Các dấu hiệu trào ngược dạ dày: Nhận biết sớm để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa

Mặc dù việc kiểm soát và cải thiện các dấu hiệu trào ngược dạ dày có thể không quá phức tạp nhưng điều quan trọng là bạn cần nhận biết rõ các triệu chứng của bệnh để can thiệp sớm và kịp thời. Trong bài viết này, Tiêm chủng Long Châu sẽ đi sâu vào các triệu chứng, nguyên nhân, cách chẩn đoán và những phương pháp quản lý hiệu quả bệnh lý này.

Các dấu hiệu trào ngược dạ dày phổ biến nhất

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu trào ngược dạ dày là chìa khóa để điều trị hiệu quả. Các triệu chứng trào ngược dạ dày có thể đa dạng, từ những biểu hiện rõ ràng đến những dấu hiệu ít điển hình hơn.

Ợ nóng (hay ợ chua)

Đây là triệu chứng đặc trưng và phổ biến nhất. Bạn sẽ cảm thấy một cảm giác nóng rát, khó chịu ở vùng ngực, thường lan lên cổ họng. Cảm giác này có thể nặng hơn sau khi ăn, khi nằm xuống hoặc cúi người. Đôi khi, bạn còn cảm nhận được vị chua, đắng trong miệng do axit trào ngược lên.

Ngoài ra, người bệnh có thể có ợ hơi thường xuyên: Việc ợ hơi liên tục, đôi khi kèm theo mùi khó chịu hoặc thức ăn trào ngược lên, cũng là một dấu hiệu trào ngược dạ dày rõ rệt.

Khó nuốt hoặc nuốt vướng

Người bệnh có thể cảm thấy như có cục nghẹn ở cổ họng, khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc đồ uống. Cảm giác khó nuốt hay nuốt nghẹn là một trong những dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản thường xuất hiện rõ rệt hơn ở những trường hợp bệnh tiến triển từ mức độ B trở lên. 

Tại giai đoạn này, niêm mạc thực quản đã phải chịu đựng sự bào mòn liên tục từ axit dạ dày, dẫn đến những tổn thương đáng kể. Hậu quả là vùng thực quản bị sưng tấy và phù nề, gây chít hẹp đường đi của thức ăn. Chính sự viêm nhiễm và phù nề này tạo ra cảm giác vướng víu, tắc nghẽn ở cổ họng, khiến người bệnh gặp khó khăn khi nuốt.

Đau tức vùng thượng vị

Với những người mắc trào ngược dạ dày thực quản, cảm giác buồn nôn hoặc nôn rất dễ xảy ra, đặc biệt sau khi ăn quá nhiều hoặc nằm ngay xuống. Triệu chứng này thường đi kèm với cảm giác thức ăn bị nghẹn ở cổ, gây khó chịu đáng kể. 

Cơn đau ngực do trào ngược thường có tính chất nóng rát, không liên quan đến gắng sức và thường đi kèm với ợ nóng. Cần phân biệt với cơn đau tim, mặc dù đôi khi rất khó để nhận ra sự khác biệt nếu không có sự thăm khám của bác sĩ.

Buồn nôn và nôn mửa

Một số người có thể cảm thấy buồn nôn dai dẳng hoặc thậm chí nôn ra thức ăn chưa tiêu hóa, đặc biệt là sau khi ăn no. Cần lưu ý rằng buồn nôn và nôn do trào ngược dạ dày thực quản đôi khi bị nhầm lẫn với hiện tượng bội thực thông thường - cũng là tình trạng khó chịu sau khi ăn quá no. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên gặp phải triệu chứng này kéo dài, đây có thể là một dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản và việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa là cần thiết để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Đôi khi, trào ngược dạ dày có thể gây ra các triệu chứng ở những bộ phận khác ngoài hệ tiêu hóa, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn:

• Ho mạn tính hoặc khàn tiếng: Axit dạ dày trào ngược lên có thể kích thích đường hô hấp trên và dây thanh quản, dẫn đến ho khan kéo dài, đặc biệt vào ban đêm hoặc buổi sáng sớm, cùng với tình trạng khàn tiếng không rõ nguyên nhân.
• Viêm họng tái phát hoặc đau họng: Tình trạng viêm họng kéo dài, khó chịu mà không phải do nhiễm trùng thông thường có thể là một triệu chứng của bệnh.
• Hen suyễn hoặc tình trạng hen suyễn trở nặng: Axit trào ngược có thể gây co thắt đường thở, làm khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm các cơn hen suyễn.
• Mòn men răng: Axit dạ dày tiếp xúc lâu dài với răng có thể làm mòn men răng, dẫn đến răng nhạy cảm hơn và dễ bị sâu răng.
• Hôi miệng mạn tính: Sự trào ngược của axit và thức ăn lên khoang miệng cũng có thể là nguyên nhân gây hôi miệng khó chịu.
• Rối loạn giấc ngủ: Các triệu chứng như ợ nóng, ho hay khó thở vào ban đêm có thể làm gián đoạn giấc ngủ, gây mất ngủ hoặc khiến bạn thức giấc nhiều lần.

Các yếu tố tăng nguy cơ trào ngược dạ dày

Có nhiều yếu tố có thể làm tăng khả năng bạn gặp phải các dấu hiệu trào ngược dạ dày:

• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, sô cô la, bạc hà, cà phê, đồ uống có ga, cam quýt, cà chua có thể kích thích dạ dày và làm yếu cơ thắt thực quản - dạ dày.
• Thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá, uống rượu bia, nằm ngay sau khi ăn, ăn quá no hoặc mặc quần áo quá chật đều có thể góp phần gây trào ngược.
• Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực lên dạ dày, đẩy axit lên thực quản.
• Mang thai: Sự thay đổi nội tiết tố và áp lực của thai nhi lên dạ dày có thể gây trào ngược ở phụ nữ mang thai.
• Một số loại thuốc: Các loại thuốc như thuốc giãn cơ, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), một số loại thuốc điều trị huyết áp cao có thể làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Căng thẳng (stress): Mặc dù stress không trực tiếp gây trào ngược, nó có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa.

Các phương pháp quản lý và điều trị trào ngược dạ dày

Điều trị trào ngược dạ dày thường bao gồm sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc.

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Đây là nền tảng quan trọng nhất để kiểm soát trào ngược dạ dày:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, hãy chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Tránh ăn quá no và ăn khuya: Hạn chế ăn trong vòng 2-3 giờ trước khi đi ngủ.
• Nâng cao đầu giường: Kê cao đầu giường khoảng 15-20cm giúp trọng lực giữ axit trong dạ dày.
• Giảm cân nếu cần thiết: Giảm cân sẽ làm giảm áp lực lên vùng bụng và dạ dày.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: Các chất này làm yếu cơ thắt thực quản dưới.
• Mặc quần áo thoải mái: Tránh quần áo quá chật ở vùng bụng.
• Kiểm soát stress: Các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền có thể hữu ích.

Sử dụng thuốc

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các dấu hiệu trào ngược dạ dày, bác sĩ có thể kê các loại thuốc sau:

• Thuốc kháng axit: Giúp trung hòa axit dạ dày và giảm triệu chứng ợ nóng nhanh chóng.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPIs): Đây là nhóm thuốc hiệu quả nhất trong việc giảm sản xuất axit dạ dày.
• Thuốc đối kháng thụ thể H2 (chẹn H2): Cũng giúp giảm sản xuất axit, thường có tác dụng chậm hơn nhưng kéo dài hơn kháng axit.

Phẫu thuật

Phẫu thuật thường chỉ được xem xét cho những trường hợp nặng, khi các phương pháp điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc khi có các biến chứng như viêm loét thực quản, hẹp thực quản hoặc Barrett thực quản. Phương pháp phổ biến nhất là Nissen fundoplication, tạo một van nhân tạo để ngăn trào ngược.

Dấu hiệu trào ngược dạ dày rất đa dạng và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc lắng nghe cơ thể, nhận biết các triệu chứng trào ngược dạ dày và thay đổi lối sống một cách khoa học là bước đầu tiên để kiểm soát tình trạng này. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, đừng ngần ngại tìm đến sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của bạn.