mông. Cơn đau có thể âm ỉ kéo dài vài ngày, vài tuần, thậm chí lâu hơn. Khi vận động, đi lại hoặc lao động nặng, cảm giác đau trở nên dữ dội hơn, gây ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt hằng ngày.

Chứng tê bì tay chân

Khi nhân nhầy đĩa đệm tràn ra ngoài và chèn ép lên rễ dây thần kinh, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức kèm tê bì. Nếu thoát vị xảy ra ở cột sống cổ, cảm giác tê lan xuống cánh tay, bàn và các ngón tay, còn thoát vị cột sống thắt lưng thường lan xuống vùng mông, đùi, bẹn và chân. Một số bệnh nhân có thể rối loạn cảm giác, thường xuyên cảm thấy như có kiến bò trên da.

Yếu cơ, bại liệt

Đây là triệu chứng xuất hiện muộn và hiếm, báo hiệu bệnh đã tiến triển nặng. Người bệnh gặp khó khăn khi di chuyển, lao động, có thể bị teo cơ ở chân, thậm chí liệt chi và phải sử dụng xe lăn. Việc phát hiện và điều trị sớm giúp hạn chế nguy cơ này.

Lưu ý: Những dấu hiệu trên chỉ mang tính tham khảo, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Nguyên nhân dẫn tới thoát vị đĩa đệm mông là gì?

Thoát vị đĩa đệm mông thường hình thành do nhiều yếu tố khác nhau, từ thói quen sinh hoạt đến bệnh lý thoái hóa. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

• Chấn thương cột sống: Các tai nạn như té ngã, va đập mạnh khi lao động hoặc chơi thể thao, tai nạn giao thông… có thể khiến bao xơ đĩa đệm bị rách, làm nhân nhầy thoát ra ngoài và chèn ép vào rễ thần kinh.
• Mang vác nặng hoặc gắng sức sai tư thế: Thường xuyên nâng, kéo vật nặng hoặc cúi người, xoay vặn lưng đột ngột làm tăng áp lực lên cột sống thắt lưng. Lâu ngày, đĩa đệm bị tổn thương, dẫn đến thoát vị.
• Thoái hóa cột sống do tuổi tác: Ở người trung niên và cao tuổi, đĩa đệm dần mất nước và tính đàn hồi, khiến chúng dễ bị nứt rách hoặc lồi ra ngoài chỉ với những vận động bình thường.
• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa làm tăng gánh nặng lên cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng, nơi chịu sức ép lớn khi đứng, ngồi hoặc di chuyển.
• Thói quen sinh hoạt không hợp lý: Ngồi lâu một chỗ, ít vận động, ngủ sai tư thế hoặc thường xuyên mang giày cao gót đều có thể làm cột sống bị lệch, giảm sự linh hoạt của đĩa đệm và tăng nguy cơ thoát vị.
• Yếu tố bẩm sinh hoặc di truyền: Một số người có cấu trúc cột sống yếu hoặc đĩa đệm kém đàn hồi bẩm sinh, dễ bị tổn thương hơn so với người bình thường.

Hiểu rõ các nguyên nhân này giúp mỗi người chủ động thay đổi lối sống, bảo vệ cột sống và hỗ trợ phòng ngừa bệnh tái phát sau điều trị.

Phương pháp chẩn đoán bệnh là gì?

Để xác định chính xác thoát vị đĩa đệm mông, bác sĩ sẽ kết hợp khai thác bệnh sử với khám lâm sàng và các kỹ thuật cận lâm sàng:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra vùng thắt lưng - mông, đánh giá khả năng vận động, phản xạ gân xương và dấu hiệu đau lan xuống chân.
• Chụp X-quang: X‑quang thông thường không phát hiện thoát vị đĩa đệm, nhưng giúp loại trừ các bệnh lý xương (gãy, lệch).
• Chụp MRI (Cộng hưởng từ): Đây là phương pháp chính xác nhất để phát hiện vị trí và mức độ thoát vị của đĩa đệm, cũng như tình trạng chèn ép thần kinh.
• Chụp CT-Scan: Được sử dụng khi MRI không phù hợp hoặc cần đánh giá chi tiết cấu trúc xương.
• Điện cơ (EMG): Giúp kiểm tra chức năng thần kinh và cơ, xác định mức độ tổn thương do thoát vị gây ra. Tuy nhiên, chỉ áp dụng phương pháp này khi có nghi ngờ tổn thương thần kinh rõ rệt.

Việc chẩn đoán sớm giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, hạn chế biến chứng nghiêm trọng.

Cần lưu ý gì khi bị thoát vị đĩa đệm mông?

Khi được chẩn đoán thoát vị đĩa đệm vùng mông, người bệnh nên:

• Tuân thủ phác đồ điều trị: Dùng thuốc, tập vật lý trị liệu, hoặc phẫu thuật theo chỉ định của bác sĩ.
• Hạn chế mang vác nặng và các động tác gập, xoay người đột ngột: Những hoạt động này có thể làm tổn thương đĩa đệm nặng hơn.
• Giữ tư thế đúng khi ngồi, đứng và nằm: Ngồi lưng thẳng, tránh khom người quá lâu, ngủ trên nệm có độ cứng vừa phải.
• Tập luyện nhẹ nhàng: Các bài tập giãn cơ, đi bộ, bơi lội giúp cột sống linh hoạt hơn và giảm áp lực lên đĩa đệm.
• Theo dõi triệu chứng và tái khám định kỳ: Báo ngay cho bác sĩ nếu thấy cơn đau tăng, tê liệt hoặc mất kiểm soát tiểu tiện.
• Tránh tự ý điều trị hoặc sử dụng mẹo dân gian: Việc dùng thuốc không theo hướng dẫn, đắp lá hoặc xoa bóp sai cách có thể gây biến chứng, làm tổn thương nặng hơn và chậm trễ điều trị.

Thoát vị đĩa đệm là bệnh lý cần được điều trị và theo dõi lâu dài. Người bệnh không nên chủ quan hoặc tự điều trị tại nhà. Việc phối hợp chặt chẽ với bác sĩ, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và kiên trì tập luyện sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, cải thiện chất lượng cuộc sống và hạn chế biến chứng.

Những biện pháp phòng ngừa

Để giảm nguy cơ thoát vị đĩa đệm, việc xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học và duy trì lối sống lành mạnh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một số biện pháp cụ thể như:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giúp giảm áp lực lên cột sống thắt lưng.
• Luyện tập thể dục đều đặn: Các bài tập tăng cường cơ lưng, cơ bụng giúp cột sống khỏe và ổn định hơn.
• Giữ tư thế đúng trong lao động và sinh hoạt: Khi nâng vật nặng, hãy gập gối thay vì cúi lưng, tránh ngồi hoặc đứng lâu một tư thế.
• Hạn chế đi giày cao gót hoặc nằm nệm quá mềm: Điều này giúp cột sống duy trì độ cong sinh lý tự nhiên.
• Khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các vấn đề về cột sống để can thiệp kịp thời.

Việc kiên trì duy trì các thói quen này không chỉ giúp phòng ngừa thoát vị đĩa đệm mà còn cải thiện sức khỏe toàn diện, giảm nguy cơ thoái hóa cột sống và tăng cường chất lượng cuộc sống.

Thoát vị đĩa đệm vùng mông là một bệnh lý không nên xem nhẹ vì có thể gây đau kéo dài, hạn chế vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị sớm. Nhiều người thường nhầm lẫn cơn đau mông do thoát vị đĩa đệm với đau cơ thông thường, dẫn đến chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị, khiến bệnh tiến triển nặng hơn.

Qua bài viết này, bạn đã nắm được những dấu hiệu thoát vị đĩa đệm mông, nguyên nhân gây bệnh, các phương pháp chẩn đoán, cũng như lưu ý khi điều trị và cách phòng ngừa. Việc lắng nghe cơ thể, nhận diện sớm các triệu chứng bất thường và đi khám kịp thời là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm như teo cơ hoặc bại liệt.