Ai không nên tiêm vắc xin sởi? Những trường hợp cần lưu ý trước khi tiêm phòng

Bệnh sởi từng là nguyên nhân gây ra nhiều đợt dịch lớn tại Việt Nam và trên thế giới. Nhờ vào chương trình tiêm chủng mở rộng, tỉ lệ mắc bệnh đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, vẫn có những nhóm đối tượng cần thận trọng hoặc tạm hoãn tiêm chủng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chính xác, rõ ràng, giải đáp cho câu hỏi “Ai không nên tiêm vắc xin sởi?”, từ đó giúp bạn biết liệu mình hoặc người thân có nằm trong số những người không nên tiêm vắc xin sởi hay không.

Ai không nên tiêm vắc xin sởi? Câu trả lời nhanh và chính xác

Ai không nên tiêm vắc xin sởi? Một số đối tượng không nên tiêm hoặc cần trì hoãn tiêm vắc xin sởi bao gồm:

• Người có phản ứng nặng với liều vắc xin sởi trước đó: Nếu từng bị sốc phản vệ, phát ban nặng hoặc các phản ứng dị ứng nghiêm trọng với liều trước thì không nên tiếp tục tiêm.
• Phụ nữ mang thai: Vắc xin sởi là vắc xin sống giảm độc lực nên không được chỉ định trong thai kỳ.
• Người suy giảm miễn dịch nặng: Người đang điều trị hóa trị, cấy ghép tủy xương hoặc mắc bệnh suy giảm miễn dịch như HIV ở giai đoạn tiến triển.
• Người đang sốt cao hoặc mắc bệnh cấp tính: Cần trì hoãn tiêm cho đến khi hồi phục.
• Người dị ứng với thành phần của vắc xin: Ví dụ như dị ứng nặng với gelatin hoặc neomycin.

Vì sao không nên tiêm vắc xin sởi trong những trường hợp này?

Tiêm chủng không đúng đối tượng có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng. Vắc xin sởi là vắc xin sống giảm độc lực, có thể tạo phản ứng phụ nặng nếu hệ miễn dịch người tiêm đang yếu hoặc không ổn định.

Vắc xin sống và nguy cơ với người suy giảm miễn dịch

Vắc xin sống là vắc xin có chứa virus đã được làm yếu đi nên vẫn có khả năng nhân lên trong cơ thể. Với người bình thường, điều này không gây ra vấn đề và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngược lại, với người suy giảm miễn dịch, virus có thể phát triển mạnh và gây bệnh, thậm chí là biến chứng nguy hiểm.

Có khả năng ảnh hưởng đến thai nhi nếu tiêm trong thai kỳ

Phụ nữ mang thai tiêm vắc xin sống có nguy cơ truyền virus cho thai nhi. Vì vậy, Bộ Y tế khuyến cáo không tiêm vắc xin sởi cho phụ nữ đang mang thai và nên tránh mang thai ít nhất 1 tháng sau khi tiêm.

Các lưu ý trước khi tiêm vắc xin sởi

Để đảm bảo an toàn tiêm chủng, người dân cần:

• Khai báo tình trạng sức khỏe đầy đủ với nhân viên y tế: Bao gồm các bệnh lý mãn tính như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, các loại thuốc đang sử dụng (đặc biệt là thuốc ức chế miễn dịch), dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong vắc xin, đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai.
• Không tiêm khi đang mắc bệnh cấp tính: Những người đang bị sốt cao, nhiễm trùng hô hấp hoặc tiêu hóa nên trì hoãn việc tiêm cho đến khi hồi phục hoàn toàn.
• Theo dõi sau tiêm tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút: Đây là khoảng thời gian quan trọng để phát hiện và xử lý kịp thời các phản ứng bất thường như nổi mẩn, khó thở hoặc sốc phản vệ.
• Tránh vận động mạnh sau tiêm và theo dõi các dấu hiệu bất thường trong 24 – 48 giờ đầu.

Có trường hợp nào được tiêm vắc xin sởi nhưng cần theo dõi đặc biệt không?

Một số đối tượng tuy không nằm trong nhóm chống chỉ định hoàn toàn nhưng cần được theo dõi kỹ lưỡng trước, trong và sau khi tiêm như:

• Người có tiền sử dị ứng nhẹ: Nếu chỉ bị phát ban nhẹ hoặc khó chịu sau lần tiêm trước mà không phải sốc phản vệ thì vẫn có thể tiêm nhưng cần chuẩn bị phương tiện cấp cứu tại chỗ, đồng thời theo dõi sát sao.
• Người có HIV nhưng chưa suy giảm miễn dịch nặng: Theo khuyến cáo của WHO, người nhiễm HIV có số lượng CD4 ổn định vẫn có thể tiêm vắc xin sởi. Tuy nhiên, cần có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa và được theo dõi tại cơ sở y tế đủ điều kiện.
• Người mắc bệnh mãn tính đã được kiểm soát: Những người bị tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, hen suyễn,... nếu đang điều trị ổn định, không có dấu hiệu cấp tính vẫn có thể tiêm. Tuy nhiên, cần có tư vấn từ bác sĩ điều trị để đảm bảo an toàn.
• Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân: Trẻ sinh non sau khi đã đạt đủ cân nặng và sức khỏe ổn định có thể được tiêm chủng theo lịch nhưng cần được bác sĩ chỉ định rõ ràng.

Việc tiêm chủng cho các nhóm này nên được thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín có đầy đủ trang thiết bị và đội ngũ y tế sẵn sàng xử trí các phản ứng sau tiêm nếu xảy ra.

Khi nào nên tiêm và tiêm mũi nào là phù hợp?

• Trẻ em: Nên tiêm mũi đầu tiên của vắc xin sởi khi trẻ đủ 9 tháng tuổi. Mũi thứ hai (mũi nhắc lại) được tiêm khi trẻ đủ 18 tháng tuổi. Đây là lịch tiêm chủng do Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo nhằm đảm bảo trẻ được bảo vệ đầy đủ và lâu dài.
• Người lớn chưa từng tiêm hoặc không nhớ lịch sử tiêm: Người lớn không rõ đã từng tiêm vắc xin sởi hay chưa nên chủ động tiêm 1 – 2 liều vắc xin sởi, mỗi liều cách nhau tối thiểu 1 tháng. Việc tiêm muộn vẫn có thể giúp tăng cường miễn dịch phòng bệnh sởi.
• Người đã từng mắc sởi: Thường không cần tiêm lại vắc xin vì đã có miễn dịch tự nhiên suốt đời. Tuy nhiên, nếu không chắc chắn về tiền sử bệnh, nên xét nghiệm máu kiểm tra kháng thể hoặc trao đổi với bác sĩ để được tư vấn phù hợp.
• Người đi du lịch hoặc sống tại vùng có dịch sởi: Cần tiêm phòng đầy đủ trước khi đến khu vực có nguy cơ cao để giảm thiểu rủi ro lây nhiễm.
• Phụ nữ chuẩn bị mang thai: Nên hoàn thành lịch tiêm phòng sởi trước khi mang thai ít nhất 1 tháng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Vắc xin sởi là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhưng không phải ai cũng sẽ phù hợp để tiêm. Việc hiểu rõ ai không nên tiêm vắc xin sởi giúp phòng tránh rủi ro và đảm bảo an toàn cho chính bạn và người thân. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc nhân viên y tế trước khi quyết định tiêm chủng. Điều quan trọng hơn hết, hãy lựa chọn địa điểm tiêm chủng uy tín như Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được hướng dẫn tiêm chủng an toàn một cách chi tiết, hạn chế gặp phải các rủi ro không đáng có gây ảnh hưởng tới sức khỏe.