Vô sinh có kinh nguyệt không​? Những sự thật chị em cần lưu ý

Kinh nguyệt là “tín hiệu” quan trọng phản ánh sức khỏe sinh sản của phụ nữ, tuy nhiên không phải lúc nào chu kỳ đều đặn cũng đồng nghĩa với khả năng thụ thai tốt. Rất nhiều trường hợp vẫn bị vô sinh dù kinh nguyệt vẫn đều đặn hàng tháng. Bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này để bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.

Vô sinh có kinh nguyệt không?

Vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng quan hệ đều, không sử dụng biện pháp tránh thai trong ít nhất 12 tháng (hoặc 6 tháng nếu người vợ ≥35 tuổi) nhưng vẫn không có thai. Tình trạng này không phụ thuộc vào việc người phụ nữ có hành kinh hay không, nghĩa là, phụ nữ vô sinh vẫn có thể có kinh nguyệt bình thường.

Điều này xảy ra vì chu kỳ kinh nguyệt không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác sự rụng trứng. Có những chu kỳ gọi là chu kỳ không rụng trứng (anovulatory cycle) - lúc này, hormone Estrogen vẫn làm niêm mạc tử cung dày lên và bong ra gây chảy máu giống như kinh nguyệt, nhưng không có trứng nào được phóng noãn, nên không thể thụ thai dù vẫn có kinh.

Vì sao có kinh nguyệt đều nhưng vẫn vô sinh?

Kinh nguyệt đều đặn thường được xem là dấu hiệu của sức khỏe sinh sản tốt, nhưng thực tế, nhiều phụ nữ vẫn gặp vô sinh dù hành kinh đúng chu kỳ. Nguyên nhân là vì việc có kinh không đảm bảo chắc chắn rằng mỗi chu kỳ đều xảy ra rụng trứng hoặc cơ quan sinh sản hoàn toàn khỏe mạnh. Dưới đây là những lý do phổ biến được ghi nhận:

Rối loạn phóng noãn tiềm ẩn dù chu kỳ vẫn đều

Ngay cả khi có kinh đúng chu kỳ, vẫn có khả năng không xảy ra rụng trứng ở một số vòng kinh. Khi không có rụng trứng, dù vẫn có hiện tượng chảy máu giống kinh nguyệt, người phụ nữ sẽ không thể thụ thai. Một trường hợp điển hình là hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), người bệnh vẫn có thể hành kinh đều nhưng không có phóng noãn hoặc chất lượng trứng kém, dẫn đến giảm khả năng thụ thai.

Khiếm khuyết giai đoạn hoàng thể

Một số phụ nữ vẫn rụng trứng đều đặn nhưng giai đoạn hoàng thể hoạt động kém, khiến niêm mạc tử cung không được chuẩn bị đủ tốt cho phôi làm tổ. Đây được gọi là khiếm khuyết giai đoạn hoàng thể (Luteal Phase Defect), xảy ra khi cơ thể không tiết đủ Progesterone sau rụng trứng. Tình trạng này có thể dẫn tới khó thụ thai hoặc sảy thai sớm, dù chu kỳ kinh vẫn đều đặn.

Các bất thường tại cơ quan sinh sản

Có những bệnh lý ở tử cung và vòi trứng không làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt nhưng cản trở tinh trùng gặp trứng hoặc ngăn phôi làm tổ, bao gồm:

• Lạc nội mạc tử cung;
• U xơ tử cung;
• Tắc/dính ống dẫn trứng;
• Polyp nội mạc tử cung hoặc dị tật bẩm sinh tử cung.

Những vấn đề này có thể khiến phụ nữ vẫn hành kinh đều nhưng không thể thụ thai.

Yếu tố vô sinh từ phía nam giới

Không phải mọi trường hợp vô sinh đều xuất phát từ người phụ nữ, kể cả khi họ có chu kỳ đều đặn. Các trường hợp vô sinh phía nam giới có liên quan đến bất thường tinh trùng như số lượng ít, dị dạng hoặc di động kém. Các rối loạn này làm giảm khả năng tinh trùng di chuyển đến gặp trứng, thụ tinh và phát triển thành phôi thai khỏe mạnh. Vì vậy, việc người nữ có kinh đều không loại trừ khả năng vô sinh nếu đối tác nam có vấn đề về chất lượng tinh trùng.

Dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt cảnh báo nguy cơ vô sinh

Chu kỳ kinh nguyệt phản ánh hoạt động nội tiết và chức năng sinh sản của nữ giới. Khi chu kỳ bị rối loạn, đó có thể là tín hiệu sớm cảnh báo nguy cơ vô sinh. Một chu kỳ bình thường kéo dài khoảng 21 - 35 ngày, với thời gian hành kinh 3 - 7 ngày và lượng máu kinh ổn định. Các rối loạn sau đây có thể liên quan trực tiếp đến suy giảm khả năng sinh sản:

• Vô kinh kéo dài (không có kinh ≥3 tháng) hoặc kinh thưa (chu kỳ >35 ngày): Thường gặp ở hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), suy giáp, tăng prolactin máu hay suy buồng trứng sớm.
• Chu kỳ kinh quá ngắn (<21 ngày) hoặc không đều liên tục: Có thể do rối loạn phóng noãn, chu kỳ không rụng trứng, mất cân bằng hormone hoặc rối loạn vùng dưới đồi - tuyến yên.
• Đau vùng chậu kéo dài, đau bụng kinh dữ dội, đau khi quan hệ: Là triệu chứng điển hình của lạc nội mạc tử cung hoặc viêm vùng chậu, các bệnh lý có thể gây dính vòi trứng, cản trở thụ tinh.
• Triệu chứng nội tiết bất thường: Các biểu hiện như mọc lông nhiều, nổi mụn, rụng tóc, tăng cân nhanh, tiết sữa bất thường khi không mang thai có thể phản ánh rối loạn Hormone sinh sản (Estrogen, Prolactin, LH, FSH…). Những rối loạn này có thể làm gián đoạn quá trình rụng trứng, gây khó thụ thai dù vẫn hành kinh.

Nếu có một hoặc nhiều dấu hiệu trên, hoặc đã cố gắng mang thai trên 12 tháng (hoặc hơn 6 tháng nếu trên 35 tuổi) nhưng không thành công, phụ nữ nên đi khám tại các cơ sở sản phụ khoa uy tín để được đánh giá toàn diện chức năng sinh sản.

Cách chăm sóc sức khỏe sinh sản và điều hòa kinh nguyệt

Cân nặng và thói quen sinh hoạt ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết và khả năng sinh sản của phụ nữ. Việc duy trì thể trạng khỏe mạnh không chỉ giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt mà còn hỗ trợ nâng cao chất lượng trứng và tăng khả năng thụ thai.

Duy trì cân nặng hợp lý và lối sống lành mạnh

Cân nặng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động nội tiết và sự rụng trứng. Thừa cân, béo phì có thể làm nặng thêm tình trạng hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), gây rối loạn phóng noãn và kinh nguyệt không đều. Ngược lại, thiếu cân hoặc luyện tập quá mức có thể gây vô kinh chức năng do giảm estrogen. Các thói quen như ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng (như đi bộ, yoga), ăn uống đúng bữa và bỏ thuốc lá giúp bảo vệ sức khỏe nội tiết và hệ sinh sản lâu dài.

Ăn uống cân bằng và bổ sung vi chất cần thiết

Chế độ dinh dưỡng khoa học góp phần quan trọng trong việc điều hòa hormone sinh sản.

• Ưu tiên thực phẩm giàu sắt, kẽm, vitamin D, vitamin B6, Omega-3… để hỗ trợ phát triển nang trứng và làm dày nội mạc tử cung.
• Giảm bớt đường tinh luyện, đồ uống có cồn, caffeine liều cao để tránh rối loạn nội tiết tố.
• Khi chuẩn bị mang thai, nên bổ sung axit folic nhằm phòng ngừa dị tật ống thần kinh và hỗ trợ chất lượng trứng.

Quản lý căng thẳng để ổn định nội tiết

Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến vùng dưới đồi - trung tâm điều khiển nội tiết sinh sản, làm chậm hoặc ngừng rụng trứng. Do đó cần duy trì giấc ngủ đầy đủ, tập các hoạt động thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu, đi bộ nhẹ nhàng. Việc giảm stress không chỉ hỗ trợ điều hòa chu kỳ mà còn tăng cơ hội thụ thai tự nhiên.

Khám sức khỏe sinh sản định kỳ và điều trị sớm các rối loạn

Phát hiện sớm và điều trị triệt để các rối loạn nội tiết hoặc bệnh lý phụ khoa giúp ngăn ngừa ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Kiểm tra các chỉ số FSH, LH, Prolactin, Thyroid-stimulating hormone kết hợp siêu âm tử cung - buồng trứng để đánh giá toàn diện chức năng sinh sản. 

Nếu được chẩn đoán các bệnh lý như hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp, lạc nội mạc tử cung… cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để phục hồi chu kỳ đều đặn và giảm nguy cơ vô sinh.

Vô sinh có kinh nguyệt không là một thắc mắc phổ biến nhưng cũng dễ gây hiểu lầm. Thực tế, nhiều phụ nữ vẫn có chu kỳ kinh đều đặn nhưng gặp khó khăn trong việc thụ thai do các vấn đề tiềm ẩn về nội tiết, rụng trứng hoặc bất thường cơ quan sinh sản. Vì vậy, nếu bạn đang cố gắng mang thai nhưng chưa thành công, hãy chủ động thăm khám chuyên khoa để được đánh giá toàn diện và can thiệp kịp thời, thay vì chỉ dựa vào chu kỳ kinh nguyệt để tự đánh giá khả năng sinh sản của mình.