Nhận biết sớm các dấu hiệu đau ruột thừa: Nguyên nhân và cách điều trị

Viêm ruột thừa là một trong những nguyên nhân gây đau bụng cấp tính phổ biến và có thể tiến triển nhanh chóng nếu không được phát hiện sớm. Cơn đau thường khởi phát âm ỉ quanh rốn, sau đó lan xuống vùng bụng dưới bên phải và kèm theo các biểu hiện như sốt nhẹ, buồn nôn, chán ăn. Nhiều trường hợp chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa khác, dẫn đến điều trị chậm trễ và tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Vậy dấu hiệu đau ruột thừa là gì? Cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Bệnh đau ruột thừa là gì?

Đau ruột thừa, hay còn gọi là viêm ruột thừa cấp, là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại ruột thừa, là một đoạn ruột nhỏ hình ống, dài trung bình từ 3-13 cm, nằm ở phần đầu manh tràng, phía bụng dưới bên phải. Mặc dù không có chức năng rõ ràng trong hệ tiêu hóa, ruột thừa vẫn có thể bị tắc nghẽn do phân, dị vật, viêm nhiễm hoặc phì đại mô lympho, dẫn đến viêm cấp tính.

Khi ruột thừa bị viêm, người bệnh thường xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, khởi phát quanh rốn và dần lan xuống hố chậu phải, kèm theo sốt nhẹ, buồn nôn, chán ăn và rối loạn tiêu hóa. Tình trạng viêm nếu không được can thiệp kịp thời có thể gây hoại tử ruột thừa, vỡ ruột, hình thành ổ áp xe hoặc viêm phúc mạc, đây đều là những biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng.

Dấu hiệu đau ruột thừa dễ nhận biết

Viêm ruột thừa là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp và có thể tiến triển nhanh chóng, gây nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời. Tuy có thể biểu hiện khác nhau tùy vào thể trạng và độ tuổi, song người bệnh cần đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu sau:

Đau bụng khởi phát quanh rốn rồi di chuyển xuống hố chậu phải

Đau bụng là triệu chứng kinh điển và phổ biến nhất của đau ruột thừa. Cơn đau ban đầu thường âm ỉ, không rõ ràng, sau đó trở nên dữ dội, liên tục và tập trung nhiều ở vùng bụng dưới bên phải. Đặc biệt, đau tăng khi người bệnh ho, cử động hoặc thay đổi tư thế.

Sốt

Người bệnh thường sốt nhẹ (khoảng 37,5-38,5°C). Nếu ruột thừa bị vỡ, dẫn đến viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng huyết, thân nhiệt có thể tăng cao và kèm theo tình trạng rét run.

Chán ăn, buồn nôn và nôn

Cảm giác chán ăn xảy ra sớm và kéo dài trong suốt quá trình tiến triển của bệnh. Buồn nôn và nôn thường xảy ra sau cơn đau bụng, là kết quả của kích thích phúc mạc hoặc rối loạn nhu động ruột.

Rối loạn tiêu hóa

Một số người bệnh có biểu hiện tiêu chảy, táo bón hoặc khó xì hơi. Điều này có thể gây nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa khác, làm chậm trễ việc chẩn đoán.

Thành bụng co cứng

Đây là một dấu hiệu gợi ý tình trạng kích thích phúc mạc. Khi sờ nắn vùng bụng dưới bên phải, bệnh nhân có cảm giác đau chói và phản xạ co cứng thành bụng.

Ngoài những biểu hiện điển hình kể trên, người bệnh có thể gặp thêm các triệu chứng như tiểu buốt, đau vùng thắt lưng hoặc vùng chậu (ở nữ giới), do ruột thừa nằm gần các cơ quan khác. Khi có bất kỳ biểu hiện nào nghi ngờ viêm ruột thừa, người bệnh cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Nguyên nhân đau ruột thừa

Đau ruột thừa là biểu hiện chủ yếu của tình trạng viêm ruột thừa cấp. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do tắc nghẽn lòng ruột thừa, làm gián đoạn lưu thông dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm.

Tắc nghẽn lòng ruột thừa

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm tỷ lệ cao trong các ca viêm ruột thừa. Tình trạng tắc nghẽn có thể do:

• Sự ứ đọng chất bã, phân cứng (fecalith).
• Sự phì đại mô lympho dưới niêm mạc ruột thừa, thường gặp sau các nhiễm khuẩn đường hô hấp hoặc tiêu hóa.
• Các khối u lành tính hoặc ác tính trong lòng ruột thừa hoặc vùng manh tràng.

Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa hoặc toàn thân

Một số tác nhân vi sinh vật như Salmonella, Shigella hoặc vi-rút gây viêm đường hô hấp cấp có thể gây phản ứng viêm lan rộng đến mô lympho ruột, làm hẹp lòng ruột thừa và dẫn đến viêm.

Dị vật trong lòng ruột thừa

Các vật thể lạ như hạt trái cây, mảnh sạn, xương nhỏ hoặc vật sắc nhọn có thể vô tình lọt vào ruột thừa, làm tổn thương niêm mạc và gây viêm.

Ký sinh trùng đường ruột

Một số loại giun, đặc biệt là giun đũa, giun kim, có thể xâm nhập và ký sinh trong lòng ruột thừa, gây tắc nghẽn và viêm.

Ngoài các nguyên nhân nêu trên, tình trạng viêm ruột thừa cũng có thể liên quan đến yếu tố di truyền, thói quen ăn uống thiếu chất xơ hoặc rối loạn vận động đường ruột. Hầu hết các nguyên nhân gây viêm ruột thừa đều có thể dẫn đến đau ruột thừa với cường độ tăng dần và nguy cơ cao biến chứng như hoại tử ruột thừa, vỡ ruột thừa và viêm phúc mạc. Do đó, khi có dấu hiệu nghi ngờ, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

Cách phòng ngừa đau ruột thừa

Viêm ruột thừa là một tình trạng cấp tính thường xảy ra đột ngột và có thể để lại biến chứng nguy hiểm nếu không được xử trí kịp thời. Tuy chưa có biện pháp phòng ngừa tuyệt đối, nhưng việc xây dựng lối sống khoa học và chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn lòng ruột thừa, nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến viêm. Một số biện pháp dự phòng hiệu quả gồm:

• Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn: Chế độ ăn giàu chất xơ giúp cải thiện nhu động ruột, làm mềm phân và hạn chế tích tụ tại manh tràng. Bạn nên bổ sung nhiều rau xanh, củ quả tươi (dưa chuột, củ cải, cà rốt), ngũ cốc nguyên hạt và trái cây giàu chất xơ.
• Một số thực phẩm như tỏi và thực phẩm giàu oligosaccharide có thể hỗ trợ sức khỏe đường ruột nhờ điều hòa hệ vi sinh, tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học xác thực cho thấy chúng có tác dụng phòng ngừa viêm ruột thừa.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày (tối thiểu 1,5 - 2 lít đối với người trưởng thành) giúp thanh lọc đường tiêu hóa, ngăn ngừa tình trạng táo bón.
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và chất kích thích: Cần hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến công nghiệp và các chất kích thích như rượu bia, cà phê, thuốc lá vì chúng dễ gây rối loạn tiêu hóa, tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Thăm khám định kỳ và xử trí sớm các bệnh lý đường tiêu hóa: Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều trị dứt điểm các rối loạn tiêu hóa (như nhiễm ký sinh trùng, hội chứng ruột kích thích, viêm nhiễm đường ruột) giúp hạn chế các yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm ruột thừa.

Đau ruột thừa là một cấp cứu ngoại khoa phổ biến, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm phúc mạc hoặc áp-xe ổ bụng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu đau ruột thừa giúp người bệnh can thiệp kịp thời và giảm thiểu rủi ro. Ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ viêm ruột thừa, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị chuyên môn, tránh tự ý dùng thuốc hay chần chừ gây nguy hiểm đến tính mạng.