Dấu hiệu cảnh báo viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em cha mẹ cần biết

Ở trẻ em, viêm phúc mạc do viêm ruột thừa vỡ có thể diễn tiến rất nhanh nhưng lại thường bị phát hiện muộn do triệu chứng không điển hình hoặc trẻ chưa biết diễn tả cảm giác. Trong nhiều trường hợp, bệnh chỉ được chẩn đoán khi đã chuyển nặng, khiến quá trình điều trị trở nên khó khăn hơn. Do đó, cha mẹ cần hết sức lưu ý đến những dấu hiệu nghi ngờ viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em để có hướng xử trí sớm và đúng cách.

Dấu hiệu cảnh báo viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em

Viêm phúc mạc do viêm ruột thừa vỡ ở trẻ em là một cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm, cần được nhận biết sớm và can thiệp kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Trong giai đoạn đầu, bệnh thường khởi phát với triệu chứng sốt nhẹ và đau bụng quanh rốn, có thể khiến cha mẹ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. 

Tuy nhiên, cơn đau bụng trong viêm ruột thừa thường trở nên dai dẳng, dữ dội hơn và di chuyển xuống vùng bụng dưới bên phải. Trẻ có thể than đau liên tục, cơn đau lúc đầu thoáng qua nhưng sau đó không thuyên giảm mà ngày càng nghiêm trọng.

Ngoài đau bụng, trẻ thường có biểu hiện sốt nhẹ, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn. Một số trẻ đi tiêu lỏng, phân ít và có thể có chất nhầy hoặc ngược lại là táo bón và bụng chướng. Khi ruột thừa bị vỡ, nhiễm trùng lan rộng trong ổ bụng gây ra tình trạng viêm phúc mạc. Lúc này, sốt cao đột ngột, có thể lên tới 40°C là dấu hiệu cảnh báo đáng lo ngại. Cơn đau bụng ban đầu có thể dịu đi tạm thời khi ruột thừa vỡ nhưng sau đó sẽ lan tỏa ra toàn bụng, kèm theo phản ứng cứng bụng và đau khi chạm nhẹ vào.

Trẻ bị viêm phúc mạc còn có thể có biểu hiện tắc ruột như nôn ói, đầy bụng, bí trung đại tiện. Các dấu hiệu mất nước cũng thường xuất hiện như môi khô, da khô, tiểu ít. Khi nhiễm trùng lan rộng, trẻ có thể rơi vào trạng thái nhiễm độc toàn thân với các biểu hiện nguy hiểm như lưỡi dày và khô, hơi thở có mùi hôi, da xanh tái, chân tay vã mồ hôi lạnh, rối loạn ý thức như lơ mơ, hôn mê hoặc tụt huyết áp, mạch nhanh và yếu. Trong trường hợp nặng, trẻ có thể tiến triển đến sốc nhiễm trùng hoặc suy đa cơ quan nếu không được điều trị kịp thời.

Chính vì vậy, khi thấy trẻ có dấu hiệu đau bụng không rõ nguyên nhân, đặc biệt là đau vùng bụng dưới bên phải, kèm theo sốt, nôn hoặc bất kỳ thay đổi bất thường nào trong ăn uống và tiêu hóa, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Việc chẩn đoán, điều trị sớm không chỉ giúp giảm nguy cơ biến chứng mà còn bảo vệ tính mạng và sức khỏe lâu dài cho trẻ.

Nguyên nhân dẫn đến viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến viêm phúc mạc là do ruột thừa bị viêm kéo dài dẫn đến hoại tử hoặc vỡ. Khi đó, các chất chứa trong lòng ruột thừa như vi khuẩn, dịch mủ và phân sẽ tràn vào khoang bụng, gây nhiễm trùng màng bụng hay còn gọi là phúc mạc.

Quá trình này thường bắt đầu từ sự tắc nghẽn lòng ruột thừa, có thể do phân, tăng sản mô lympho hoặc dị vật. Sự tắc nghẽn khiến áp lực bên trong ruột thừa tăng dần, làm cho thành ruột thừa bị giãn căng, giảm lượng máu nuôi dưỡng và dẫn đến hoại tử. Trong môi trường thiếu oxy, vi khuẩn phát triển mạnh, dẫn tới viêm nặng và sau đó là thủng ruột thừa. Khi thủng xảy ra, các vi khuẩn và chất viêm xâm nhập vào khoang bụng, gây nên viêm phúc mạc khu trú hoặc lan tỏa toàn bộ phúc mạc.

Viêm phúc mạc do vỡ ruột thừa là một cấp cứu y tế, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, suy đa cơ quan và tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Điều trị bắt buộc bao gồm phẫu thuật dẫn lưu ổ viêm và dùng kháng sinh mạnh. Do đó, việc nhận biết sớm triệu chứng và đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi nghi ngờ viêm ruột thừa là vô cùng quan trọng để tránh biến chứng nguy hiểm này.

Có cách nào giúp phòng ngừa viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em không?

Hiện nay, chưa có biện pháp nào được chứng minh là có thể ngăn ngừa hoàn toàn bệnh viêm ruột thừa ở trẻ em, bởi nguyên nhân cụ thể dẫn đến tình trạng này vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có một số cách giúp giảm nguy cơ tiến triển thành biến chứng nghiêm trọng như viêm phúc mạc, đặc biệt nếu phụ huynh chú ý đến sức khỏe của trẻ và có biện pháp can thiệp sớm.

Trước hết, việc duy trì một chế độ ăn uống giàu chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tiêu hóa. Rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, hạn chế tình trạng táo bón, một trong những yếu tố có thể làm tăng áp lực lên ruột thừa và góp phần khởi phát viêm. 

Bên cạnh đó, khuyến khích trẻ vận động thường xuyên cũng giúp tăng cường nhu động ruột và cải thiện sức khỏe tổng thể, góp phần giảm thiểu các rối loạn tiêu hóa có thể dẫn đến hiểu nhầm với viêm ruột thừa.

Điều quan trọng hơn cả là sự quan sát và phản ứng nhanh nhạy của cha mẹ. Nếu trẻ có biểu hiện đau bụng bất thường, đặc biệt là đau quanh rốn rồi lan xuống bụng dưới bên phải, kèm theo sốt, buồn nôn hoặc nôn, cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức. Việc phát hiện sớm viêm ruột thừa và can thiệp y tế kịp thời là yếu tố then chốt giúp ngăn ngừa nguy cơ ruột thừa vỡ và dẫn đến viêm phúc mạc.

Tóm lại, mặc dù không thể ngăn ngừa tuyệt đối viêm ruột thừa, nhưng việc duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống điều độ và đặc biệt là nhận biết sớm những dấu hiệu cảnh báo để đưa trẻ đi khám kịp thời chính là cách tốt nhất để hạn chế nguy cơ viêm phúc mạc do viêm ruột thừa ở trẻ em.

Viêm phúc mạc ruột thừa ở trẻ em là biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng và tử vong nếu không can thiệp kịp thời.Khi trẻ có các biểu hiện bất thường liên quan đến đường tiêu hóa, phụ huynh tuyệt đối không nên chủ quan mà cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nặng nề.