Bệnh cúm B có dễ lây không? Cúm B lây lan như thế nào?

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao mỗi khi có người bị cúm trong gia đình hoặc nơi làm việc, những người xung quanh cũng nhanh chóng mắc bệnh? Đặc biệt, cúm B là một trong những chủng virus cúm phổ biến có thể lây lan dễ dàng hơn chúng ta nghĩ. Vậy cúm B có dễ lây không, con đường lây nhiễm của nó ra sao và làm thế nào để phòng tránh? Cùng khám phá câu trả lời qua bài viết dưới đây!

Cúm B có dễ lây không?

Cúm B là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp có khả năng lây lan cao, chiếm khoảng 40% tổng số ca nhiễm cúm hằng năm. Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có khoảng 5 – 10% người lớn và 20 – 30% trẻ em bị nhiễm virus cúm, với trung bình 650.000 ca tử vong liên quan đến bệnh này.

Virus cúm được phân loại dựa trên kháng nguyên nucleoprotein, trong đó hai chủng chính gây bệnh ở người là cúm A và cúm B. Virus cúm A được chia thành nhiều phân nhóm dựa trên sự kết hợp của các protein bề mặt, còn virus cúm B không có phân nhóm cụ thể nhưng được chia thành hai dòng kháng nguyên là B/Yamagata và B/Victoria.

Những đợt bùng phát do virus cúm B đã từng gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe cộng đồng. Chẳng hạn, đợt dịch do dòng B/Yamagata trong giai đoạn 1987 – 1988 và đợt bùng phát cúm B vào 2001 – 2002 đã tác động mạnh mẽ đến nhiều quốc gia. Trong những năm gần đây, tần suất các đợt dịch cục bộ do cúm B đang có xu hướng gia tăng, cho thấy mức độ ảnh hưởng ngày càng lớn của loại virus này trên phạm vi toàn cầu.

Virus cúm nói chung có tốc độ tiến hóa rất nhanh, với sự thay đổi và đa dạng đáng kể về kháng nguyên. Đặc biệt, virus cúm có khả năng thay đổi kháng nguyên (antigenic drift), giúp chúng né tránh hệ miễn dịch của con người và làm giảm hiệu quả của vắc xin theo thời gian. Khi sự đột biến kháng nguyên diễn ra mạnh mẽ, có thể xuất hiện những biến thể mới gây ra các đợt bùng phát nghiêm trọng, tác động lớn đến sức khỏe toàn cầu.

Cúm B lây lan như thế nào?

Cúm B là một bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan cao, gây ra nhiều triệu chứng dễ nhầm lẫn với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác như sốt, ho, đau đầu và ớn lạnh. Theo thống kê, cúm B chiếm khoảng 25% tổng số ca nhiễm cúm và phổ biến hơn ở trẻ em.

Các chuyên gia cho biết, virus cúm B chủ yếu lây lan qua các giọt bắn từ người nhiễm bệnh khi họ ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những giọt bắn này có thể tiếp xúc trực tiếp với miệng, mũi của người ở gần hoặc bị hít vào phổi, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), virus cúm B có thể lây truyền trong phạm vi lên đến 1,8m.

Nghiên cứu của Benjamin J. Cowling và cộng sự (2014) đã xác nhận rằng virus cúm B có thể lây qua đường khí dung (aerosol). Khí dung là tập hợp các hạt nhỏ tồn tại trong không khí, bao gồm các giọt dịch tiết từ đường hô hấp khi con người ho hoặc hắt hơi. Kết quả nghiên cứu cho thấy khoảng 37% và 26% trường hợp lây nhiễm virus cúm B trong các hộ gia đình là do tiếp xúc với khí dung mang mầm bệnh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cúm nói chung gây ra khoảng 650.000 ca tử vong mỗi năm, trong đó virus cúm B chiếm từ 20 – 30% số ca tử vong này.

Virus cúm B thuộc họ Orthomyxoviridae, có bộ gene RNA mạch đơn âm tính gồm 8 phân đoạn, lần đầu tiên được phân lập vào năm 1940. Không giống như cúm A – loại có nhiều phân nhóm khác nhau – cúm B chỉ có hai dòng kháng nguyên và di truyền riêng biệt: B/Victoria và B/Yamagata.

Cúm B chủ yếu tiến hóa thông qua sự trôi dạt di truyền (antigenic drift), trong đó xảy ra các đột biến như thay thế, chèn hoặc xóa nucleotide. Quá trình này khiến virus thay đổi dần theo thời gian, nhưng tốc độ tiến hóa của cúm B chậm hơn cúm A.

Nghiên cứu cho thấy virus cúm B thường lưu hành theo chu kỳ 1 – 3 năm, thay thế các chủng đơn ngành trong dòng B/Victoria do sự trôi dạt kháng nguyên diễn ra gần vị trí liên kết thụ thể (RBS). Trong khi đó, virus dòng Yamagata có tính ổn định kháng nguyên cao hơn, với mô hình tiến hóa bảo thủ hơn.

Dịch cúm B thường đạt đỉnh vào tháng 8 và tháng 9 ở các quốc gia, với phần lớn các ca bệnh được ghi nhận do dòng B/Victoria gây ra. Trong khi đó, tại các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, cúm B có thể lưu hành quanh năm và bùng phát vào bất kỳ thời điểm nào.

Nhìn chung, cúm B là một bệnh có khả năng lây lan cao và gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt ở trẻ em. Việc tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm và thực hiện các biện pháp bảo vệ như rửa tay, đeo khẩu trang có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm.

Tầm quan trọng của việc tiêm vắc xin phòng cúm B

Hiện nay, tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu đã có các loại vắc xin cúm Tứ giá thế hệ mới dành cho cả trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn. Các loại vắc xin này có khả năng phòng ngừa hai chủng cúm A (H1N1, H3N2) và hai chủng cúm B (Yamagata, Victoria), giúp tăng cường miễn dịch cho cộng đồng. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam, người dân nên chủ động tiêm phòng cúm trước mùa cao điểm.

Các loại vắc xin phòng cúm tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu:

• Vắc xin Vaxigrip Tetra (Pháp): Vắc xin này phòng được 4 chủng tuýp virus cúm gồm: 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria) cho trẻ từ 6 tháng trở lên và cho người lớn, đặc biệt trên những người có nguy cơ biến chứng cao.

• Vắc xin Ivacflu-s 0.5ml (Việt Nam): Vắc xin này phòng 3 chủng cúm A (H3N2), cúm (H1N1) và cúm B (Victoria/Yamagata).

• Vắc xin Influvac Tetra (Hà Lan): Vắc xin này được chỉ định để phòng ngừa bệnh cúm mùa do virus cúm thuộc hai chủng cúm A (H1N1, H3N2) và hai chủng cúm B (Yamagata, Victoria).

Vắc xin phòng cúm đã được sử dụng hơn 60 năm, với tính an toàn và hiệu quả đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Tiêm vắc xin có thể giúp:

• Giảm 30% nguy cơ viêm tai giữa ở trẻ em.

• Giảm 41% nguy cơ hen cấp ở trẻ mắc bệnh hen suyễn khi nhiễm cúm.

• Giảm 33% nguy cơ viêm đường hô hấp cấp, giúp hạn chế tình trạng biến chứng nặng.

Đối với người có bệnh lý nền hoặc nhóm nguy cơ cao, vắc xin cúm cũng mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

• Giảm 45% nguy cơ đau tim ở những người có bệnh tim mạch.

• Giảm 48% nguy cơ tử vong ở bệnh nhân tim mạch trên 65 tuổi.

• Giảm 70% nguy cơ tử vong ở bệnh nhân COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính).

• Giảm 58% nguy cơ tử vong ở bệnh nhân đái tháo đường khi mắc cúm.

• Giảm nguy cơ mắc Alzheimer đến 40% khi tiêm nhắc lại vắc xin cúm hằng năm.

Với những lợi ích rõ ràng kể trên, tiêm phòng cúm định kỳ là một biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ biến chứng do cúm B. Để đảm bảo an toàn và sức khỏe, hãy chủ động tiêm vắc xin đúng lịch để bảo vệ chính mình và những người thân yêu! Trung tâm tiêm chủng Long Châu cung cấp các loại vắc xin cúm được kiểm định chất lượng nghiêm ngặt, được bảo quản theo tiêu chuẩn GSP, đảm bảo chất lượng vắc xin luôn ổn định và hiệu quả cao. Cơ sở vật chất hiện đại, phòng tiêm sạch sẽ, rộng rãi, đảm bảo vô trùng. Đội ngũ nhân viên y tế chuyên môn cao, tận tình tư vấn và hướng dẫn chi tiết trước và sau tiêm. Hãy đến Trung tâm tiêm chủng Long Châu để được tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch đảm bảo an toàn và hiệu quả tốt nhất nhé!