Xét nghiệm độ lọc cầu thận: Ý nghĩa, cách thực hiện và những điều cần biết

Thận đóng vai trò như “bộ lọc” của cơ thể, giúp loại bỏ chất thải, cân bằng nước và điện giải, duy trì huyết áp ổn định. Khi chức năng thận suy giảm, cơ thể có thể tích tụ độc tố và dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Xét nghiệm độ lọc cầu thận là cách đơn giản nhưng hiệu quả để theo dõi chức năng lọc máu của thận, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về xét nghiệm này qua các phần dưới đây.

Xét nghiệm độ lọc cầu thận là gì?

Độ lọc cầu thận (GFR - Glomerular Filtration Rate) là chỉ số phản ánh mức độ máu được lọc qua cầu thận trong một phút. Đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá tình trạng chức năng thận hiện tại.

Xét nghiệm độ lọc cầu thận thường được thực hiện gián tiếp bằng cách đo creatinine huyết thanh kết hợp với các yếu tố như tuổi, giới tính, cân nặng để ước tính chỉ số GFR (eGFR). Trong một số trường hợp đặc biệt, có thể đo trực tiếp bằng chất chỉ điểm hoặc xét nghiệm cystatin C.

Chỉ số GFR càng thấp đồng nghĩa với mức độ suy thận càng nặng. Do đó, xét nghiệm này được coi là một phần quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi bệnh thận mạn.

Khi nào cần xét nghiệm độ lọc cầu thận?

Không phải ai cũng cần làm xét nghiệm GFR định kỳ, nhưng một số trường hợp nên thực hiện để kiểm tra sớm:

• Người mắc bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận hoặc suy thận.
• Người lớn tuổi (trên 50) hoặc có triệu chứng phù, tiểu ít, mệt mỏi kéo dài.
• Bệnh nhân đang điều trị các thuốc ảnh hưởng đến chức năng thận.
• Người có dấu hiệu bất thường về nước tiểu, như tiểu đêm, tiểu bọt.

Việc xét nghiệm đúng lúc giúp phát hiện sớm tổn thương thận, tránh để tiến triển thành suy thận nặng hơn.

Ý nghĩa kết quả xét nghiệm độ lọc cầu thận

Hiểu rõ ý nghĩa của chỉ số độ lọc cầu thận (GFR) sẽ giúp bạn chủ động theo dõi sức khỏe thận và sớm nhận ra dấu hiệu bất thường. GFR được tính toán dựa trên kết quả xét nghiệm máu cùng với các yếu tố cá nhân như tuổi, giới tính và cân nặng, từ đó ước tính mức độ hoạt động của thận.

Dưới đây là các mức phân loại thường gặp theo khuyến cáo y khoa:

• GFR ≥ 90 mL/phút/1.73m²: Chức năng thận bình thường.
• GFR 60–89: Chức năng thận giảm nhẹ, cần theo dõi.
• GFR 30–59: Suy thận mức độ vừa, nên điều trị sớm.
• GFR 15–29: Suy thận nặng, nguy cơ cao.
• GFR < 15: Suy thận giai đoạn cuối, có thể cần lọc máu hoặc ghép thận.

Cần lưu ý rằng kết quả xét nghiệm GFR chỉ phản ánh tình trạng chức năng thận ở thời điểm làm xét nghiệm. Để có chẩn đoán chính xác và toàn diện, bác sĩ thường sẽ kết hợp với các xét nghiệm khác như phân tích nước tiểu, siêu âm thận hoặc sinh thiết nếu cần thiết.

Nếu chỉ số GFR thấp hơn mức bình thường, đừng chủ quan hay tự điều trị tại nhà. Hãy đến khám chuyên khoa để được xác định nguyên nhân cụ thể, đồng thời xây dựng kế hoạch chăm sóc và điều trị kịp thời, tránh để tổn thương thận trở nên nghiêm trọng hơn.

Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm độ lọc cầu thận?

Để kết quả xét nghiệm độ lọc cầu thận phản ánh chính xác tình trạng thật sự của thận, bạn nên chú ý chuẩn bị tốt từ trước. Dù đây là xét nghiệm khá đơn giản, nhưng một số thói quen trong sinh hoạt hoặc thuốc đang dùng có thể ảnh hưởng đến chỉ số GFR. Vì vậy, hãy lưu ý những điểm sau:

• Không cần nhịn ăn, nhưng nên ăn uống bình thường và tránh uống quá nhiều nước trước khi xét nghiệm.
• Thông báo với bác sĩ về các thuốc đang dùng, vì một số thuốc ảnh hưởng đến creatinine huyết thanh.
• Nếu được yêu cầu xét nghiệm cystatin C, bạn cũng không cần nhịn ăn nhưng tránh tập thể dục quá sức trước đó.
• Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc trước ngày xét nghiệm.

Những bước chuẩn bị tuy nhỏ nhưng rất cần thiết để xét nghiệm diễn ra thuận lợi, tránh sai lệch không đáng có và giúp bạn tiết kiệm thời gian chờ đợi. Nếu còn băn khoăn, đừng ngần ngại hỏi ý kiến nhân viên y tế để được hướng dẫn chi tiết hơn trước khi đến xét nghiệm.

Làm gì khi độ lọc cầu thận thấp?

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy độ lọc cầu thận giảm, bạn không nên quá lo lắng nhưng cần thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ:

• Kiểm tra thêm các xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân.
• Điều chỉnh chế độ ăn, hạn chế muối và protein dư thừa, uống đủ nước.
• Kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết nếu có bệnh nền.
• Tập luyện nhẹ nhàng, duy trì cân nặng hợp lý.
• Tái khám định kỳ và tuân thủ điều trị nếu được kê đơn.

Việc chủ động chăm sóc sẽ giúp giảm nguy cơ tiến triển suy thận nặng, tránh phải chạy thận hoặc ghép thận.

Xét nghiệm độ lọc cầu thận là công cụ quan trọng giúp đánh giá sức khỏe thận, phát hiện sớm các vấn đề và định hướng điều trị kịp thời. Đặc biệt, những người có nguy cơ cao như bệnh nhân tiểu đường, tăng huyết áp hoặc lớn tuổi nên xét nghiệm định kỳ để bảo vệ thận tốt hơn.

Để bảo vệ sức khỏe toàn diện, ngoài tầm soát chức năng thận định kỳ, bạn cũng nên tiêm vắc xin đầy đủ nhằm phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, tiêm phòng an toàn, nhanh chóng và thuận tiện.