Các giai đoạn của ung thư gan: Hiểu rõ để phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Thực tế cho thấy, phần lớn bệnh nhân chỉ phát hiện ung thư gan khi bệnh đã tiến triển nặng, làm giảm cơ hội điều trị thành công. Việc nắm được đặc điểm của từng giai đoạn không chỉ giúp bệnh nhân chủ động hơn trong theo dõi mà còn hỗ trợ bác sĩ đưa ra chiến lược điều trị phù hợp. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết các giai đoạn của ung thư gan để bạn hiểu rõ hơn về diễn tiến bệnh lý cũng như tầm quan trọng của việc phát hiện và phòng ngừa sớm.

Phân loại và các giai đoạn của ung thư gan

Hiện nay, hệ thống phân loại BCLC (Barcelona Clinic Liver Cancer) là hướng dẫn được Hiệp hội Nghiên cứu Gan châu Âu (EASL) và Hiệp hội Nghiên cứu Gan Hoa Kỳ (AASLD) khuyến cáo sử dụng để đánh giá giai đoạn và lên kế hoạch điều trị ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular Carcinoma - HCC).

BCLC chia ung thư gan thành 5 giai đoạn: 0, A, B, C, D, dựa trên các yếu tố như đặc điểm khối u, chức năng gan (Child-Pugh), và tình trạng toàn thân (Performance Status - PS).

• Giai đoạn 0 (giai đoạn rất sớm): Khối u đơn độc nhỏ hơn hoặc bằng 2 cm, chưa xâm lấn mạch máu, không triệu chứng rõ ràng, chức năng gan tốt. Đây là giai đoạn có thể điều trị triệt căn bằng phẫu thuật, RFA hoặc ghép gan.
• Giai đoạn A (giai đoạn sớm): Một khối u lớn hơn 2 cm hay bé hơn hoặc bằng 3 khối u (mỗi khối ≤3 cm), chức năng gan bảo tồn. Phương pháp điều trị gồm phẫu thuật, RFA, hoặc ghép gan tùy vào tình trạng cụ thể.
• Giai đoạn B (giai đoạn trung gian): Nhiều khối u ngoài tiêu chuẩn ghép gan, nhưng chưa xâm lấn hoặc di căn xa. Bệnh nhân ở giai đoạn này thường điều trị bằng TACE (nút mạch hóa chất).
• Giai đoạn C (giai đoạn tiến triển): Khối u xâm lấn mạch máu lớn hoặc có di căn hạch hoặc cơ quan lân cận, vẫn còn chức năng gan bù. Các phương pháp điều trị chính là liệu pháp toàn thân như thuốc nhắm trúng đích (Sorafenib, Lenvatinib) hoặc miễn dịch (Atezolizumab + Bevacizumab).
• Giai đoạn D (giai đoạn cuối): Bệnh nhân có chức năng gan mất bù nặng hoặc tình trạng toàn thân kém. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị chăm sóc giảm nhẹ nhằm cải thiện chất lượng sống.

Triệu chứng gợi ý và vai trò của tầm soát trong ung thư gan

Việc phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm là vô cùng khó khăn do phần lớn bệnh nhân không có biểu hiện rõ rệt trong thời kỳ đầu. Đây là đặc điểm điển hình của ung thư gan nguyên phát - một loại ung thư thường diễn tiến âm thầm, không gây đau hay bất thường đáng chú ý cho đến khi đã ở giai đoạn tiến triển hoặc di căn. Tuy vậy, người bệnh vẫn có thể để ý một số dấu hiệu lâm sàng dưới đây, đặc biệt khi đã có tổn thương gan nền như xơ gan hoặc nhiễm virus viêm gan B/C mạn tính:

• Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải: Cảm giác nặng tức hoặc đau âm vùng gan có thể là do gan to, viêm gan, hoặc khối u phát triển gây chèn ép.
• Vàng da, vàng mắt: Xuất hiện khi chức năng gan suy giảm hoặc có hiện tượng tắc mật, cho thấy bệnh lý gan đã ở giai đoạn tương đối nặng.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân: Giảm cân nhanh chóng dù không thay đổi chế độ ăn hoặc luyện tập có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư gan hoặc các bệnh lý ác tính khác.
• Chán ăn kéo dài: Những biểu hiện này thường bị bỏ qua nhưng lại là triệu chứng sớm của nhiều bệnh gan mạn tính, bao gồm cả ung thư gan.
• Bụng to bất thường: Thường do cổ trướng (tràn dịch màng bụng) là dấu hiệu rõ ràng cho thấy gan mất khả năng tổng hợp protein và điều hòa dịch.

Việc tầm soát định kỳ là biện pháp then chốt với các đối tượng nguy cơ cao như người mắc viêm gan B/C mạn tính, xơ gan, tiểu đường type 2, béo phì hoặc tiền sử gia đình ung thư gan. Ngoài ra, bạn nên tầm soát ung thư gan ít nhất mỗi 6 tháng để phát hiện sớm tổn thương gan và có hướng can thiệp kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến ung thư gan

Ung thư gan là tình trạng các tế bào gan phát triển bất thường, mất kiểm soát và xâm lấn sang các mô lân cận hoặc di căn sang cơ quan khác. Đây là loại ung thư phổ biến trên thế giới và là nguyên nhân tử vong hàng đầu trong số các bệnh ung thư.

Ung thư gan không hình thành một cách đột ngột mà thường là hậu quả của quá trình tổn thương gan kéo dài và tích lũy qua nhiều năm. Dưới đây là những nguyên nhân được chứng minh là có liên quan mật thiết đến sự phát triển của ung thư tế bào gan:

• Nhiễm virus viêm gan B hoặc C mạn tính: Viêm gan B và C là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan tại Việt Nam. Virus gây tổn thương gan kéo dài, dẫn đến xơ gan và đột biến tế bào gan. Nhiều người không có triệu chứng nên dễ bỏ sót việc điều trị sớm.
• Xơ gan do rượu hoặc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Uống rượu lâu dài và gan nhiễm mỡ là hai nguyên nhân thường gặp dẫn đến xơ gan. Khi tế bào gan bị viêm và tổn thương liên tục, nguy cơ ung thư gan tăng cao. Ngoài ra, gan nhiễm mỡ đang ngày càng phổ biến do thừa cân, béo phì và đái tháo đường.
• Tiếp xúc với Aflatoxin (độc tố nấm mốc): Aflatoxin là chất gây ung thư mạnh, thường có trong thực phẩm mốc như đậu phộng và ngũ cốc. Chất này làm hỏng gen kiểm soát sự phát triển tế bào gan.
• Đái tháo đường, béo phì, và yếu tố di truyền: Người mắc đái tháo đường type 2 và béo phì có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ tiến triển thành ung thư gan. Một số bệnh di truyền như ứ sắt (Hemochromatosis) hoặc Wilson cũng làm tăng nguy cơ này. Những yếu tố này thường âm thầm tiến triển nếu không được theo dõi định kỳ.

Trong số các nguyên nhân dẫn đến ung thư gan, viêm gan virus B và C chiếm tỷ lệ cao nhất, đặc biệt tại Việt Nam và các quốc gia châu Á. Virus viêm gan B có khả năng chèn vật liệu di truyền vào tế bào gan, từ đó làm tăng nguy cơ đột biến và phát triển thành ung thư, kể cả khi chưa xuất hiện xơ gan. Trong khi đó, viêm gan C lại diễn tiến âm thầm, thường chỉ được phát hiện khi đã chuyển sang giai đoạn muộn như xơ gan hoặc HCC.

Đáng lo ngại là phần lớn người nhiễm virus không có biểu hiện rõ ràng trong thời gian dài, khiến việc chẩn đoán và điều trị bị trì hoãn. Các tổn thương gan vì thế tích tụ dần theo thời gian, âm thầm chuyển hóa thành bệnh lý nghiêm trọng mà không được nhận biết sớm. Vắc xin viêm gan B hiện là giải pháp dự phòng hiệu quả nhất, giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm bệnh từ sớm. 

Ung thư gan là bệnh lý ác tính có tiên lượng xấu nếu phát hiện muộn. Việc nắm rõ các giai đoạn của ung thư gan giúp người bệnh hiểu tầm quan trọng của phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Trong đó, tiêm vắc xin viêm gan B là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa từ gốc rễ. 

Hiện nay, Trung tâm tiêm chủng Long Châu cung cấp đầy đủ vắc xin viêm gan chính hãng, phù hợp cho mọi lứa tuổi, với quy trình an toàn và được theo dõi sát sao bởi đội ngũ y tế chuyên môn cao. Việc tiêm vắc xin viêm gan là cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh và bảo vệ gan khỏi các biến chứng nguy hiểm.