Bị ngứa toàn thân vào ban đêm là bệnh gì? Cần lưu ý gì khi gặp phải tình trạng này?

Ngứa toàn thân vào ban đêm không chỉ đơn thuần là triệu chứng bình thường của cơ thể, mà có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiềm ẩn. Hãy cùng Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu chi tiết về tình trạng ngứa toàn thân vào ban đêm để có hướng xử lý phù hợp và kịp thời.

Bị ngứa toàn thân vào ban đêm là bệnh gì?

Ngứa toàn thân vào ban đêm, hay còn gọi là ngứa da về đêm (nocturnal pruritus), là hiện tượng ngứa lan rộng khắp cơ thể, thường xảy ra hoặc trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tinh thần của người bệnh. Triệu chứng chính là cảm giác ngứa lan tỏa toàn thân, thường khiến người bệnh thức giấc và phải gãi để làm dịu cơn ngứa. Ngoài ra, tùy theo nguyên nhân nền, người bệnh có thể gặp kèm các triệu chứng sau:

• Mệt mỏi vào ban ngày do mất ngủ kéo dài.
• Một hoặc nhiều mảng sưng, vết loét, phát ban trên da.
• Các mảng da khô, nứt nẻ, có vảy hoặc bong tróc.
• Vết xước do gãi.
• Màu da thay đổi, có thể sáng hơn hoặc tối hơn bình thường, từ đỏ đến tím.
• Vết loét hoặc vùng da bị vỡ, chảy máu nhẹ.
• Hình thành sẹo trên da.
• Cảm giác đau hoặc nóng rát vùng da ngứa.
• Vết thương lâu lành, có vảy màu vàng, rỉ dịch, dấu hiệu nhiễm trùng.

Mỗi người có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng cùng lúc, hoặc chỉ có cảm giác ngứa đơn thuần mà không kèm theo bất kỳ biểu hiện ngoài da nào. Chính vì sự đa dạng này, việc thăm khám và chẩn đoán nguyên nhân ngứa toàn thân vào ban đêm là bước quan trọng giúp can thiệp đúng hướng. Vì vậy, khi cơn ngứa kéo dài, tái phát hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường trên da, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra toàn diện.

Nguyên nhân gây ngứa toàn thân vào ban đêm

Ngứa toàn thân vào ban đêm không chỉ là biểu hiện nhất thời mà có thể phản ánh nhiều rối loạn chức năng bên trong cơ thể. Cơn ngứa xuất hiện khi người bệnh đang nghỉ ngơi, khiến giấc ngủ bị gián đoạn, tinh thần suy giảm và chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Để kiểm soát hiệu quả tình trạng này, cần hiểu rõ đâu là những nguyên nhân gây ra ngứa toàn thân vào ban đêm, từ yếu tố sinh lý tự nhiên, các bệnh lý da liễu cho đến những rối loạn nội khoa phức tạp. Việc nhận diện chính xác nguồn gốc sẽ giúp người bệnh áp dụng được phương pháp điều trị phù hợp, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Tình trạng ngứa toàn thân vào ban đêm có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau:

Thay đổi sinh lý cơ thể vào ban đêm

Một số thay đổi sinh lý trong cơ thể vào ban đêm có thể góp phần làm gia tăng cảm giác ngứa. Sự tăng nhẹ nhiệt độ cơ thể vào ban đêm làm tăng lưu lượng máu đến da, từ đó kích thích các thụ thể cảm giác và làm nặng thêm triệu chứng ngứa. Đồng thời, hiện tượng mất nước qua da diễn ra mạnh hơn vào ban đêm khiến da trở nên khô, dễ bị kích ứng và nhạy cảm hơn. Bên cạnh đó, mức cortisol (hormone có vai trò chống viêm) thường giảm vào ban đêm, làm suy giảm khả năng điều hòa phản ứng viêm và tăng cảm giác ngứa.

Bệnh lý da liễu

Các bệnh lý da liễu là nguyên nhân phổ biến gây ngứa, đặc biệt trong các trường hợp mạn tính. Viêm da cơ địa (eczema) là tình trạng viêm da mạn tính đặc trưng bởi khô da, ngứa dữ dội và thường nặng hơn vào ban đêm. Bệnh vảy nến, một rối loạn tự miễn, gây ra các mảng da dày, đỏ, bong tróc và có thể kèm theo ngứa. Mề đay là phản ứng dị ứng cấp tính hoặc mạn tính với biểu hiện nổi mẩn đỏ, sưng phù và ngứa dữ dội, có thể tái phát theo từng đợt.

Bệnh lý nội khoa

Một số bệnh lý nội khoa cũng có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây ngứa toàn thân. Trong các bệnh gan, đặc biệt là suy gan hoặc tình trạng ứ mật, sự tích tụ của muối mật trong máu có thể kích thích các thụ thể cảm giác trên da, gây cảm giác ngứa lan tỏa. Tương tự, ở bệnh nhân suy thận mạn tính, sự tích tụ các chất độc chuyển hóa trong cơ thể là yếu tố thường gặp gây ngứa dai dẳng. Ngoài ra, bệnh tiểu đường cũng có thể gây ngứa do tổn thương thần kinh ngoại biên, kèm theo tình trạng khô da do giảm độ ẩm tự nhiên trên bề mặt da.

Nhiễm ký sinh trùng

Nhiễm ký sinh trùng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ngứa toàn thân vào ban đêm. Trong đó, bệnh ghẻ do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei gây ra thường đặc trưng bởi cảm giác ngứa dữ dội về đêm, do hoạt động đào hang của cái ghẻ trong lớp sừng của da. Một nguyên nhân khác là nhiễm giun kim, thường gặp ở trẻ em, gây ngứa vùng hậu môn vào ban đêm khi giun cái di chuyển ra ngoài để đẻ trứng.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc như thuốc giảm đau opioid, thuốc chống sốt rét, thuốc chống trầm cảm có thể gây ngứa toàn thân, đặc biệt vào ban đêm.

Như vậy, ngứa toàn thân vào ban đêm là triệu chứng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố sinh lý đến các bệnh lý nghiêm trọng cần điều trị chuyên khoa. Việc chủ động theo dõi diễn tiến, nhận diện nguyên nhân sớm và thăm khám kịp thời sẽ giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng hiệu quả, cải thiện chất lượng giấc ngủ và phòng ngừa những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

Cần lưu ý gì khi bị ngứa toàn thân vào ban đêm?

Để kiểm soát và giảm thiểu tình trạng ngứa toàn thân vào ban đêm, bạn nên lưu ý những điểm sau:

Chăm sóc da đúng cách

Để chăm sóc da hiệu quả, đặc biệt trong các trường hợp da bị ngứa, cần thực hiện một số biện pháp hỗ trợ. Trước khi đi ngủ, nên sử dụng kem dưỡng ẩm không mùi và không chứa cồn nhằm duy trì độ ẩm tự nhiên cho da và hạn chế tình trạng khô nứt. Việc tắm rửa cũng cần được điều chỉnh phù hợp: tránh tắm bằng nước nóng, thay vào đó nên sử dụng nước ấm cùng với xà phòng dịu nhẹ để hạn chế kích ứng da. Bên cạnh đó, lựa chọn trang phục cũng đóng vai trò quan trọng; nên ưu tiên mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, làm từ vải cotton mềm mại và tránh các loại vải dễ gây kích ứng như len hoặc sợi tổng hợp.

Điều chỉnh môi trường ngủ

Điều chỉnh môi trường ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe làn da. Nhiệt độ phòng nên được duy trì ở mức mát mẻ, lý tưởng trong khoảng từ 15,5°C đến 20,5°C nhằm hỗ trợ quá trình điều hòa nhiệt độ cơ thể khi ngủ. Bên cạnh đó, việc sử dụng máy tạo độ ẩm, đặc biệt trong mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa, có thể giúp duy trì độ ẩm không khí ổn định, hạn chế tình trạng khô da và kích ứng niêm mạc do không khí khô.

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống là một trong những yếu tố hỗ trợ quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tổng quát và chất lượng giấc ngủ. Quản lý căng thẳng thông qua các hoạt động như thiền định, yoga hoặc các kỹ thuật thư giãn trước khi ngủ có thể giúp làm dịu hệ thần kinh và thúc đẩy giấc ngủ sâu. Đồng thời, việc hạn chế tiếp xúc với thiết bị điện tử như điện thoại di động hoặc máy tính trong thời gian trước khi ngủ là cần thiết, do ánh sáng xanh từ các thiết bị này có thể ức chế sự tiết melatonin (hormone điều hòa giấc ngủ) và làm giảm chất lượng giấc ngủ.

Sử dụng thuốc theo chỉ định

Can thiệp bằng thuốc có thể được cân nhắc nhằm kiểm soát triệu chứng ngứa và cải thiện chất lượng giấc ngủ ở một số bệnh nhân. Thuốc kháng histamine đường uống có thể giúp giảm cảm giác ngứa và hỗ trợ giấc ngủ vào ban đêm. Bên cạnh đó, các thuốc bôi ngoài da như kem chứa hydrocortisone hoặc calamine cũng được sử dụng phổ biến để làm dịu vùng da bị kích ứng. Tuy nhiên, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt trong trường hợp triệu chứng ngứa kéo dài, lan rộng hoặc có mức độ nghiêm trọng, nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Nếu tình trạng ngứa toàn thân vào ban đêm kéo dài hơn hai tuần, ảnh hưởng đến giấc ngủ hoặc kèm theo các triệu chứng khác như sụt cân, sốt, mệt mỏi, bạn nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân.

Ngứa toàn thân vào ban đêm không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, chăm sóc phù hợp sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này hiệu quả. Nếu ngứa kéo dài hoặc nghiêm trọng, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.