Cận thị nên đeo kính hay mổ mắt? Ưu và nhược điểm của hai phương pháp

Tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị ngày càng phổ biến, đặc biệt ở người trẻ và dân văn phòng. Khi thị lực suy giảm, nhiều người băn khoăn không biết nên tiếp tục đeo kính hay lựa chọn phẫu thuật mổ mắt để cải thiện tầm nhìn lâu dài. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu ưu nhược điểm và đối tượng phù hợp với từng phương pháp nhé.

Cận thị nên đeo kính hay mổ mắt?

Việc lựa chọn đeo kính hay mổ mắt phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, tình trạng tật khúc xạ, sức khỏe giác mạc và nhu cầu sinh hoạt cá nhân. 

Lựa chọn đeo kính

Đeo kính thích hợp với các đối tượng:

• Trẻ em và thanh thiếu niên, đeo kính vẫn là phương pháp tối ưu vì nhãn cầu chưa ổn định. Mổ mắt ở giai đoạn này có nguy cơ tái cận cao và ảnh hưởng đến sự phát triển tự nhiên của mắt.

• Người có độ cận tăng nhanh, giác mạc mỏng, mắc các bệnh lý về mắt như viêm giác mạc, khô mắt nặng, cườm nước hoặc bệnh toàn thân như đái tháo đường chưa kiểm soát tốt thường không được khuyến khích mổ mắt. Trong các trường hợp này, đeo kính hoặc kính áp tròng vẫn là lựa chọn an toàn hơn.

Lựa chọn mổ mắt

Ngược lại, mổ mắt phù hợp với:

• Người trưởng thành từ khoảng 18 tuổi trở lên.

• Độ cận không tăng hoặc tăng không quá 0,5 diop trong vòng 6 - 12 tháng gần nhất.

• Giác mạc đủ dày ≥ 530 - 550 µm, hình dạng bình thường, không bị giác mạc chóp, không có sẹo và không có bệnh lý mắt kèm theo. 

• Những người thường xuyên vận động mạnh, làm việc trong môi trường đặc thù hoặc cảm thấy bất tiện khi đeo kính có thể cân nhắc phẫu thuật.

Dù lựa chọn phương án nào, việc thăm khám và tư vấn cá nhân hóa với bác sĩ nhãn khoa là yếu tố quyết định. Không nên tự ý mổ mắt chỉ vì mong muốn chủ quan hoặc theo xu hướng.

Ưu và nhược điểm của hai phương pháp đeo kính và mổ mắt

Đeo kính – Giải pháp an toàn và phổ biến

Đeo kính (kính gọng hoặc kính áp tròng) là phương pháp điều chỉnh tật khúc xạ được áp dụng rộng rãi trong nhiều thập kỷ. Ưu điểm lớn nhất của đeo kính là:

• An toàn.

• Không xâm lấn.

• Dễ thay đổi khi độ mắt tăng hoặc giảm theo thời gian, người dùng chỉ cần thăm khám định kỳ để điều chỉnh tròng kính phù hợp.

• Bảo vệ mắt khỏi bụi, gió và ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử nếu được tích hợp lớp chống UV, chống ánh sáng xanh.

Với trẻ em, thanh thiếu niên và người có độ cận chưa ổn định, đeo kính gần như là lựa chọn bắt buộc. Ở nhóm này, nhãn cầu vẫn đang phát triển, nếu mổ mắt quá sớm có thể dẫn đến tái cận hoặc các biến chứng về sau. 

Tuy nhiên, đeo kính cũng tồn tại không ít bất tiện, cụ thể: 

• Kính gọng gây cảm giác vướng víu khi vận động, chơi thể thao, lái xe dưới mưa hoặc khi làm việc trong môi trường đặc thù. 

• Kính áp tròng tuy thẩm mỹ hơn nhưng đòi hỏi vệ sinh nghiêm ngặt, nếu dùng sai cách có thể gây viêm giác mạc, khô mắt hoặc nhiễm trùng.

Mổ mắt – Giải pháp cải thiện thị lực lâu dài

Mổ mắt bằng laser là phương pháp điều trị tật khúc xạ hiện đại, ngày càng được nhiều người lựa chọn nhờ khả năng cải thiện thị lực nhanh và giảm sự phụ thuộc vào kính. Các kỹ thuật phổ biến hiện nay như LASIK, Femto LASIK, ReLEx SMILE hay PRK đều hoạt động dựa trên nguyên lý tái tạo hình dạng giác mạc, giúp ánh sáng hội tụ chính xác trên võng mạc.

Những ưu điểm của mổ mắt bao gồm:

• Hiệu quả thị lực rõ rệt là ưu điểm lớn nhất của mổ mắt. Phần lớn người bệnh có thể nhìn rõ sau 24 - 72 giờ và đạt thị lực ổn định sau vài tuần. 

• Mang lại sự thuận tiện trong sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt với những người thường xuyên chơi thể thao, làm việc ngoài trời hoặc công việc yêu cầu thị lực cao. 

• Yếu tố thẩm mỹ cũng là lý do khiến nhiều người trẻ lựa chọn phẫu thuật.

Tuy nhiên, mổ mắt không phải là thủ thuật đơn giản và cũng không phù hợp với tất cả mọi người. Sau đây là những điều cần cân nhắc trước khi mổ mắt:

• Sau phẫu thuật, một số người có thể gặp tình trạng khô mắt kéo dài, chói sáng ban đêm, nhạy cảm ánh sáng hoặc tái cận sau nhiều năm. Những rủi ro này thường liên quan đến cơ địa, độ khúc xạ ban đầu và việc tuân thủ chăm sóc hậu phẫu.

• Chi phí mổ mắt tương đối cao và người bệnh cần nghỉ ngơi, tránh làm việc nặng hoặc tiếp xúc môi trường bụi bẩn trong thời gian đầu. 

Vì vậy, quyết định mổ mắt cần được cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ thực hiện khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ chuyên khoa mắt.

Sau khi mổ cận cần lưu ý những gì?

Để đảm bảo mắt phục hồi tốt, thị lực ổn định và hạn chế tối đa biến chứng sau phẫu thuật cận thị, người bệnh cần đặc biệt lưu ý các vấn đề sau:

• Sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng hướng dẫn: Nhỏ thuốc kháng sinh, kháng viêm và nước mắt nhân tạo đủ liều, đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc.
• Tuyệt đối không dụi mắt: Dụi mắt có thể làm tổn thương giác mạc, lệch vạt mổ hoặc tăng nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt trong 1 tháng đầu.
• Bảo vệ mắt khi ra ngoài: Đeo kính bảo hộ hoặc kính râm để tránh bụi, gió, côn trùng và ánh nắng mạnh, nhất là trong tuần đầu sau mổ.
• Hạn chế tiếp xúc với nước: Tránh để nước bẩn, xà phòng, dầu gội rơi vào mắt, không bơi lội, xông hơi trong ít nhất 2 - 4 tuần.
• Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Không nhìn màn hình liên tục trong những ngày đầu, nên cho mắt nghỉ sau mỗi 20 - 30 phút làm việc.
• Tránh môi trường nhiều khói bụi: Không tiếp xúc khói thuốc, bụi mịn, hóa chất hoặc nơi có gió điều hòa thổi trực tiếp vào mắt.
• Không trang điểm vùng mắt sớm: Tránh kẻ mắt, chuốt mi, dùng mỹ phẩm quanh mắt trong ít nhất 2 - 3 tuần để phòng viêm nhiễm.
• Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý: Tránh thức khuya, giúp mắt có thời gian hồi phục và ổn định thị lực.
• Bổ sung thực phẩm tốt cho mắt: Bổ sung vitamin A, C, E, lutein, omega-3 từ thực phẩm để hạn chế khô mắt và mỏi mắt.
• Tái khám đúng lịch hẹn: Thăm khám định kỳ giúp bác sĩ đánh giá tiến trình hồi phục và xử lý sớm các bất thường nếu có.
• Lưu ý quan trọng: Nếu xuất hiện các triệu chứng như đau nhức kéo dài, đỏ mắt nhiều, nhìn mờ tăng dần hoặc chảy ghèn bất thường, cần đi khám ngay.

Như vậy, việc nên đeo kính hay mổ mắt không có phương án nào phù hợp cho tất cả mọi người. Việc lựa chọn cần dựa trên nhiều yếu tố như độ cận, độ ổn định của thị lực, tình trạng sức khỏe mắt, độ tuổi cũng như nhu cầu sinh hoạt và công việc hằng ngày. Người bị cận thị nên thăm khám chuyên khoa mắt, lắng nghe tư vấn của bác sĩ, đồng thời cân nhắc kỹ lợi ích và rủi ro trước khi lựa chọn phương pháp cải thiện thị lực cho mình.