Chán ăn khi mang thai có nguy hiểm không? Cách khắc phục hiệu quả

Trong thời gian mang thai, cơ thể người phụ nữ trải qua nhiều thay đổi về nội tiết tố, tâm lý và thể chất. Những biến đổi này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn tác động trực tiếp đến cảm giác ăn uống. Có những giai đoạn mẹ bầu đột nhiên mất cảm giác ngon miệng, dễ buồn nôn và không thể ăn được như bình thường. Dù là hiện tượng phổ biến nhưng tình trạng này nếu kéo dài có thể khiến mẹ thiếu dưỡng chất và ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Nguyên nhân của chứng mệt mỏi chán ăn khi mang thai

Chán ăn khi mang thai là hiện tượng thường gặp trong giai đoạn đầu thai kỳ. Nhiều mẹ bầu cảm thấy nhạy cảm với mùi vị, dễ buồn nôn hoặc sợ ăn do những thay đổi sinh lý trong cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.

Sự thay đổi hormone HCG khi mang thai

Hormone HCG (human chorionic gonadotropin) tăng nhanh trong những tuần đầu của thai kỳ. Mức HCG cao khiến cơ thể mẹ trở nên nhạy cảm hơn với mùi và vị, làm tăng cảm giác buồn nôn, chóng mặt và mệt mỏi. Sự thay đổi nội tiết này có thể khiến mẹ bầu cảm thấy khó ăn, thậm chí chỉ ngửi mùi thức ăn cũng buồn nôn. Một số mẹ bầu lại thèm ăn quá mức, tuy nhiên đây chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể. 

Khi bước sang tuần thứ 11 hoặc 12, nồng độ HCG bắt đầu giảm và tình trạng chán ăn sẽ dần cải thiện. Để hạn chế cảm giác khó chịu, mẹ nên ăn thành nhiều bữa nhỏ, chọn thực phẩm dễ tiêu và tránh những món nặng mùi.

Ốm nghén

Ốm nghén là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến chán ăn ở phụ nữ mang thai. Tình trạng này xảy ra do sự thay đổi hormone và hoạt động của hệ tiêu hóa. Mẹ bầu thường cảm thấy buồn nôn, nôn mửa hoặc sợ mùi thức ăn. Khi ốm nghén nặng, cơ thể không dung nạp được thức ăn khiến mẹ bị mệt mỏi, tụt cân và thiếu năng lượng. Mức độ ốm nghén có thể khác nhau ở mỗi người, có người chỉ buồn nôn nhẹ buổi sáng nhưng cũng có trường hợp kéo dài suốt cả ngày. 

Thay đổi vị giác và khứu giác

Trong thai kỳ, hormone estrogen tăng cao khiến vị giác và khứu giác của mẹ nhạy cảm hơn bình thường. Nhiều loại thực phẩm quen thuộc bỗng trở nên khó ăn hoặc có mùi khó chịu. Những thay đổi này khiến mẹ bầu không còn cảm giác ngon miệng, dễ chán ăn hoặc chỉ thích một số món nhất định. Đôi khi, mẹ cảm thấy vị kim loại trong miệng hoặc sợ các món có mùi đặc trưng như thịt, cá, hành, tỏi. 

Phản ứng tự nhiên của cơ thể để bảo vệ thai nhi

Có một số trường hợp, cơ thể mẹ tự “từ chối” một số thực phẩm như một cơ chế bảo vệ thai nhi khỏi các chất có thể gây hại. Điều này xảy ra do hệ miễn dịch và hormone điều chỉnh lại phản ứng sinh học, khiến mẹ bầu tạm thời không muốn ăn các món có mùi mạnh hoặc dễ gây kích ứng. 

Ví dụ, nhiều mẹ sẽ thấy sợ cà phê, rượu, đồ cay hoặc thịt sống. Đây là phản ứng sinh lý bình thường và thường biến mất sau khi cơ thể quen dần với thai kỳ. Tuy nhiên nếu tình trạng kéo dài hoặc gây sụt cân nhanh, mẹ nên đi khám để được tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Chán ăn khi mang thai ảnh hưởng như thế nào đến mẹ và bé?

Hiện tượng chán ăn trong thai kỳ thường xảy ra trong ba tháng đầu, sau đó sẽ giảm dần. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc nghiêm trọng sẽ có thể gây hại cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

Ảnh hưởng đến mẹ

Khi mẹ bầu bị chán ăn, cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết. Điều này khiến mẹ thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt, hoa mắt và dễ tụt huyết áp. Thiếu năng lượng kéo dài làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến cơ thể dễ mắc bệnh. 

Ngoài ra, việc nôn ói nhiều còn gây mất nước và mất cân bằng điện giải, ảnh hưởng đến chức năng thận và tim mạch. Trong những trường hợp nặng, mẹ có thể phải nhập viện để truyền dịch và điều chỉnh dinh dưỡng.

Ảnh hưởng đến thai nhi

Thai nhi nhận dinh dưỡng trực tiếp từ mẹ qua nhau thai, vì vậy việc mẹ ăn uống kém sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của bé. Nếu tình trạng chán ăn kéo dài, thai nhi có thể bị thiếu chất, chậm tăng cân, nhẹ cân khi sinh hoặc thậm chí suy dinh dưỡng bào thai. Một số trường hợp nặng có thể làm tăng nguy cơ dọa sảy thai hoặc sinh non. 

Ngoài ra, thiếu vi chất trong thai kỳ như sắt, axit folic và canxi còn làm tăng nguy cơ dị tật ống thần kinh, còi xương hoặc chậm phát triển trí não ở trẻ.

Làm gì khi bị chán ăn mệt mỏi trong thai kỳ?

Để cải thiện tình trạng chán ăn khi mang thai, mẹ bầu cần kết hợp thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt và bổ sung dinh dưỡng hợp lý.

Uống nhiều nước

Mỗi ngày nên uống từ 2 - 3 lít nước để giảm mệt mỏi và hạn chế buồn nôn. Mẹ có thể xen kẽ với nước cam, chanh hoặc nước dừa để bổ sung vitamin C và điện giải.

Hạn chế đồ ăn nặng mùi

Các món có mùi tanh hoặc cay nồng dễ gây buồn nôn. Mẹ nên chọn thực phẩm có mùi nhẹ và nấu trong không gian thông thoáng.

Ăn nhạt, ít gia vị

Món ăn đơn giản, ít dầu mỡ và dễ tiêu giúp giảm cảm giác đầy hơi và kích thích vị giác tốt hơn.

Chia nhỏ bữa ăn

Thay vì ăn 3 bữa chính, mẹ có thể chia thành 5 - 6 bữa nhỏ mỗi ngày để cơ thể hấp thu dinh dưỡng dễ dàng hơn.

Không bỏ bữa

Dù mệt mỏi, mẹ vẫn nên cố gắng ăn nhẹ để duy trì năng lượng cho cơ thể và giúp thai nhi phát triển ổn định.

Tăng cường thực phẩm giàu protein và tinh bột

Chẳng hạn như trứng, sữa, thịt nạc, đậu, khoai lang, gạo lứt. Những thực phẩm này giúp mẹ no lâu và giữ đường huyết ổn định.

Bổ sung vitamin và khoáng chất

Mẹ nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và có thể dùng thêm viên uống bổ sung sắt, canxi, vitamin D, axit folic theo hướng dẫn của bác sĩ.

Nếu tình trạng chán ăn kéo dài, mẹ nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra và hỗ trợ dinh dưỡng kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé.

Chán ăn khi mang thai là hiện tượng sinh lý phổ biến, nhưng không nên chủ quan khi tình trạng kéo dài hoặc gây sụt cân nhanh. Việc theo dõi dinh dưỡng, duy trì tâm lý thoải mái và thăm khám định kỳ sẽ giúp mẹ bầu vượt qua giai đoạn khó chịu này một cách an toàn. Một chế độ ăn uống khoa học cùng tinh thần tích cực không chỉ giúp mẹ khỏe mạnh mà còn tạo nền tảng tốt cho sự phát triển toàn diện của thai nhi.